عدم وجود مطالعات ملی در ساخت سدها وچاه‌های کشور
رییس انجمن ژئوپلیتیک ایران با تاکید بر این که اهمیت اقتصادی و سیاسی آب برابر امنیت است، گفت: تاکنون مطالعات ملی در ساخت سدها، چاه‌های کشور و فرسایش خاک انجام نشده است و برای همین نتوانسته‌ایم به راهکار مشترکی در این امر دست یابیم.
به گزارش آرمان اقتصادی، «محمدحسین پاپلی یزدی» در پنجمین نشست شب‌های فرهنگی یزد که با عنوان فرهنگ همزیستی با آب برگزار شد، تصریح کرد: در حال حاضر دنیا به سمت اقتصاد دریا پایه حرکت کرده و از خشکی به سمت آب می‌رود اما ما هنوز به دنبال توسعه در خشکی هستیم و می‌خواهیم آب را انتقال دهیم.
وی با بیان این که اگر بخواهیم آینده‌ای در عرصه جهانی داشته باشیم باید وارد عرصه تملک و تصاحب از راه صلح ، گفت و‌گو و مذاکره در خرید آب شویم، تصریح کرد: همسایگان ما به ویژه ترکیه و افغانستان ساخت سدهای بزرگی را شروع کردند که ظرفیت سد آتاتورک ترکیه که بر روی رودخانه فرات ساخته شد، ۴۹ میلیارد مترمکعب است یعنی نیمی از مصرف سالیانه آب کشور ایران را تنها در پشت یکی از سدهایشان دارند اما ایران هنوز در تملک آب به سازوکاری نیاندیشیده است.
رییس انجمن ژئوپلیتیک ایران با بیان این که اهمیت اقتصادی و سیاسی آب برابر امنیت است، اظهار کرد: در کشور اشتباهاتی مرتکب شدیم، سدهایی را هم ساخته‌ایم که نتیجه آن هورالعظیم یکی از تالاب‌های ایران و بین النهرین است که در سال ۱۹۷۶ ، ۱۴۰ هزار هکتار وسعت داشت و هم اکنون مساحت آن به ۳۵ هزار هکتار کاهش یافته است.
پاپلی‌یزدی با انتقاد از سازمان محیط زیست، گفت: تاکنون مطالعات ملی در ساخت سدها، چاه‌های کشور و فرسایش خاک انجام نشده است و همه مطالعات ما به صورت موردی بوده است برای همین نتوانسته‌ایم به راهکار مشترکی در این امر دست یابیم.
وی ادامه داد: قیمت واقعی مترمکعب آب، دو میلیون تومان است که با سوبسید به ما عرضه می‌شود و اگر بخواهیم از خلیج فارس انتقال آب داشته باشیم، به ازای هرمتر مکعب باید 600 هزار تومان پرداخت کنیم و در این میان چقدر باید از منابع نفت و گاز استفاده کنیم تا این آب انتقال پیدا کند.
پاپلی‌یزدی تصریح کرد: در حال حاضر ۲۵ درصد جمعیت کشور در هشت شهر هستند که همه این شهرها نیز با مشکل آب دست و پنجه نرم می‌کنند اما به انتقال جمعیت فکر نمی‌کنیم یا این که صنایع را در استان‌های کم آبی مانند یزد و اصفهان دایر می‌کنیم، در حالی که همین صنایع می‌توانند به نقاط پرآبی مانند بندر جاسک انتقال پیدا کنند اما به دلیل این که سود عده‌ای سرمایه گذار تامین شود، این کار انجام نمی‌شود و این اشتباه بزرگی است.
بی‌توجهی صنعتگران به کمبود منابع آب
«علی‌اصغر سمساریزدی» دبیرکانون تفکر دانشگاه یزد نیز در ادامه این نشست اظهار کرد: انتقاداتی به انتقال آب به یزد وجود دارد از جمله اینکه که آمارها نشان می دهد استان یزد در رتبه چهارم پرمصرف ترین استانها در مصرف سرانه آبی است در صورتی که انتظار می رفت به دلیل اقلیم خشک و الگو بودن در مدیریت مصرف هم اکنون نیز بتوانیم در کشور به عنوان الگوی مصرف آب مطرح شویم.
وی با بیان اینکه ایجاد مرکز بین المللی قنات در یزد به دلیل شهره بودن استان در بحث مدیریت مصرف آب بوده است، گفت: دانش و تکنولوژی ایجاد قنات و مدیریت مصرف از یزد به کشور و حتی جهان انتقال پیدا کرده بود و زمانی انتقال آب به یزد توجیه دارد که ما مصرف آب را مدیریت کرده باشیم.
این مسئول ادامه داد: با اشاره به اینکه فرافکنی و تفرقه در خصوص آب و مابین اصفهان و یزد نتیجه ای ندارد، اظهار داشت: آب باید در بین این دو استان عامل وحدت، همکاری و دوستی باشد و نباید ریشه ارتباطات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مابین دو استان که طی قرنها وجود داشته از بین برود.
سمسار یزدی تصریح کرد: دربخش کشاورزی آب با درصد بسیار بالایی مصرف می شود و بخش اعظم ذخایر آب را که طی میلیونها سال جمع آوری شده، به تاراج رفته است اما باید برای باقیمانده آن تدبیری اندیشید.
وی با انتقاد از جای خالی بخش صنعت در تصمیم گیری‌های مدیریت مصرف آب گفت: صنعتگران توجهی به کمبود منابع آب ندارند و کارخانجات موجود هم اکنون به دلیل افزایش نرخ ارز درخواست افزایش تولید را دارند و باید زمینه ای فراهم شود تا صدای ما به گوش افراد تصمیم گیرنده در مورد توسعه استان برسد.
سمسار یزدی، نبود سند آمایش سرزمین را یکی از نقاط ضعف استان در زمینه آب دانست و خاطر نشان کرد: اگر سند آمایش سرزمین بود، فعالیت ها با توجه به ظرفیت های استان تعریف می شد و قانونی برای مدیران صنعتی که توجه ای به کمبود آب ندارند تبیین می شد.
وی افزود: در گذشته قنات تنها تامین کننده آب و عامل کنترل توسعه بود اما در حال حاضر آب تابع توسعه محسوب می شود .
سمساریزدی در پایان با تاکید بر توسعه صنایع کم آبخواه در استان بیان کرد: توسعه صنایع کم آبخواه اثر سو بر محیط زیست ندارد و موجب افزایش اشتغال نیز خواهد شد . آمارها نشان می دهد به ازای یک مترمکعب آب مصرفی در بخش کشاورزی، ۰.۵ اشتغال و با ۱ مترمکعب آب در صنعت گردشگری، ۱۷۵ شغل ایجاد می شود.
انتقال آب راه حل مناسبی نیست
«محمدحسین درویش» از فعالان محیط زیست و کویرشناس نیز در این نشست با اشاره به اینکه یزد یکی از مهاجر پذیرترین استانهاست، گفت: یزد صنایع انرژی بر و آب بری را دارد و تا وقتی میزان مصرف آب در سطح استانداردهای پذیرفته شده منطقه ای نیست به نظر می رسد تزریق بیشتر آب، انگیزه را برای استفاده درست از آب موجود می گیرد.
وی ادامه داد : متوسط آب شرب هر ایرانی بین ۲۶۰ تا ۳۰۰ لیتردر روز است که این رقم در کشور اتریش که بالاترین میزان دسترسی به آب را داراست، ۱۲۶ لیتر است و در تمام کشورهای اروپایی نیز مصرف آب بسیار کمتر از میزان مصرف کشور ماست.
درویش با بیان اینکه هدررفت آب در بخش شرب بسیار کمتر از صنعت و کشاورزی است، اظهار کرد: در بخش کشاورزی شش برابر آنچه که باید ضایعات آب داریم یعنی ۲۷.۶ میلیاردمترمکعب در هرسال که این عدد معادل بیشتر از ۳ برابر آب شرب موردنیاز سالیانه کشور است.
وی در پایان گفت: در بخش صنعت نیز صنعتگران دغدغه مصرف درست آب را ندارند و تنها به انتقال آب فکر می کنند و اگر به این سبک زندگی که آشکارا با طبیعت در تضاد است، آب تزریق شود، بیشتر دچار مشکلات خواهیم شد.
اثرات مخرب استفاده از فناوری بدون در نظر گرفتن محیط زیست
«محمدمهدی جوادیان‌زاده» مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد هم با بیان اینکه استفاده از فناوری بدون در نظر گرفتن ظرفیت‌های طبیعی، محیط زیست را دچار آسیب کرد و منابع طبیعی از تعرض مصون نماندند اظهار کرد: کسری مخزن و عمق آبهای زیرزمینی و همچنین خشک شدن قنوات و چشمه‌ها از جمله نتایج استفاده از تکنولوژی بدون در نظر گرفتن محیط زیست است.
وی با اشاره به اینکه در خصوص توسعه کشور و منابع طبیعی سه دیدگاه متفاوت وجود دارد، افزود: نظریه اول بر توسعه کشور به عنوان اصل اول سیاست‌های کشور تاکید دارد و معتقداست آب که محور توسعه است، باید به هرشکلی تامین شود و هشدارهای محیط زیستی و کمبود آب برای آیندگان، تنهابه عنوان موانع توسعه کشور به حساب می‌آیند.
وی گفت : این دیدگاه به دنبال معجزه فناوری برای تامین آب هستند و راهکارهایی نظیر فناوری‌های باران زایی، آبهای ژرف، استفاده از منابع غیرمتعارف و اتصال تقاضاهای آب به اقیانوس‌های دنیا را پیشنهاد می‌دهند.
جوادیان‌زاده تصریح کرد: اما برخی دیگر مخالف این رویه و خواستار احیای سنت‌های گذشته هستند و اعتقاد دارند هر فکری در مورد تامین آب از منابع جدید را باید فراموش کرد حتی اگر به قیمت توقف توسعه کشور تمام شود.
این مسئول در ادامه بیان کرد: اما طرفداران نظریه سوم معتقدند که باید تامین آب از منابع جدید با ارتقای بهره وری و مدیریت مصرف همراه باشد تا شاهد توسعه پایدار باشیم. این گروه مدیریت مصرف را اولین و ضروری ترین رویکرد برای تامین نیازها ی آبی هر منطقه می دانند و خواستار حفظ منابع آبی در دسترس را به مناسب ترین شکل ممکن هستند.
وی با بیان اینکه نظریه سوم، توصیف کامل تر و بهتری را درخصوص توسعه کشور و منابع آبی ارائه می‌دهد، اظهار کرد: توسعه کشور با درنظر گرفتن اقناع نیازهای کنونی و حفظ ظرفیت‌های منابع برای نسل‌های آینده به سه مقوله رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی و حفاظت از محیط زیست می‌پردازد و برای رسیدن به تعادل در این زمینه، درست مصرف کردن را پیشنهاد می‌کند و به طرح‌های تامین آب هم می‌اندیشد.
جوادیان‌زاده انتقال آب بین حوضه‌ای، استفاده از منابع آب غیرمتعارف نظیرپساب‌ها، شیرین سازی آب دریاها و سایر آبهای شور و بارورسازی ابرها در چارچوب توسعه پایدار را از راهکارهای نظریه سوم برشمرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود حجم آب تجدید شونده در سفره های آب زیرزمینی را ۷۷۷ میلیون مترمکعب در سال عنوان و خاطرنشان کرد: در سال یک میلیارد متر مکعب یعنی ۱۳۰ درصد از آبهای تجدید شونده استان برداشت می شود و ۳۰ درصد برداشت اضافه این رقم از ذخایر هزاران ساله منابع آبی در استان است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای یزد افزود: شرکت آب منطقه‌ای یزد در سالهای اخیر، طرح ۱۰۰ درصد مدیریت مصرف را به صورت جدی پیگیری می‌کند که هدف آن صرفه جویی ۵۰ درصدی آب در بخش کشاورزی، ۲۰ درصد در بخش شرب و ۳۰ درصد در صنعت است.
انتهای پیام
