حکم روایی ذهنیت خرچنگ در سازمان

در هر سازمان یا SME امکان دارد انواع اتفاقات سازمانی را ببینیم. به عنوان رهبر و یا مدیر واحد لازم است راهکارهای مناسب در خصوص آنها را بشناسیم تا به موقع اقدام کنیم. کارکنان نیز چنانچه بتوانند ذهنیت خرچنگ را در خود یا دیگران شناسایی و رفع کنند، امکان رشد بیشتری خواهند داشت.

اگر از فعالان حوزه اقتصاد هستید، مرکز فرآوری اطلاعات پارس نماد داده ها به عنوان بنیانگذار اطلاع رسانی تخصصی اخبار مناقصات و مزایدات ایران، پیشنهاد میکند تا انتها متن را دنبال کنید.

خرچنگ ها چگونه عمل میکنند؟

به طور طبیعی خرچنگ ها علاقه زیادی به جست و خیز دارند. مداوم از این طرف به آن طرف میروند. جامعه خرچنگ ها پر جنب و جوش است. آنها با هم زندگی میکنند و گاهی از روی سر همدیگر هم راه میروند.

با این همه کافیست تعدادی از آنها را جدا کرده و در یک جای عمیق مثل سطل بریزید. آنوقت واکنششان دیدنی است.

مداوم دست و پا میزنند. تلاش میکنند بیرون بیایند اما نمیشود که نمیشود. نه اینکه راه برای فرار هموار نباشد، دیگران چنین فرصتی نمیدهند.

 اگر فقط یک خرچنگ داخل سطل باشد به راحتی از دیواره ها بالا می آید و خودش را رها میکند. مشکل زمانی ایجاد میشود که تعدادشان زیاد است و در سطل گیر افتاده اند.

رفتارشان تعجب بر انگیز است. در چنین حالتی اگر حتی امکان بیرون آمدن از سطل برای خرچنگ های بالاتر وجود داشته باشد، همگی با دست و پا زدن اضافه نمیگذارند که هیچ یک خارج شوند! یعنی اگر پایین ترین آنان تلف میشود باید بالا دستی هم تلف شود.

ذهنیت خرچنگ چه میگوید؟

در فارسی ضرب المثل جالبی هست که مصداق الگوی رفتاری بالاست. حتما بارها و بارها شنیده اید که میگویند:

دیگی که برای ما نجوشد بگذار اصلا نجوشد.

یعنی اگر چیزی برای من نیست برای دیگران هم نباشد. این موضوع که تاثیر شگفتی بر کارایی نیروهای انسانی در سازمان دارد، در نهایت به کاهش راندمان عملکرد منتهی میشود. در ادامه به نتایج آن در سازمان میپردازیم.

ذهنیت خرچنگ در سازمان

در جوامع انسانی کوچک و بزرگ چنین ذهنیت هایی وجود دارد. اگر من پیشرفت نمیکنم تو هم نکن.

 افرادی هستند که با داشتن ذهنیت خرچنگ در حالیکه خودشان ته سطلهای بی تفاوتی افتاده اند، امکان پیشروی را از بقیه افراد میگیرند.

 این افراد با تزریق افکار منفی به بقیه مانع از رشد و پیشروی آنها میگردند. چه اهداف کوچک باشند و چه بزرگ رسیدن به آنها سخت تر و سخت تر میشود.

سازمانها نیز از این امر مستثنی نیستند. کارکنان در هر رده سازمانی ممکن است با ذهنیت خرچنگ به میدان بیایند. شناسایی به موقع و درمان چنین افرادی، کمک زیادی به سرعت گرفتن جریان پیشرفت در سازمان میکند. اما فقط چشم های تیزبین یک رهبر زبده یا یک مدیر کارکشته میتواند، برق چنگالهای پنهان شده در افکار کارکنان را ببیند.

نشانه های حکم فرمایی ذهنیت خرچنگ در سازمان

الگوی رفتاری خشم، توطئه، حسادت، رقابتِ احساسی و مسائلی از این دست، نشانه های خوبی برای شناختن چنین افرادی است. آنها نه تنها اقدامی برای رشد و توسعه خود نمیکنند بلکه دوست ندارند بقیه با استراتژی های سازمان همسو شوند و یا ترفیع بگیرند، رشد کنند و کارهایی برای پیشرفتشان انجام دهند.

گاهی مدیران از روشهای عجیبی برای رفع این موضوع استفاده میکنند. مثلا پرداخت پنهانی پاداش به افراد شایسته، تاثیر زیادی در کاهش الگوهای رفتاری نامبرده دارد. در واقع نیروی شایسته به جهت اینکه قربانی ذهنیت خرچنگ نشود، باید به اهستگی تشویق گردد.

در یک تحقیق نشان داده شده وقتی نمرات دانشجویان به صورت پنهانی به آنها گزارش داده میشود، ۱۸درصد عملکردشان بهتر است.

همه چیز واضح است. کافیست مراتب رشد اعتماد به نفس در یکی از کارکنان ظهور کند آنوقت کسانی که به دام ذهنیت خرچنگ افتاده اند سعی میکنند با الگوهای رفتاری خود وی را منصرف کنند یا درهای خروجی سازمان را به وی نشان دهند.

اقدام مناسب رهبر یا مدیر

۱)     هیچ کس از دام ذهنیت خرچنگ مستثنی نیست. حتی میتوان گفت کاملا مسری است. پس اگر سازمانی به آن دچار شود باید مدیران ارشد و رهبران اطمینان حاصل کنند که خودشان در این سندروم گیر نکرده اند.

۲)     نظام شایسته سالاری برای ارتقای شغلی تا حدود زیادی کمک کننده است. این نظام باید مبنی بر شایستگی هایی مشخص باشد و مداوم به مسائل سلیقه ای مرتبط نشود تا افراد برای پیشرفت در جایگاههای شغلی ویژگی های منحصر به فرد خود را نشان دهند.

۳)     به کارگیری یک نظام جذب نیرو کارآمد، میتواند جلوی بعضی مشکلات را بگیرد. مثلا اگر یک نیروی تازه وارد صاحب صلاحیت، از سیستم حذف شود یعنی ذهنیت خرچنگ در سازمان حکمروایی میکند.

نتیجه گیری:

شاید به صفر رساندن خصوصیات اخلاقی مثل حسادت، کینه توزی و غیره،  کاری محال به نظر برسد، اما برداشتن گامهای مناسب، خالی از لطف نیست.

مرکز فرآوری اطلاعات پارس نماد داده ها با سالها فعالیت در حوزه مناقصه و مزایده سعی کرده است به کلیه مسائل سازمانی اهمیت ویژه ای بدهد تا ضمن رعایت سلامت ذهنی کارکنان، بهترین خدمات را به شما مشترکین عزیز ارائه کند.

هم اکنون میتوانید روی خط ۰۲۱۸۸۳۴۹۶۷۰ الی ۵ با ما در ارتباط باشید و از آخرین اخبار اقتصادی روز ایران مطلع شوید.