اتاق تاریک نباید نسبت به عرضه نفت در بورس مزیتی داشته باشد

یک کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه اتاق تاریک نباید نسبت به عرضه نفت در بورس مزیتی داشته باشد، گفت: اگر قیمت نفت در اتاق تاریک کم‌تر از بورس باشد راهکار ضد تحریمی بورس نفت با شکست مواجه می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی به نقل از فارس،  عرضه نفت در بورس از آبان ماه سال ۹۷ و همزمان با آغاز تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران آغاز شد. همزمانی این دو اتفاق با یکدیگر مقداری کار فروش نفت از طریق بورس را با مشکل مواجه کرد. علاوه بر آن فروش نفت تا قبل از عرضه آن در بورس کاملا در اختیار امور بین‌الملل شرکت ملی نفت قرار داشت، به گونه ای که قیمت نفت و معامله آن به وسیله مذاکرات مستقیم با مسئولین امور بین الملل، اصطلاحا در اتاق تاریک تعیین می‌شد. در حال حاضر خریداران نفت ایران، هم می‌توانند نفت را از طریق مذاکره مستقیم و هم از طریق بورس خریداری کنند. هرچند بیژن زنگنه وزیر نفت در کنفرانس خبری مورخ ۱۶ بهمن ماه ۹۷ درباره اتاق تاریک گفت: «می‌گویند اتاق تاریک دارید. بله، ما برای دشمنان ملت اتاق تاریک داریم، وگرنه برای نظام همه موارد روشن است». اما زنگنه به اثر منفی احتمالی که فروش نفت در اتاق تاریک بر روی بورس نفت می‌گذارد اشاره‌ای نکرد. یکی از این اثرات منفی، کشف قیمت به وسیله مذاکرات مستقیم به جای بورس است. به عنوان مثال، به نظر می رسد در حالی که مشتریان برای خرید نفت از بورس خود را مهیا می‌کنند، وزارت نفت در حال فروش نفت با قیمتی پایین تر در اتاق تاریک است. طبیعتاً تا هنگامی که این اتفاق رخ دهد، خرید نفت از بورس به موفقیت نخواهد رسید و تمامی مشتریان به سمت مذاکره با وزارت نفت و خرید نفت از طریق اتاق تاریک روی خواهند آورد.

*قیمت فروش نفت در اتاق تاریک کمتر از بورس نباشد

در همین راستا محمد صادق کریمی کارشناس انرژی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری توانا خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه قیمت نفت در اتاق تاریک نباید کمتر از قیمت نفت عرضه شده در بورس باشد گفت: قیمت نفت در اتاق تاریک نباید پایین‌تر از قیمت آن در بورس باشد. حداقل قیمت قابل خرید یا به اصطلاح کف قیمت، باید در بورس تعیین شود. اگر کف قیمت در بورس تعیین شود، این امید وجود دارد که بر روی آن رقابت شکل بگیرد و بر اساس آن قیمت به بیشترین حد ممکن خود برسد. اما اگر حداقل قیمت در اتاق تاریک تعیین شود به دلیل این که مبنای اتاق تاریک، رقابت نیست و برعکس مذاکره است هر کسی با حداقل قیمت خود محموله نفتی را می‌تواند خریداری کند. این کار عملا راهکار ضد تحریمی را با شکست مواجه خواهد کرد.

وی ادامه داد: بنابراین حداقل قیمت باید در بورس باشد و اگر اراده برای راه اندازی بورس نفت وجود دارد باید این کف قیمت رعایت شود. در غیر این صورت این نشان خواهد داد وزارت نفت علاقه ای برای رونق بورس نفت ندارد. فروش نفت از طریق بورس هم به نفع وزارت نفت، هم به نفع کشور است. نفع آن از این جهت است که امکان افزایش قیمت را فراهم می‌کند تا نفت به بالاترین قیمت ممکن معامله بشود. دوم اینکه سازوکار مالی جدید، شفاف و بدون فسادی ایجاد می‌کند.

*اتاق تاریک نباید نسبت به بورس نفت مزیت داشته باشد

این کارشناس انرژی در رابطه با مزیت های اتاق تاریک نسبت به بورس نفت گفت: نکته دیگر این است که در فروش نفت از طریق مذاکره، مشکل نکول پول و پرداخت نشدن پول وجود دارد. در حالی‌که در بورس چنین مشکلی با توجه به اخذ تضامین معتبر وجود ندارد. بنابراین وزارت نفت باید دنبال راه اندازی و رونق دادن به این راهکار باشد. روش‌های رقیب و  موازی با بورس نفت نباید نسبت به بورس نفت مزیت داشته باشند. این مزیت می تواند یک بار در قیمت باشد و بار دیگر در مهلت باز پرداخت وجه معامله باشد.

وی در پایان گفت: شرایط و تسهیلاتی که وزارت نفت در اتاق تاریک برای خریداران قائل می‌شود نباید بهتر از شرایط بورس نفت باشد. مثلا اگر در اتاق تاریک برای باز پرداخت وجه مهلت ۹۰ روزه در نظر گرفته می شود در بورس هم باید این مهلت نود روزه باشد. در مجموع، علاوه بر قیمت شرایط هم مهم است. هر دوی این‌ها باید به نحوی تعیین بشود که سازوکار اتاق تاریک نسبت به سازوکار بورس مزیت نداشته باشند.