روزهای نفتی بازار سرمایه
شرکت ملی نفت ایران دو هزار و ۹۲۰ بشکه نفت خام را به قیمت هر بشکه ۳۰۶ هزار تومان در بورس انرژی عرضه و مورد معامله قرار داد، این خبری بود که رسانه ها فروردین ماه ۱۳۹۳ اعلام کردند.
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی، سال ۱۳۷۹ برای اولین بار موضوع عرضه نفت در بورس مطرح شد. عرضه نفت در چارچوب سیاست های دولت وقت و با توجه به برنامه سوم توسعه کشور، در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت اما فرآیند آن بعد از چند دور تغییر مدیریتی در نهایت متوقف شد.
پس از چندی مجددا بحث عرضه نفت در بورس مطرح و تفاهم نامه راه اندازی این بورس در اردیبهشت ماه ۱۳۸۳ امضا شد. در پی موافقت شورای بورس، پروژه بورس نفت، گاز و پتروشیمی ایران وارد مرحله عملیاتی شد.
گزارش توجیهی طرح راه اندازی بورس نفت ایران تدوین شد و شورایعالی بورس مجوز قانونی آن را صادر و بورس نفت کار خود را در کیش آغاز کرد ولی به دلیل مشکلات پیش آمده عملاً عرضه نفت عملیانی نشد.
در نهایت سال ۱۳۹۰ نفت خام با هدف صادرات در بورس کالا و سال ۱۳۹۳ با هدف فروش داخلی در بورس انرژی صورت عرضه شد.
خبرها و گزارشات آخرین روزهای پایانی سال ۹۲ حاکی از قطعی شدن عرضه نفت خام در بورس انرژی بود تا اینکه ۱۷ فروردین ماه سال ۱۳۹۳، انتظارها به پایان رسید و برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت، طلای سیاه در رینگ داخلی بورس انرژی عرضه شد. خبرها حاکی از آن بود که پنج پالایشگاه کوچک بخش خصوصی در صف خرید قرار گرفته و تقاضا در همان ابتدا برای خرید وجود داشت.
سفارش فروش شرکت ملی نفت ایران بر اساس هر بشکه سه میلیون و ۶۳ هزار ریال وارد سامانه شد که سه خریدار توانایی و مجوز لازم برای خرید را در اختیار داشتند و سفارش خود را وارد سامانه کردند. ۳۳۰۰ بشکه نفت خام در قیمت‌های مختلف وارد سامانه شد که با توجه به این که حجم تقاضا بیشتر از عرضه بود، معاملات به مرحله رقابت کشیده شد.
در نهایت این داد و ستد نفتی برای نخستین بار به شکل ریالی و به ارزش ۸۹۳ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان انجام شد و برگی در تاریخ صنعت نفت کشور ورق خورد.
سال ۹۳ عرضه نفت خام در بورس انرژی در ۶۰ جلسه معاملاتی و طی ۵ ماه انجام و ۱۷۸ هزار و ۱۲۰ بشکه عرضه شد که از آن میزان ۱۱ هزار ۸۲۶ بشکه به فروش رفت. نگاهی به آمار معاملات نفت خام در بورس انرژی نشان می دهد، جلسات معاملاتی ابتدایی عرضه ها موفق بود اما در ادامه راه مشکل فروش فرآورده های صادراتی پالایشگاه های کوچک که خریدار نفت در بورس انرژی بودند دلیلی شد این واحد های تولیدی در ابتدای مسیر نفت بورسی متوقف شوند.
بعد از عرضه، خریداران و کارشناسان بازار سرمایه برای اصلاح شرایط و نحوه تسویه نقد هایی را مطرح کردند، ولی شرکت ملی نفت ایران انعطافی نسبت به تقاضای بورس و خریداران نشان نداد و به رغم آنکه چندین بار عرضه در رینگ داخلی بورس انرژی انجام شد داستان حضور طلای سیاه در بازار سرمایه ناموفق به نظر رسید.
اما اکنون به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار شرایط متفاوت است. اطلاعیه عرضه نفت در بورس انرژی که توسط کارشناسان و متخصصان شرکت ملی نفت ایران طراحی شده از ویژگی مناسب برخوردار است و مباحث مربوط به بازار سرمایه آن نیز در بورس انرژی و سپرده گذاری مرکزی طراحی شده و این طراحی از نگاه ناظران بازار سرمایه مناسب تلقی می‌شود و می‌تواند مشتری مختص خود را جذب کند.
دبیر شورایعالی بورس می گوید اطلاعیه عرضه‌های بعدی نفت خام با توجه به بازار سنجی و تجربه بالای وزارت نفت بطور حتم می‌تواند متناسب با سلایق خریداران و بازار صادر شود و فضای لازم برای خریداری نفت خام ایران از سوی اشخاص مختلف را فراهم کند.
