تفاوت فلنج کلاس ۱۵۰ با کلاس ۳۰۰ – راهنمای کامل

فلنج‌های کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ به‌عنوان دو دسته رایج، هر یک ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود را دارند که بسته به نیازهای پروژه می‌تواند انتخاب آنها را تحت تأثیر قرار دهد. از آنجایی که این فلنج‌ها در صنایع مختلفی از جمله نفت، گاز و پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند، درک تفاوت‌های بین این دو کلاس ضروری است.

در دنیای مهندسی لوله‌کشی، انتخاب صحیح فلنج‌ها می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کارایی و ایمنی سیستم‌های صنعتی داشته باشد. فلنج‌های کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ به‌عنوان دو دسته رایج، هر یک ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود را دارند که بسته به نیازهای پروژه می‌تواند انتخاب آنها را تحت تأثیر قرار دهد. از آنجایی که این فلنج‌ها در صنایع مختلفی از جمله نفت، گاز و پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند، درک تفاوت‌های بین این دو کلاس ضروری است. بررسی حداکثر فشار مجاز، ابعاد، جنس مواد مورد استفاده و کاربردهای متناسب با هر کلاس به مهندسان کمک می‌کند تا تصمیم‌های بهتری در انتخاب فلنج (از جمله فلنج اسلیپون و ساکت ولد جوشی socket weld) مناسب اتخاذ کنند و عملکرد بهینه سیستم‌های لوله‌کشی را تضمین نمایند.

کلاس فلنج چیست؟

کلاس فلنج به حداکثر فشاری که فلنج می‌تواند تحمل کند و همچنین دمایی که در آن کار می‌کند مربوط می‌شود. این تقسیم‌بندی بر اساس استانداردهای مختلفی مانند ANSI، ASME، DIN و JIS انجام می‌شود. هر فلنج با یک عدد مشخص می‌شود که بیان‌گر حداکثر فشار قابل تحمل آن به واحد پوند بر اینچ مربع (psi) در دمای اتاق (۲۰ درجه سانتی‌گراد) است.

رایج‌ترین کلاس‌های فلنج به شرح زیر هستند:

کلاس ۱۵۰: مناسب برای فشارهای پایین و دماهای معمولی، مانند خطوط لوله آب سرد.

کلاس ۳۰۰: برای فشارهای متوسط و کاربردهایی مانند خطوط لوله بخار و آب گرم.

کلاس ۶۰۰: برای فشارهای بالا و استفاده در خطوط لوله نفت و گاز.

کلاس ۹۰۰: برای فشارهای بسیار بالا و استفاده در خطوط لوله پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها.

کلاس‌های ۱۵۰۰ و ۲۵۰۰: برای فشارهای فوق‌العاده بالا و برنامه‌های خاص صنعتی.

در انتخاب کلاس فلنج، علاوه بر فشار و دما، نوع سیالی که در سیستم جریان دارد نیز اهمیت دارد. برخی از سیالات ممکن است خورنده باشند و نیاز به مواد خاصی برای فلنج‌ها داشته باشند تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. به همین دلیل، در طراحی و اجرای سامانه‌های لوله‌کشی، توجه به جنس و کلاس فلنج‌ها به منظور اطمینان از ایمنی و کارایی سیستم بسیار حیاتی است.

کلاس فلنج چگونه تعیین می‌شود؟

کلاس فلنج به حداکثر فشار و دمایی که فلنج می‌تواند تحمل کند، اشاره دارد. این رده‌بندی بر اساس استانداردهای مختلف مانند ASME، ANSI و DIN انجام می‌شود و به طور کلی شامل موارد زیر است:

اندازه: شامل قطر، ضخامت، سوراخ‌ها و…

فشار کاری: حداکثر فشاری که فلنج قادر است در دمای مشخص تحمل کند.

دمای کاری: بیشترین دمایی که فلنج می‌تواند در فشاری معین تحمل نماید.

جنس اولیه: متریال فلنج، مانند فولاد، چدن، استیل و…

در تعیین کلاس فلنج، مراحل زیر معمولاً انجام می‌شود:

محاسبه فشار مداوم: ابتدا باید حداکثر فشاری که فلنج در شرایط کاری خود خواهد تحمل کرد، محاسبه شود. این فشار بر اساس نیازهای سیستم، شامل نظارت و ایمنی تعیین می‌شود.

بررسی دما: دمای عملیاتی سیستم نیز در میزان بارگذاری فلنج مؤثر است. دماهای بالا می‌توانند بر روی توان فلنج تأثیر بگذارند، بنابراین پیش‌بینی دما اهمیت دارد.

انتخاب استانداردهای مورد استفاده: بر اساس نیازهای پروژه و نوع صنعت، استانداردهای مختلفی مانند ASME، ANSI و DIN برای تعیین کلاس فلنج انتخاب می‌شود. هر کدام از این استانداردها پارامترهای خاصی برای تعریف کلاس فلنج دارند.

انتخاب جنس فلنج: جنس فلنج (فلز، پلاستیک یا کامپوزیت) تأثیر زیادی بر کلاس آن دارد و مواد مختلف توانایی تحمل فشار و دماهای گوناگونی دارند.

استفاده از داده‌های جدول: پس از تعیین فشار و دما، می‌توان به جداول استاندارد مراجعه کرد که کلاس‌های مختلف فلنج را تعریف کرده‌اند. این جداول حداکثر فشار قابل تحمل و ویژگی‌های دیگر هر کلاس فلنج را بیان می‌کنند.

به‌عنوان مثال، فلنجی (مانند فلنج ساکت ولد جوشی) با کلاس ۱۵۰ در استاندارد ASME می‌تواند فشار و دمای خاصی را که در این استاندارد مشخص شده، تحمل کند. با رعایت این اصول در انتخاب کلاس فلنج، مهندسان و طراحان می‌توانند ایمنی و کارایی سیستم‌های لوله‌کشی را تضمین نمایند.

شناخت انواع استاندارد کلاس فلنج

فلنج‌ها بر اساس استانداردهای مختلف صنعتی دسته‌بندی و طراحی می‌شوند، که هر یک دارای ویژگی‌ها و الزامات خاصی هستند. شناخت این استانداردها برای انتخاب صحیح و ایمن فلنج‌ها در سیستم‌های لوله‌کشی و دیگر کاربردها ضروری است. در ادامه به اصلی‌ترین استانداردهای مرتبط با کلاس فلنج اشاره می‌کنیم:

ASME (American Society of Mechanical Engineers)

ANSI B16.5و ANSI B16.47: این استانداردها در آمریکا به‌طور گسترده برای فلنج‌های فولادی در اندازه‌های مختلف و ضخامت‌های گوناگون استفاده می‌شوند. کلاس‌های فشار مختلفی (۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰، ۱۵۰۰ و ۲۵۰۰) در این استاندارد تعریف شده‌اند.

ASME B16.34: این استاندارد به فلنج‌های شیر و اتصالات جوشی هم مربوط می‌شود و برای تجهیزات تحت فشار مناسب است.

ANSI (American National Standards Institute)

استانداردهای ANSI معمولاً در توافق با ASME توسعه می‌یابند و اشاره به مشخصات طراحی، ابعاد و مواد فلنج‌ها در سیستم‌های لوله‌کشی دارند. ANSI B16.5، استانداردی برای فلنج‌های دوختی و گلودار تحت دماهای مختلف می‌باشد.

DIN (Deutsches Institut für Normung)

استانداردهای DIN، به‌ویژه DIN 2573 و DIN 2632، در اروپا مرسوم هستند و به کلاس‌های مختلف فلنج‌ها (مانند NPS و DN) و الزامات فنی آن‌ها می‌پردازند. DIN همچنین به مواد و ابعاد مشخصی برای فلنج‌ها توجه دارد.

JIS (Japanese Industrial Standards)

استانداردهای JIS برای فلنج‌ها در صنایع ژاپن کاربرد دارد و شامل کلاس‌هایی مانند JIS B 2220 و JIS B 2291 می‌شود. این استانداردها مشخصات فلنج‌ها از لحاظ ابعاد و فشار را تعیین می‌کند.

API (American Petroleum Institute)

استانداردهایی که توسط API منتشر می‌شوند، به‌ویژه در صنایع نفت و گاز کاربرد دارند و به فلنج‌های خاص و الزامات آن‌ها در شرایط خاص اشاره دارد.

جزییات	استاندارد
– برای فلنج‌های فولادی در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف <br> – کلاس‌های فشاری: ۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰، ۱۵۰۰، ۲۵۰۰	ASME B16.5 و B16.47
– شامل فلنج‌های شیر و اتصالات جوشی	ASME B16.34
– تطابق با استانداردهای ASME	ANSI
– استانداردهای DIN 2573 و DIN 2632 برای فلنج‌ها	DIN
– شامل JIS B 2220 و JIS B 2291	JIS
– استانداردهای خاصی برای صنایع نفت و گاز	API

تأثیر استانداردها در انتخاب کلاس فلنج

هر یک از این استانداردها با توجه به نوع کاربرد و محیط کاری، مشخصه‌های ویژه‌ای برای کلاس‌های فلنج تعیین می‌کنند. مثلاً، استاندارد ASME برای فشارهای بالا و دماهای بالا مناسب است، در حالی که DIN بیشتر برای موارد عمومی است.

به‌طور کلی، در انتخاب فلنج و تعیین کلاس آن، فاکتورهایی چون نوع کاربرد، جنس مواد، فشار و دما، و همچنین تطابق با استانداردهای مورد نیاز پروژه مورد توجه قرار می‌گیرند. این شناخت به مهندسان کمک می‌کند تا تصمیمات صحیحی در زمینه انتخاب و طراحی سیستم‌های لوله‌کشی بگیرند و از ایمنی و کارایی این سیستم‌ها اطمینان حاصل کنند.

فلنج‌های کلاس ۱۵۰ معمولاً در سایزهای مختلف و مطابق با استانداردهای ASME B16.5 طراحی می‌شوند و به‌ویژه برای لوله‌هایی با قطر کوچک یا متوسط مناسب هستند زیرا اتصال آن از طریق جوش ساکت باعث می‌شود تا یک اتصال محکم و مقاوم به‌وجود آید. این فلنج‌ها معمولاً برای دماهای ۲۰- تا ۴۲۵ درجه سانتی‌گراد (منوط به نوع ماده استفاده‌شده در فلنج) قابل استفاده هستند. به نقل از سایت keysanco.com

بررسی کلاس فلنج در استاندارد ANSI

استاندارد ANSI (American National Standards Institute) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین استانداردهای صنعت لوله‌کشی، مجموعه‌ای از مشخصات و الزامات لازم برای طراحی، ساخت، و استفاده از فلنج‌ها را تعریف کرده است. این استاندارد معمولاً به همراه استانداردهای ASME (American Society of Mechanical Engineers) مورد استفاده قرار می‌گیرد و از جمله مهم‌ترین استانداردهای ANSI در این حوزه، می‌توان به ANSI B16.5 و ANSI B16.47 اشاره کرد.

1. ANSI B16.5

این استاندارد به طراحی و ویژگی‌های فلنج‌های فولادی و چدنی که در اندازه‌های ½ اینچ تا ۲۴ اینچ و کلاس‌های فشار ۱۵۰، ۳۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰، ۱۵۰۰ و ۲۵۰۰ استفاده می‌شود، می‌پردازد. مهم‌ترین نکات این استاندارد عبارتند از:

کلاس فشار: کلاس فلنج‌ها به وسیله عدد مشخص می‌شود که نشان‌دهنده حداکثر فشار قابل تحمل بر حسب پوند بر اینچ مربع (psi) در دمای مشخص است. به‌عنوان مثال، فلنج ۱۵۰ کلاس می‌تواند حداکثر فشاری برابر ۱۵۰ psi را در دماهای ۱۰۰ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی‌گراد) تحمل کند.

ابعاد و شکل: این استاندارد به جداول ابعادی برای فلنج‌ها توجه دارد و مشخصات دقیق از قبیل قطر، ضخامت، تعداد و اندازه سوراخ‌ها را ارائه می‌دهد.

مواد: مواد مناسب فلنج‌ها و خواص مکانیکی و شیمیایی آنها مشخص شده است و به مهندسان این امکان را می‌دهد که مواد مناسبی برای کاربردهای مختلف انتخاب کنند.

2. ANSI B16.47

این استاندارد به فلنج‌های بزرگتر (از ۲۶ اینچ و بالاتر) و همچنین طراحی و جزئیات فلنج‌های نوع A و نوع B می‌پردازد. نکات مهم آن شامل:

کلاس فشار: مشابه ANSI B16.5، این استاندارد نیز کلاس‌هایی را برای فشارهای مختلف تعیین می‌کند، اما بر روی فلنج‌های بزرگ و کاربردهای صنعتی متمرکز است.

اجزای طراحی: این استاندارد شامل الزامات طراحی برای ضخامت و ابعاد فلنج‌ها با توجه به استفاده در سیستم‌های بزرگتر است.

نکات ایمنی: توجه ویژه‌ای به ایمنی و عملکرد در شرایط خاص، مانند دماهای بالا و فشارهای زیاد دارد.

تأثیر استاندارد ANSI بر فلنج‌های کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰

استاندارد ANSI تأثیر قابل توجهی بر عملکرد و ایمنی فلنج‌های کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ دارد. به طور خاص، فلنج کلاس ۱۵۰ در فشارهای پایین‌تر طراحی شده و برای استفاده در سیستم‌های با بارگذاری ملایم مناسب است، در حالی که فلنج کلاس ۳۰۰ می‌تواند فشارهای بالاتری را تحمل کند و در شرایط دشوارتر به کار گرفته می‌شود. با مشخص کردن ابعاد، ضخامت و جنس مناسب بر اساس این استانداردها، مهندسان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که فلنج‌ها در برابر شرایط عملیاتی خود مقاوم بوده و دچار نشتی یا شکست نخواهند شد. این امر به ویژه در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و تأسیسات آب و فاضلاب از اهمیت بالایی برخوردار است، جایی که ایمنی و کارایی سیستم‌ها بسیار ضروری است.

محاسبه فشار کلاس فلنج‌ها

فشار کلاس فلنج نشان‌دهنده حداکثر فشاری است که فلنج می‌تواند در دمای معین تحمل کند. این فشار با توجه به استانداردهای مختلفی مانند ASME، ANSI و DIN محاسبه می‌شود. به‌عنوان مثال، برای محاسبه فشار فلنج‌های کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ می‌توان از فرمول‌های زیر استفاده کرد:

– کلاس ۱۵۰: فشار (PSI) = PSIG × ۱.۹۶

-کلاس ۳۰۰: فشار (PSI) = PSIG × ۴.۸۸

در اینجا، PSIG مخفف “Pounds per Square Inch Gauge” است که به معنای فشار نسبی می‌باشد و نشان‌دهنده حداکثر فشاری است که فلنج با توجه به فشار جو می‌تواند تحمل کند.

تفاوت فلنج کلاس ۱۵۰ با کلاس ۳۰۰

فلنج‌ها با توجه به کلاس‌های مختلف، مشخصات متفاوتی از جمله فشار، سایز و ساختار دارند. کلاس‌های ۱۵۰ و ۳۰۰ از رایج‌ترین کلاس‌های فلنج در سیستم‌های لوله‌کشی هستند و هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های اصلی این دو کلاس پرداخته می‌شود:

فلنج کلاس ۳۰۰	فلنج کلاس ۱۵۰	ویژگی
۳۰۰ PSI (حداکثر فشار مجاز)	۱۵۰ PSI (حداکثر فشار مجاز)	فشار کار
معمولاً تا ۴۰۰ درجه فارنهایت [۲۰۴ درجه سانتی‌گراد]	معمولاً تا ۴۰۰ درجه فارنهایت [۲۰۴ درجه سانتی‌گراد]	حداکثر دما
معمولاً بیشتر است	معمولاً کمتر است	ضخامت فلنج
سیستم‌های با فشار بالاتر	سیستم‌های با فشار پایین‌تر	کاربرد
معمولاً از فولاد کربنی، استنلس استیل و آلیاژهای مقاوم به خوردگی	معمولاً از فولاد کربنی، استنلس استیل و چدن	مواد
سنگین‌تر و محکم‌تر	سبک‌تر از کلاس ۳۰۰	وزن
معمولاً گران‌تر	معمولاً ارزان‌تر	قیمت

1. حداکثر فشار مجاز

کلاس ۱۵۰:

فلنج‌های کلاس ۱۵۰ معمولاً حداکثر فشار ۱۵۰ psi در دماهای حدود ۱۰۰ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی‌گراد) را تحمل می‌کنند. این کلاس معمولاً در سیستم‌های با فشار کم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کلاس ۳۰۰:

فلنج‌های کلاس ۳۰۰ قادر به تحمل حداکثر فشار ۳۰۰ psi در همان دما هستند. این فلنج‌ها برای سیستم‌هایی که نیاز به فشار بالاتری دارند، مناسب‌تر هستند.

2. ابعاد و طراحی

کلاس ۱۵۰:

فلنج‌های کلاس ۱۵۰ معمولاً ابعاد بزرگ‌تری دارند و ضخامت کمتر، که این موضوع موجب افزایش وزن آنها می‌شود. زیرا در فشار پایین‌تر طراحی شده‌اند، ضخامت و ابعاد آنها به اندازه‌ای است که برای کاربردهای عادی کفایت کند.

کلاس ۳۰۰:

فلنج‌های کلاس ۳۰۰ معمولاً ضخامت بیشتری دارند و این موجب افزایش وزن و همچنین استحکام آنها می‌شود. طراحی این فلنج‌ها به گونه‌ای است که با تحمل فشار بالاتر، ایمنی و استحکام بیشتری را فراهم می‌کند.

3. جنس متریال

نحوه انتخاب متریال برای فلنج‌های کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ معمولاً مشابه است، اما در کلاس ۳۰۰ به دلیل فشار بالاتر، ممکن است از متریال‌هایی با استحکام و مقاومت بیشتر استفاده شود. معمولاً از فولاد کربنی، استیل ضد زنگ یا آلیاژهای خاص برای ساخت فلنج‌های هر دو کلاس استفاده می‌شود.

4. کاربردها

کلاس ۱۵۰:

این نوع فلنج عمدتاً در سیستم‌های آب، هوا، بخار و خطوط لوله با فشار نسبتاً پایین مانند سیستم‌های آب و فاضلاب، پتروشیمی‌ها و تاسیسات برودتی استفاده می‌شود.

کلاس ۳۰۰:

فلنج‌های کلاس ۳۰۰ معمولاً در صنایع شیمیایی، نفت و گاز و سایر کاربردهایی که نیاز به تحمل فشار بالا دارند، استفاده می‌شوند.

5. قیمت و دسترسی

فلنج‌های کلاس ۳۰۰ به دلیل مواد و طراحی مستحکم‌تر معمولاً هزینه بیشتری نسبت به کلاس ۱۵۰ دارند. همچنین، برای پروژه‌هایی که نیاز به انعطاف‌پذیری در فشار دارند، ممکن است هزینه‌ها به دلیل نیاز به مواد باکیفیت بالا بیشتر شود.

جدول استاندارد فلنج کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ برای فولاد کربنی ASTM A105, A350 Gr LF2/LF6 Class 1

دما بر حسب فارنهایت	۱۵۰#	۳۰۰#
< 100	۲۸۵	۷۴۰
۲۰۰	۲۶۰	۶۸۰
۳۰۰	۲۳۰	۶۵۵
۴۰۰	۲۰۰	۶۳۵
۵۰۰	۱۷۰	۶۰۵
۶۰۰	۱۴۰	۵۷۰
۶۵۰	۱۲۵	۵۵۰
۷۰۰	۱۱۰	۵۳۰
۷۵۰	۹۵	۵۰۵
۸۰۰	۸۰	۴۱۰
۸۵۰	۶۵	۳۲۰
۹۰۰	۵۰	۲۳۰
۹۵۰	۳۵	۱۳۵
۱۰۰۰	۲۰	۸۵

فشار کاری در این جدول بر حسب PSI است

جدول استاندارد فلنج کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ برای فولاد کربنی ANSI FLANGE ASTM A182 Gr. F316, 316L

دما بر حسب فارنهایت	۱۵۰#	۳۰۰#
< 100	۲۶۵	۶۹۵
۲۰۰	۲۰۰	۲۶۰
۳۰۰	۳۰۰	۲۳۰
۴۰۰	۴۰۰	۲۰۰
۵۰۰	۵۰۰	۱۷۰
۶۰۰	۶۰۰	۱۴۰
۶۵۰	۶۵۰	۱۲۵
۷۰۰	۷۰۰	۱۱۰
۷۵۰	۷۵۰	۹۵
۸۰۰	۸۰	۵۱۰
۸۵۰	۶۵	۴۸۵
۹۰۰	۵۰	۴۵۰
۹۵۰	۳۵	۲۸۰
۱۰۰۰	۲۰	۱۶۵

فشار کاری در این جدول بر حسب PSI است

در پایان گفتنی است برای خرید انواع فلنج کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ از یک مرکز معتبر و باسابقه، می‌توانید با مراجعه به سایت هایپر تجهیزات کیسان (https://keysanco.com) و ارسال لیست کالای مورد نیاز پروژه خود اقدام به خرید انواع فلنج از برندهای خارجی و ایرانی کنید. محصولات هایپر تجهیزات صنعتی کیسان مطابق با استانداردهای بین‌المللی است و طیف گسترده‌ای از فلنج‌های کلاس ۱۵۰ و ۳۰۰ (اسلیپون، گلودار، کور، رزوه‌ای، ساکت ولد و پلی اتیلن) را پوشش می‌دهد. با توجه به حجم بالای فروش، این شرکت‌ همواره توانسته‌ است قیمت‌های رقابتی را برای محصولات خود ارائه دهد.