پتروشیمی ها پیشتاز فروش
یکشنبه ۲۹ دی بیست و دومین همایش ۱۰۰-IMIبا حضور مدیران دولتی و صنعتگران برتر در محل همایش مرکز صداوسیما برگزار شد.
۱۰۰-IMI از سال ۷۷ به رتبه‌بندی شرکت‌های برتر در کشور می‌پردازد که این رتبه‌بندی درحال‌حاضر با ۳۳ شاخص انجام می‌شود. به‌طور معمول از میان شرکت‌های صنعتی و معدنی داوطلب پس از ارزیابی که مهم‌ترین شاخص آن میزان فروش است، ۵۰۰ شرکت برتر و در نهایت از میان آنها ۱۰۰ شرکت، حائز رتبه می‌شوند.
این آیین با حضور محمدباقر عالی رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو)، حجت‌اله میرزایی معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ابوالفضل کیانی‌بختیاری مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی و مجید درویش مدیر مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر انجام شد.
نکته قابل تامل در این همایش این بود که برگزیدگان بیشترین فروش و صادرات ۱۰۰-IMI تولیدکنندگان مواد اولیه داخلی بودند و پرسش این است که آیا صادرات مواد اولیه هنر است؟ درحالی‌که صنعتگران محصولات نهایی اعم از صنایع بزرگ مانند صنعت خودرو و صنایع کوچک مانند کفش از نرخ بالای مواد اولیه تولید داخل گلایه‌مند هستند و عنوان می‌کنند با وجود نیاز داخل برای اینکه این شرکت‌ها بازار جهانی خود را از دست ندهند بخش زیادی از این مواد صادر می‌شود.
آینده پژوهی برای ماندگاری
به گزارش صمت، ابوالفضل کیانی‌بختیاری، مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در ابتدای همایش با بیان اینکه بنگاه‌های اقتصادی نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور دارند، گفت: پیشران ایجاد رشد اقتصادی در هر کشوری شرکت‌های بزرگ هستند. آنها کمک بسیاری به اشتغالزایی، مسئولیت‌پذیری در جامعه، ارتقای سطح رفاه اجتماعی، نیروی کاهنده تورم، متعادل‌کننده تراز تجاری و تاثیرگذار بر تولید ناخالص داخلی می‌کنند.
وی با بیان اینکه در دهه ۴۰ سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(ایدرو) تاسیس شد، گفت: اگر توسعه منطقه‌ای براساس آمایش صنعتی رخ داده است مرهون صنایع بزرگ بوده که به ایفای نقش پرداخته‌اند.
او مانایی و پایداری بنگاه‌های اقتصادی بزرگ را آینده‌پژوهی دانست و گفت: هنگامی که شرکتی چرخه اول حیات خود را پشت‌سر گذاشت و به اوج رسید اگر واحد تحقیق‌وتوسعه از چند سال قبل از اوج شکوفایی، به فکر توسعه نباشد پس از اوج، بنگاه دچار افول می‌شود. براساس ماده ۲ اساسنامه سازمان ایدرو هر شرکتی باید ۲۵درصد از عایدات و سود خود را برای تحقیق‌وتوسعه هزینه کند تا بتواند چرخه دوم حیات خود را طی کرده و ماندگار شود.
وی افزود: فراموش نکنیم شرکت‌ها باید با توجه به تغییرات محیط خارج و با توانمندی پویا، تغییرات را رصد و به‌موقع پاسخگوی نیازهای جامعه باشند؛ بنابراین بنگاه اقتصادی ماندگار خواهد بود که چند ساحتی و در اندیشه افق‌های جدید باشد.
کیانی‌بختیاری ۱۰ اصل مهم در موفقیت یک بنگاه اقتصادی را دوراندیشی مدیران، تامین کالای مورد نیاز مردم، اعتقاد به کار جمعی، تامین نیاز فردا و… برشمرد و گفت: هدف از رتبه‌بندی شرکت‌ها، شفاف‌سازی و استفاده از این آمار در برنامه‌ریزی کشوری است؛ بنابراین در کنار شاخص فروش که مهم‌ترین شاخص در رتبه‌بندی شرکت‌ها است صادرات، نقدینگی، بدهی، بازار، بهره‌وری، سودآوری عملکرد و… هم لحاظ می‌شود.
وی در ادامه به برخی آمار اشاره کرد و گفت: ۸۸.۸درصد میزان فروش بین شرکت‌های برتر به ۱۰۰ شرکت اول می‌رسد و با فاصله بسیار، سهم فروش هر یک از ۱۰۰ شرکت دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب ۷.۵، ۲.۳، ۰.۹، ۰.۵درصد است. در حوزه اشتغال هم ۷۳.۶درصد و در بخش صادرات نیز ۹۴.۶درصد سهم از آن ۱۰۰ شرکت اول است.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی، کشورهای دارای رتبه در داشتن شرکت‌های بزرگ اقتصادی را امریکا، چین، ژاپن، فرانسه و انگلیس عنوان کرد و گفت: هر چه تعداد شرکت‌های بزرگ بیشتر باشد به همان نسبت رشد اقتصادی در کشور بیشتر خواهد بود.
کیانی‌بختیاری در ادامه با بیان اینکه صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با فروش ۷میلیارد و ۱۰۸میلیون دلار در سال ۹۷ دارای نخستین رتبه در شاخص فروش بود درحالی‌که این عدد برای مرکز فورچون که به رتبه‌بندی جهانی بنگاه‌های اقتصادی می‌پردازد ۵۱۴میلیارد و ۴۰۵میلیون دلار بوده است. اختلاف بسیار است.
در همین جا شاید لازم به بیان باشد براساس رتبه‌بندی شرکت‌های داخلی در مرکز IMI-۱۰۰ نشان از نفتی بودن اقتصاد کشور و خام‌فروشی ایران دارد. این سخن در ادامه گزارش با اعلام آمار شرکت‌های برتر در میزان فروش، سودآوری، صادرات و… ملموس‌تر خواهد شد.
رتبه‌دارها چه شرکت‌هایی هستند؟
در ادامه همایش، مجید درویش، مدیر مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر به بیان گزارش‌های انجام شده و اعداد استخراج شده از ارزیابی شرکت‌ها پرداخت و گفت: ممکن است پرسش شود چرا رتبه‌بندی ۵۰۰ شرکت برتر با لحاظ کردن میزان فروش آنها انجام شده است؟
پاسخ این است که شاخص فروش نشان‌دهنده بزرگی شرکت‌ها بوده و اینکه اثرگذاری آنها در اقتصاد کشور بیشتر است. همچنین سایر شرکت‌های کوچک و متوسط به‌نوعی در پیوند با شرکت‌های بزرگ، رونق گرفته و در زنجیره تامین این شرکت‌ها قرار می‌گیرند.
وی افزود: هر شرکت در هر شاخص ممکن است دارای یک رتبه متفاوت باشد. به این ترتیب در میزان فروش همان‌طور که در پتروشیمی خلیج‌فارس با فروش ۵۵۵.۵۲میلیارد ریال در سال ۹۷ دارای رتبه نخست بین ۵۰۰ شرکت برتر است. پالایش نفت اصفهان با میزان فروش ۴۹۶.۵۹۸میلیارد ریال رتبه دوم را دارد.
پالایش نفت بندرعباس با ۴۵۴.۳۰۰ در جایگاه سوم ایستاده است. در ادامه به‌ترتیب بانک ملت، فولاد مبارکه اصفهان، سرمایه‌گذاری غدیر، نفت ستاره خلیج‌فارس، سرمایه‌گذاری پارس آریان، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان و بانک صادرات رتبه چهارم تا دهم را در بحث فروش دارند.
درویش در ادامه سخنان خود با بیان اینکه گروه بانک و خودروسازی در سال مالی ۹۷ دچار افت فروش بودند، گفت: گروه فرآورده‌های نفتی در درجه اول و شرکت‌های پتروشیمی در رتبه بعدی افزایش فروش قرارداشتند. همچنین در بخش بیشترین دارایی هم به ترتیب بانک‌های ملت، صادرات، تجارت، کشاورزی، سرمایه‌گذاری پارس آریان، پتروشیمی خلیج‌فارس، بانک پارسیان و پاسارگاد دارای رتبه اول تا دهم هستند.
نکته جالب دیگر که در این ارزیابی قابل‌تامل است اشتغالزایی شرکت‌هاست. درویش رتبه اول در اشتغالزایی را شرکت هلدینگ سرمایه‌گذاری پارس آریان با اشتغال ۵۳.۷۹۱ عنوان کرد و گفت: گروه صنعتی ایران‌خودرو با اشتغالزایی ۵۱.۸۴۵ و شرکت سایپا با میزان اشتغال ۲۵. ۶۱۶ رتبه دوم و سوم را در اختیار دارند.
حال پرسش این است خودروساز با این میزان اشتغال، میزان فروش یا به عبارتی میزان تولید و سودش چقدر است و چرا جزء شرکت‌های برتر قرار ندارد؟ هزینه‌کرد برای نیروهای انسانی چه خروجی در شاخص‌های اقتصادی کشور داشته است و چرا یک شرکت سرمایه‌گذار باید بالاترین رتبه را در میزان اشتغالزایی کسب کند؟
مدیر مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر در ادامه ۵ شرکت نخست در سودآوری سال ۹۷ باز هم به پتروشیمی خلیج‌فارس اشاره کرد و گفت: این شرکت با سود ۱۸۸.۶۹۶میلیارد ریالی رتبه نخست را داراست و به‌ترتیب فولاد مبارکه اصفهان، بانک ملت، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر و پالایش نفت اصفهان در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
در بخش صادرات درویش به ۵ شرکت برتر اشاره کرد و گفت: پتروشیمی خلیج‌فارس با صادرات ۲.۶۸۱.۲۰۲ میلیارد دلار در رتبه نخست ایستاده و به ترتیب پالایش نفت بندرعباس، سرمایه‌گذاری غدیر، نفت و گاز پارسیان، پتروشیمی زاگرس رتبه‌های دوم تا پنجم را در اختیار دارند.
بالاترین فروش
درویش در بخشی دیگر از سخنان خود به جمع فروش ۱۰۰ شرکت برتر کشور اشاره کرد و گفت: در مجموع این شرکت‌ها ۸۹۷.۶۲۵میلیارد تومان فروش داشتند که نسبت به سال ۹۶، ۳۷درصد رشد را شاهد هستیم. همچنین میزان فروش نخستین رتبه‌دار و صدمین شرکت زیاد است؛ پتروشیمی خلیج‌فارس با ۵۵.۵۰۵میلیارد تومان رتبه نخست در فروش و آخرین شرکت نیز با یک میلیارد و ۵۱۲میلیون تومان صدمین شرکت در این رتبه‌بندی هستند.
مدیر مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر در ادامه با بیان اینکه اگر تورم بخشی لحاظ شود، نه‌تنها رشدی در سال مالی ۹۷ اتفاق نیفتاده بلکه فروش، افت هم داشته است، گفت: با توجه به این امر شرکت‌ها در سال ۹۷، منفی ۳.۸درصد افت فروش داشته‌اند. درواقع می‌توان گفت، رشد اسمی فروش سال ۹۷، ۳۶.۹درصد بوده که در مقابل رشد ۲۳.۹درصد سال ۹۶ حدود ۱۳درصد رشد داشته است اما با لحاظ کردن تورم بخشی، سال ۹۶ شاهد رشد ۱۰.۹درصدی فروش صنایع بودیم اما این عدد سال ۹۷، منفی ۳.۲درصد شده است.
درویش عنوان کرد: در بین شرکت‌های منتخب داوطلب برای ارزیابی، بانک‌ها قوی‌ترین گروه صنعتی با سهم ۱۷.۹درصدی بوده و شرکت‌های فرآورده نفتی با ۱۷.۵درصدی رتبه دوم و در ادامه پتروشیمی‌ها، فلزات اساسی و شرکت‌های چندرشته‌ای در جایگاه سوم، چهارم و پنجم قرار دارند.
او گفت: کمترین سهم فروش مربوط به شرکت‌های سلولزی است. همچنین به همین نسبت گروه پتروشیمی‌ها با ۲۷.۵درصد سودآورترن شرکت بین ۵۰۰ شرکت برتر بوده و پس از آن فلزات اساسی قرار دارند. در حوزه صادرات هم رتبه نخست برای شرکت‌های پتروشیمی با ۴۲.۵درصد از کل صادرات این شرکت‌های برگزیده است و فرآورده‌های نفتی و فلزات اساسی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
مدیر مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر در ادامه به رشد منفی خودروسازان در سال مالی ۹۷ اشاره کرد و گفت: سهم خودروسازان در سال ۹۶، ۸.۸درصد فروش بین شرکت‌های برتر بود و سال ۹۷ این آمار به ۴.۷درصد رسید یعنی رشد منفی بیش از ۴درصد را در این صنعت شاهد هستیم.
وی افزود: سهم استان‌ها در دارا بودن بنگاه‌های اقتصادی، نامطلوب بوده و بیشترین تمرکز در استان تهران با سهم بیش از ۵۰درصدی است و اصفهان، خوزستان و
هرمزگان در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
درویش درباره مالکیت ۵۰۰ شرکت برتر هم عنوان کرد: سهم دولتی‌ها ۱۰درصد، خصوصی‌ها بیش از ۵۸درصد و عمومی‌ها هم بیش از ۳۱درصد است.
همچنین بین ۱۰۰ شرکت برتر هم وضعیت همین‌گونه است و شرکت‌های خصوصی در رتبه نخست و عمومی‌ها و دولتی‌ها در جایگاه دوم و سوم قرار دارند؛ اما نکته قابل توجه این است که ممکن است شرکتی خصوصی و دارای سهامدار باشد اما مدیریت آن در اختیار سهامداران نباشد.
صنعت موادغذایی بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی کشور
در ادامه همایش، حجت‌الله میرزایی، معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به سخن پرداخت و گفت: در تحلیل مرکز آمار، فقط ۸ تا ۱۰درصد بنگاه‌های اقتصادی بالای ۵۰۰ نفر نیروی انسانی دارند و ۱۲۹ بنگاه بیش از هزار نیروی انسانی. در مجموع ۳۸۶ کارگاه بزرگ در کشور وجود دارد.
او افزود: تعداد کارگاه‌های بزرگ به تفکیک صنعت، ۵۶درصد مربوط به صنایع مواد غذایی و آشامیدنی و کمترین با ۲۰درصد، تولید منسوجات است.
معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه عمر برندها در جهان بیش از عمر موسس آنهاست، گفت: در ایران این‌گونه نیست و این نشان از آسیب‌پذیری و پایین بودن امنیت صنعتی در کشور دارد.
میرزایی با اشاره به توانمندی مدیریتی شرکت‌های صادرکننده در دوران تحریم، گفت: باید از این مدیران به لحاظ مالی تقدیر کرد و برای مدیریت هزینه کرد همان‌گونه که برای مربی فوتبال هزینه می‌شود. این سخن میرزایی با تشویق مدیران صنعتی همراه شد اما پرسش این است که آیا صادرات مواد اولیه هنر است؟
درحالی‌که صنعتگران محصولات نهایی اعم از صنایع بزرگ مانند صنعت خودرو و صنایع کوچک مانند کفش از نرخ بالای مواد اولیه تولید داخل گلایه‌مند هستند و عنوان می‌کنند با وجود نیاز داخل برای اینکه این شرکت‌ها بازار جهانی خود را از دست ندهند بخش زیادی از این مواد صادر می‌شود.
میرزایی در پایان گفت: برای ماندگاری بنگاه‌های اقتصادی، نوسازی تجهیزات و روزآمدی فناوری ضرورت دارد در غیر این صورت حیات این بنگاه‌ها در آینده با خطر جدی روبه‌رو خواهد شد.
قول مساعد معاون وزیر به صنعتگران
در ادامه پیش از قدردانی از شرکت‌های برتر و اهدای لوح تقدیر، محمدباقر عالی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات‌عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(ایدرو) برای ایراد سخنان خود در جایگاه قرار گرفت.
وی گفت: می‌خواهم در این مراسم خرق‌عادت کنم و به‌جای سخنرانی از صنعتگران بخواهم هر یک بین ۲ تا ۳ دقیقه حرف بزنند و من متعهد می‌شوم درخواست‌ها یادداشت و شخصا پیگیر موضوع‌ها شوم. این امر هم مورد تشویق صنعتگران قرار گرفت.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت هنگام اهدای لوح تقدیر به شرکت‌های برتر هم در نیمه این آیین از مدیران دولتی و مسئولان خواست باقی آیین از سوی خود تقدیرشدگان انجام شود و به این ترتیب چند شرکت برتر تقدیر شده ابتدایی، لوح تقدیر سایر صنعتگران برگزیده را اهدا کردند.
