اولین انتقال بانکی در اینستکس در حال انجام است / همتی: اینستکس تنها راهبرد بانک مرکزی در خصوص معاملات ارزی نیست
سازوکار ویژه مالی اروپا (اینستکس) راهاندازی شده و اولین انتقالات بانکی در آن در حال انجام است. همچنین خبرنگاران رسانههای بینالمللی از درخواست چند کشور از جمله چین و روسیه برای پیوستن به این کانال مالی خبر دادهاند.
هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بعد از نشست کمیسیون مشترک برجام که روز جمعه در هتل کوبورگ شهر وین، پایتخت اتریش برگزار شد، از عملیاتی شدن سازوکار ویژه مالی اروپا -اینستکس- خبر داد. عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران هم این خبر را تایید کرد.
اینستکس یا INSTEX مخفف عبارت Instrument in Support of Trade Exchanges به معنای «ابزار پشتیبانی مبادلات تجاری» است. این کانال مالی، بهمنظور عمل کردن اروپا به تعهداتش در برجام راهاندازی شده است.
بر اساس بیانیههای پیشین سه کشور اروپایی، اینستکس در ابتدا با تمرکز بر بخشهای حیاتیتر برای مردم ایران، مانند دارو، لوازم پزشکی و مواد غذایی؛ از مبادلات مشروع اروپا با ایران حمایت میکند. (+)
به گزارش آرمان اقتصادی و طبق بیانیه پایانی نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام، این نشست به ریاست خانم هلگا اشمید، به نمایندگی از طرف نماینده عالی اتحادیه اروپایی، و با حضور چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و جمهوری اسلامی ایران، در سطح معاونین وزرای خارجه / مدیران سیاسی برگزار شده است.
در این بیانیه، فرانسه، آلمان و انگلستان، به اطلاع اعضا رساندند که اینستکس عملیاتی شده و در دسترس تمامی دولتهای عضو اتحادیه اروپایی قرار دارد و اولین تراکنشهای آن نیز در حال پردازش است و همکاریهای تکمیلی جاری با نهاد متقابل تأسیسشده ایرانی (سازوکار تجارت و تأمین مالی ایران و اروپا) تسریع خواهد شد.
طبق بیانیه، برخی از دولتهای عضو اتحادیه اروپایی در حال پیوستن به سهامداران اینستکس، که یک سازوکار خاص معطوف به تسهیل تجارت قانونی با ایران است، هستند. آنها همچنین در حال تلاش هستند تا اینستکس را به روی فعالان اقتصادی کشورهای ثالث نیز باز کنند.
همچنین خبرنگاران رسانههای بینالمللی، از ابراز تمایل چین (+)، روسیه (+) و هلند (+) برای پیوستن به این کانال مالی خبر دادهاند.
حمایت هفت کشور اروپایی؛ به نام اینستکس به کام برجام
نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، در حالی روز جمعه در وین برگزار شد که ایران کشورهای اروپایی را به کاهش تعهدات ایران در زمینه برجام تهدید کرده بود.
همزمان با آغاز نشست، هفتکشور اتریش، بلژیک، فنلاند، هلند، اسلوانی، اسپانیا و سوئد با صدور بیانیه مشترکی از تلاشها برای عملیاتی کردن سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران موسوم به اینستکس در جهت متقاعد کردن ایران برای ادامه اجرای کامل تعهداتش در برجام حمایت کردند.
به گزارش دنیای اقتصاد، عراقچی پس از نشست گفت: «نشست روز جمعه کمیسیون مشترک، انتظارات ایران را برآورده نمیکند و فاصله ملموسی با سطح خواستههای ایران دارد. در عین حال این جلسه آنقدر ارزش دارد که ما روی آن فکر کنیم. من نتایج را به تهران میبرم و آنها تصمیم میگیرند که چه اقدامی انجام دهند؛ تصمیم به کاهش تعهدات را متوقف کنند یا خیر. من در جایگاهی نیستم که بگویم ایران این کار را میکند یا نه، اما از نظر من این جلسه برای توقف تصمیم ایران به کاهش تعهدات کافی نیست.»
اینستکس، تنها راهبرد بانک مرکزی در زمینه معاملات ارزی نیست
بسیاری از مقامات و کارشناسان ایرانی، اینستکس را یک راهکار موقت و نه دائمی میدانند. این مسئله با توجه به احتمال عمل نکردن اروپاییان به تعهداتشان مطرح میشود. بهخصوص آنکه مقامات آمریکایی، فعالان در اینستکس را به تحریم تهدید کردهاند.
چندی پیش، سیگال ماندلکر، معاون وزارت خزانهداری آمریکا، بحث تحریم فعالان در اینستکس را مطرح کرد. او گفت: «هر کسی که با اینستکس ارتباط دارد، میتواند از سوی سیستم مالی ایالات متحده مسدود شود. این موضوع میتواند منجر به عواقب شدید، از جمله عدم دسترسی به سیستم مالی ایالات متحده شود.»
ببینید: آیا تحریم، سازمانهای ایرانی عضو و سهامدار شرکت «اینستکس» را تهدید میکند؟
صبح امروز، عبدالناصر همتی، رئیسکل بانک مرکزی هم در یک یادداشت اینستاگرامی به راهبردهای دیگر بانک مرکزی در خصوص معاملات ارزی اشاره کرد.
همتی در یادداشتش، از تکمیل سازوکار متناظر اینستکس در ایران توسط بانک مرکزی خبر داد و عملکرد پایدار اینستکس را منوط به سه نکته دانست: «اولا، اینستکس نه کانالی در چارچوب قواعد تحریمی آمریکا، بلکه کانالی مبتنی بر برجام باشد و کلیه تراکنشهایی که در چارچوب برجام مجاز بودند از طریق آن انجامپذیر باشد. ثانیا، شاید در ابتدا شامل کلیه کالاهای غیرتحریمی شود ولی بعدتر محدوده آن بایستی به کلیه کالاها گسترش یابد. ثالثا، منابع آن از صادرات نفت به اروپا تأمین شود، اگر هم اروپا موقتاً محذوراتی در خرید نفت ایران دارد، یک خط اعتباری بلندمدت با بازپرداخت آتی نفتی، یک راهحل موقت قابلبررسی است. خود اروپاییها هم در مذاکرات اشارهای به راهحلی شبیه به این داشتهاند.»
همتی در پایان یادداشت خود آورده است: «الگوهای متعدد برای حضور سایر پشتیبانان برجام در اینستکس یا سازوکار مستقل مشابه آن، در حال توسعه است. در هر حال، اینستکس صرفاً سهمی محدود در راهبرد بانک مرکزی در بازار ارز دارد و برنامههای متعدد دیگر نیز در حوزه روابط ارزی کشور اجرایی شده یا در حال اجراست.»