یاسر فلاح گفت: «چندسال پیش، از عموم مردم درباره بورس افکارسنجی شد که نتیجه آن ما را به مفهومی با عنوان «کم‌سرمایه، کم‌تجربه» رساند.»
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی و به نقل از هفته نامه اطلاعات بورس، در سال‌های اخیر به مفهوم بازار سرمایه و سهم آن در اقتصاد کشور توجه ویژه‌ای شده است. بازار سرمایه بازاری مولد و پویا به شمار می‌آید که می‌تواند موجب رشد تولید در کشور شود. اکنون ارزش مجموع بازارهای سهام، حدود ۶۵ درصد از سهم بودجه و ۱۵ درصد از تولید ناخالص ملی را در برمی‌گیرد. بررسی مقایسه‌ای این ارقام با کشورهای دیگر نشان می‌دهد به رغم رشد این بازار در سال‌های اخیر، هنوز امکان توسعه و رشد زیادی در این عرصه نفهته است؛ رشدی که هم از طریق ورود شرکت‌های بیشتر و به تعبیر فنی حضور ناشران بیشتر متصور است یا از طریق عمومی‌تر شدن اقتصاد و فعالیت بیشتر مردم در این عرصه جامه عمل می‌پوشد. مطالب مذکور بخشی از دیدگاه‌های یکی از مدیران جوان، فعال و صاحب اندیشه بازار سرمایه است.
فرصتی پیش آمد تا در خصوص واکاوی برخی دلایل کم توجهی فعالان اقتصادی و مردم برای استفاده مطلوب از ظرفیت‌های بازار سرمایه گفت‌وگویی با یاسرفلاح، مدیرعامل شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس که مدیریت روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس و اوراق بهادار را هم برعهده دارد، انجام دهیم.
عمومی‌تر شدن اقتصاد و فعالیت بیشتر بخش خصوصی در این عرصه چگونه امکان پذیر است؟
تحقق این موضوع منوط به عوامل مختلفی از جمله توسعه خصوصی‌سازی است. اخیرا مقام معظم رهبری در این مورد رهنمودی ارائه دادند که به منزله تقویت اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و تقویت روند خصوصی‌شدن شرکت‌های دولتی است. همچنین، برخی شرکت‌های خصوصی نیز هستند که برای تأمین مالی خود می‌توانند از طریق بازار سرمایه اقدام کنند.
بازار سرمایه در این زمینه، چه نقشی را می‌تواند ایفا کند؟
در شرایط کنونی دامنه شرکت‌ها برای تأمین مالی از بازار سرمایه در حال رشد است. به عنوان نمونه شاهد آن هستیم که برخی از شرکت‌های هنری و سینمایی نیز به حضور در بازار سرمایه تمایل پیدا کرده و در حال انجام اقدامات لازم برای ورود و فعالیت در این عرصه هستند. در این زمینه نیز رویکرد سازمان بورس و اوراق بهادار همواره مثبت است و بورس‌ها نیز در تلاش هستند تا شرایط بهتری برای پذیرش این مجموعه‌ها فراهم شود. همچنین یادآوری این نکته نیز خالی از لطف نیست که در کشورهای توسعه یافته معمولا نهادهایی مانند تأمین سرمایه‌ها و سایر نهادهای واسط مانند «تراست یا امین» اقدام به مشاوره و جذب شرکت‌ها در بازار سرمایه می‌کنند. البته در کشور ما فعالیت این مجموعه‌ها هرچند شایان تقدیر است اما می‌تواند رشد یافته و نزدیک به الگوهای
جهانی شود.
برای تسریع روند مردمی ساختن بازار سرمایه، چه مشکلاتی پیش رو قرار دارد؟
تحقق این هدف آرمانی، رسالتی دو چندان دارد. در بخش اول، متخصصان وارد این عرصه می‌شوند و سطح دانشی و تجربه‌ای آنان خوب است. اما در بخش دوم، ورود عموم مردم به بازار سرمایه نیازمند کسب اطلاع توسط آنان و تجربه‌اندوزی است. زیرا همگان می‌دانند که این بازار، ریسک‌های خاص خود را دارد. درست است که این ریسک‌ها به پاداش‌های مناسبی نیز ختم می‌شوند و بازده بازار سرمایه از همه بازارهای دیگر در ارزیابی بلندمدت بالاتر است، اما برخی از افراد ممکن است به دلیل عدم شناخت و کمبود تجربه فعالیت‌هایی را انجام دهند که ضرر و زیان برای آنها به دنبال داشته باشد. چندسال پیش، از عموم مردم درباره بورس افکارسنجی شد که نتیجه آن ما را به مفهومی با عنوان «کم‌سرمایه کم‌تجربه» رساند. این افراد نوعا تحمل ریسک را در بازار نداشته و در هنگام نزول متغیرهای سودساز به سرعت عقب‌نشینی کرده و حتی از این بازار خارج می‌شوند. این در حالی است که اگر پای صحبت قدیمی‌ترها در بازار سرمایه بنشینیم، همگی می‌گویند دشواری‌های زیادی را از سر گذرانده‌اند ولی بازار را ترک نکرده‌اند.
انتظارهای مردم از فعالیت در بازار سرمایه را چگونه تحلیل می‌کنید؟
در شرایطی که ذکر آن گذشت، با این چالش مواجه هستیم که از سویی سودآوری مناسب بازار سرمایه و روند رو به رشد آن برای بسیاری از افراد جذاب است و تمایل به ورود و فعالیت در این بازار دارند. البته از سوی دیگر بسیاری از افراد تازه‌وارد فاقد دانش و تجربه هستند و ممکن است دچار ضرر و زیان شوند. حال که این مساله را داریم چه باید کرد؟ پاسخ به این چالش دشوار نیست اما عملیات واقعی برای عبور از آن نیز آسان نیست.
برای برون رفت از شرایط مذکور چه راهکاری پیشنهاد می‌شود؟
مشخص‌ترین پاسخ این است که باید شرایطی برای آموزش و کسب تجربه تدارک دید. به این منظور سازمان بورس و اوراق بهادار با همکاری شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس، اقدام به اعطای مجوز به مؤسسات آموزشی واجد شرایط می‌کند. تقاضای ما از عموم هم‌میهنان این است که پیش از ورود به دوره‌های آموزشی از وجود مجوز کسب اطمینان کنند. این مجوزها به منزله آن است که صلاحیت‌های عمومی مؤسسه و مدرس مربوط به تایید رسیده است.
در خصوص آثار پدیده نوسهامداران چه نظری دارید؟
اشتیاق ورود و فعالیت در بازار سرمایه گاه به نحوی است که افراد از منطق پیروی نمی‌کنند. به تعبیر فنی، شاهد بروز پدیده‌ای به نام سرمایه‌گذاران احساسی هستیم که با دیدن موفقیت‌های دیگران در صدد تکرار آن برای خود هستند. درست است که با توجه به روند رشد بازار سرمایه این اقبال برای همه وجود دارد که به اندازه خود از بازار منتفع شوند، اما تعجیل در این کار می‌تواند عواقب ناخوشایندی داشته باشد.
برای ساماندهی این موضوع چه باید کرد؟
در مواجهه با این دسته از افراد ،نیازمند آن هستیم که از آموزش‌های کلاسیک فاصله بگیریم بی‌آنکه آن را کم‌اهمیت یا غیرضروری بدانیم. این طیف از افراد در واقع، نیازمند آموزش‌های غیرمستقیم هستند که در قالب‌های هنری و جذاب به آنان ارائه شود. از این رو، برپایی مسابقات عمومی، تولید کلیپ‌ها، دخالت دادن هنر در بازار سرمایه مانند ورود به سریال‌ها و فیلم‌ها می‌تواند راهگشا باشد. همه این موارد پیش از این توسط سازمان بورس و اوراق بهادار در دستور کار قرار داشته و به تناسب، اجرایی شده یا در دست اجراست.
استفاده مطلوب از فرصت‌ها در این زمینه ، چگونه امکان پذیر است؟
برخی از فعالیت‌ها را می‌توانیم اقدامات پیش‌دستانه به شمار بیاوریم. برای حل یک مساله روش‌های مختلفی وجود دارد. گاه شما شاهد معضلی عملی و در حال وقوع هستید و برای آن راه‌حلی ارائه می‌دهید. مثلا شهرداری و نیروی انتظامی به این نتیجه می‌رسند که ترافیک سنگینی در بخشی از شهر ایجاد شده و راه‌حلش این است که محدودیت‌هایی را اعمال کنند، یا وزارت بهداشت می‌بیند مصرف مواد غذایی پرکالری و مضر افزایش یافته و برای همین به این نتیجه می‌رسد که باید تبلیغات رسانه‌ای برخی از مواد غذایی ممنوع شده یا کاهش یابد. گاه شما نگاهی راهبردی به مساله دارید. هنوز مشکلی به وجود نیامده ولی اصولا می‌خواهید پیش از بروز مساله، راه‌حل آن را ارائه کرده باشید.
توسعه فرهنگ سازی در مواردی که مطرح شد، چه آثاری را به همراه خواهد داشت؟
مساله فرهنگ‌سازی در بازار سرمایه هرچند وجه کاهش مشکلات را نیز هدف قرار می‌دهد اما از این جنس هم هست. می‌بینیم بسیاری از دانش‌آموختگان رشته‌های حسابداری، مدیریت مالی، اقتصاد و رشته‌های خارج از این حوزه، شناخت عملی از بازار سرمایه ندارند و همزمان می‌دانیم که کشورهای توسعه یافته، از سمت بانک‌پایگی به سمت بورس‌پایگی مهاجرت کرده‌اند. این مهاجرت به معنای نفی بانک‌ها نیست. طبعا نهاد بانک به عنوان یک نهاد قدیمی مالی باید به فعالیت خود ادامه دهد اما میزان تأمین مالی از طریق بانک و بورس باید به توازنی برسد. در این شرایط یک اقدام پیش‌دستانه این است که شما شرایطی را مهیا کنید که دانشجویان با بازار سرمایه آشنا شوند. مگر نه این است که سال‌ها تلاش می‌کنیم تا دانشگاه و صنعت به هم مرتبط شوند؟ مگر غیر از این است که جایگاه‌های استخدامی باید به افراد موفق‌تر تعلق گیرد؟ افراد کنونی که در مصدر تصمیمات اقتصادی در هر بخشی از کشور هستند، روزی بازنشسته خواهند شد. آیا بهتر نیست جایگزین آنها افرادی با تجارب عملی باشند؟ قاعدتا کسی در سودمند بودن اصل این موضوع تردیدی نخواهد داشت. اگر موفق شویم، قشر فرهیخته دانشگاهی را با فضای کسب و کار بازار سرمایه آشنا کنیم، در گام اول خود بازار سرمایه از این امر منتفع خواهد شد و در گام بعدی اقتصاد ملی از نیروهای توانمند و قوی برخوردار خواهد شد.
فرهنگ سازی مستلزم صرف زمان بسیاری است برای تسریع در تحقق اهداف مد نظر ، سازمان بورس چه الگوی راهبردی را مطرح کرده است؟
یکی از اقدامات حوزه فرهنگ‌سازی که وجهه همت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفته و شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس با همراهی برخی از فعالان خوشفکر بازار سرمایه و تعدادی از ارکان و نهادهای مالی انجام شده ، لیگ ستارگان بورس است. امسال سومین دوره این مسابقات برگزار خواهد شد. در این مسابقه دانشجویان دانشگاه‌های مختلف، از طریق معامله‌گری در بورس‌های اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در مدت زمان معین، بازدهی‌هایی کسب می‌کنند و در نهایت به بالاترین بازدهی جوایزی اهدا می‌شود. به‌علاوه رقم بازدهی کسب شده نیز در اختیارشان قرار می‌گیرد.
چه اهداف بنیادینی در تداوم برگزاری لیگ ستارگان بورس مد نظر قرار دارد؟
از اهم اهداف این مسابقات می‌توان به «گسترش و بسط مفاهیم نوین بازارسرمایه»، «ایجاد انگیزه برای دانشجویان و تشویق به فعالیت در بازار سرمایه»، «معرفی فرصت‌های شغلی نهادهای مالی»، «توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه در رشته‌های مالی و اقتصادی»، «تقویت فرهنگ سهامداری و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه»، «توسعه فرهنگ کارآفرینی با استفاده از توانمندسازی و توسعه مهارت‌های کاربردی»، «ارتقای دانش مالی و سرمایه‌گذاری دانشجویان به همراه رعایت اخلاق حرفه‌ای» و «هم‌افزایی جامعه دانشگاهی با فعالان بازار سرمایه با ترکیب دانش آکادمیک و تجربیات عملی بازار» اشاره کرد.
ویژگی‌های برجسته دوره‌های قبلی این رویداد قابل توجه چه بود؟
نخستین لیگ ستارگان بورس در مردادماه سال ۱۳۹۶ با حضور ۱۰ تیم دانشجویی در شهر تهران و در محل شرکت بورس اوراق بهادار تهران برگزار شد. استقبال دانشگاه‌ها و اهالی بازار سرمایه از این مسابقه موجب شد تا دومین لیگ ستارگان بورس در تابستان ۱۳۹۷ به مدت ۲ ماه، این بار با حضور ۳۴ تیم دانشجویی از دانشگاه‌های مختلف سطح کشور برگزار شود. از ویژگی‌های ممتاز دومین لیگ ستارگان بورس افزایش تعداد تیم‌ها، راحت‌تر شدن قوانین و مقررات نسبت به قبل و دو برابر شدن زمان مسابقه بود. در نهایت نیز از این مسابقه خروجی سریال تهیه شده که در نوع خود تجربه مهمی بود.
دور سوم لیگ ستارگان بورس با چه اهدافی برگزار وچه ویژگی‌هایی متمایزی نسبت به دوره‌های گذشته دارد؟
با توجه به پیوند بین جامعه دانشگاهی -جامعه بزرگ بازار سرمایه و دریافت نتایج مثبت ازدو دوره قبلی لیگ ستارگان بورس، این مسابقه در سال ۹۸ نیزبرگزار خواهد شد. یکی از تغییرات نسبت به دوره قبل این است که تقریبا یک هفته به امر آموزش به همه تیم‌ها اختصاص خواهیم داد. از این رو، لازم نیست که شرکت‌کنندگان در این مسابقه دانشجوی رشته تحصیلی خاصی باشند و امکان شرکت برای دانشجویان در هر مقطع تحصیلی از کاردانی تا دکتری و هر رشته‌ای وجود دارد. البته در دوره گذشته نیز منعی برای حضور رشته‌های غیراقتصادی وجود نداشت و شاهد حضور تیم‌هایی از این دست هم بودیم. اما امسال با این برنامه آموزشی شرایط بهتری برای حضور دانشکده‌های خارج از حوزه اقتصاد و مالی
فراهم می‌شود.
همچنین تیم‌های سومین لیگ ستارگان بورس شامل چهار نفر خواهند بود که سه دانشجو و یک استاد عضو هیات علمی دانشگاه هستند. با توجه به اینکه امروزه بسیاری از معاملات اوراق بهادار از طریق بستر الکترونیکی انجام می‌شود، حضور فیزیکی در محل مسابقات یک روز در هفته خواهد بود. در دو دوره قبل به دلیل اینکه می‌خواستیم این رویداد خروجی ملموس و دیداری داشته باشد و فرصت بیشتری برای آشنایی اهالی بازار سرمایه و اصحاب رسانه با تیم‌ها و مسابقه دست بدهد، تیم‌ها دو روز در هفته به صورت فیزیکی در مسابقات حضور می‌یافتند ولی اکنون که به لطف خداوند متعال، تلاش همکارانم و همراهی مدیران و فعالان بازار سرمایه و اصحاب رسانه این رویداد جایگاه خود را پیدا کرده است، روزهای حضوری را کاهش داده‌ایم.
همچنین این مسابقات با تخصیص سرمایه اولیه به مبلغ ۲۰ میلیون تومان به هریک از تیم‌ها شروع خواهد شد و طبق رویه دوره‌های قبل در صورت زیان یک تیم، این زیان از سوی اعضای تیم پرداخت نخواهد شد. البته در صورتی که زیان از آستانه مشخصی عبور کند، مانند گذشته تیم زیان‌داده از دور مسابقات حذف خواهد شد. بر این اساس دعوتنامه ثبت‌نام را برای دانشگاه‌های مختلف کشور ارسال کرده‌ایم و از طریق رسانه‌ها نیز اعلام می‌کنیم که دست فرهیختگان دانشگاهی را برای حضور در این رویداد جذاب و به یادماندنی به گرمی می‌فشاریم.
