دهمین قسمت برنامه «کلینیک بورس» با محوریت بررسی مسائل اقتصادی و بورسی ۲ باشگاه بزرگ استقلال و پرسپولیس برگزار شد. این برنامه تلاش دارد از زاویهای تخصصی و اقتصادی، چالشها و فرصتهای مالی و مدیریتی این ۲ باشگاه بورسی را روشن کند و همزمان تصویری دقیق از وضع اقتصادی، مدیریتی و برنامههای توسعهای سرخابیها را برای سهامداران و هواداران ارائه دهد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، برنامه دهم «کلینیک بورس» با حضور پیمان حدادی رئیس هیات مدیره باشگاه پرسپولیس و رضا محمد کاظمی کارشناس حوزه اقتصاد ورزش نشان داد که استقلال و پرسپولیس با چالشهای جدی اقتصادی و مدیریتی روبهرو هستند، اما با اصلاح ساختار، شفاف شدن درآمدها و استفاده از مدلهای بینالمللی، این ۲ باشگاه میتوانند هم رضایت سهامداران را جلب کنند و هم هواداران را خوشحال سازند.
بر اساس جمع بندی نشست «میز صنعت سازمان بورس» که در تاریخ سه شنبه ۲۲ اردیبهشت سال جاری برگزار شده بود، این برنامه شامل ۳ محور اصلی درآمدزایی و شفافیت مالی باشگاهها، مطالبات باشگاهها از سهامدار عمده پیشین و وضع املاک و داراییهای باشگاهها بود.
چالش اول؛ درآمدزایی و شفافیت مالی
پیمان حدادی در خصوص چالش درآمدزایی و شفافیت مالی توضیح داد: بزرگترین چالش باشگاههای فوتبال درآمدزایی، به ویژه از تبلیغات محیطی و حق پخش تلویزیونی، است.
رئیس هیات مدیره باشگاه پرسپولیس تاکید کرد: باشگاههای فوتبال دارای ۳ سرفصل اصلی درآمدی، «بلیط فروشی»،«تبلیغات محیطی» و «حق پخش تلویزیونی» هستند. این ۳ محور درآمدی، ستون مالی و اقتصادی باشگاهها را تشکیل میدهند و هرگونه عدمشفافیت در آنها میتواند بهطور مستقیم بر برنامهریزی، توسعه و پایدارسازی باشگاه اثر بگذارد.
حدادی با اشاره به محدودیتها و مشکلات موجود افزود: در حال حاضر فقط ۵۰ درصد درآمد حاصل از فروش بلیط به خود باشگاه تعلق میگیرد و مابقی سهم سازمان لیگ، فدراسیون فوتبال و … است. وقتی باشگاه باید هزینهها را جداگانه پوشش دهد، چرا همچنان سهمی از درآمد بلیط به دیگر نهادها اختصاص مییابد؟ این مسئله شفافیت مالی را تحت تأثیر قرار میدهد و برنامهریزی برای توسعه درآمدی باشگاه را محدود میکند.
حدادی به درآمد تبلیغات محیطی اشاره کرد و افزود: سازمان لیگ هنوز نحوه محاسبه و توزیع درآمدهای تبلیغاتی را به صورت شفاف اعلام نکرده است. مکاتبات متعدد باشگاهها نیز تاکنون نتیجهای ملموس نداشته است. اگر صورتهای مالی دو باشگاه را بررسی کنید، خواهید دید که بندهای حسابرسی با ابهامات جدی مواجه هستند و این ابهامات، تصمیمگیریهای مدیریتی را مختل میکند.
او تأکید کرد: kf,n شفافیت، نه تنها مانع درآمدزایی میشود، بلکه اعتماد سهامداران و هواداران را نیز تحت تأثیر قرار میدهد و باعث ایجاد فشار روانی و کاهش اطمینان در تصمیمات اقتصادی میشود. باشگاه پرسپولیس تلاش کرده تا در بازیهایی که میزبان هستیم، تبلیغات محیطی را خودمان بفروشیم، اما سازمان لیگ اجازه این کار را نمیدهد. این مسئله باعث از دست رفتن فرصتهای درآمدزایی و محدود شدن برنامههای توسعهای باشگاهها در بلندمدت میشود.
چالش دوم؛ مطالبات از سهامدار عمده پیشین
یکی دیگر از مسائل اساسی، مطالبات باشگاهها از سهامدار عمده پیشین، یعنی وزارت ورزش و جوانان بود. حدادی در این خصوص گفت: بر اساس صورتهای مالی رسمی، بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان از وزارت ورزش طلب داریم. این مطالبات از زمان وزیر پیشین تاکنون پیگیری شده، اما هنوز نتیجهای ملموس حاصل نشده است.
او افزود: این موضوع نه تنها حقوق سهامداران را تهدید میکند، بلکه مانع تصمیمگیریهای سرمایهگذاری جدید و توسعهای باشگاهها شده است. ما حتی مکاتباتی با وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه داشتهایم، اما تا کنون راهکار عملی ارائه نشده است.
حدادی ادامه داد: وزارت ورزش فعلی حاضر به پذیرش تعهدات قبلی نیست و گویا گذشته مالی باشگاهها نادیده گرفته شده است. این بیتوجهی به حقوق سهامداران، محدودیتهای جدی برای سرمایهگذاریهای آینده ایجاد میکند و توان مدیریتی هیئت مدیره را تحت فشار قرار میدهد.
به گفته او پیگیری حقوق باشگاهها گاهی با تهدید و فشارهای غیرمستقیم همراه بوده است.
حدادی اضافه کرد: وقتی ما دنبال حق و حقوق سهامداران هستیم، به جای حمایت، با فشار مواجه میشویم. این جای تأسف دارد، زیرا وظیفه مدیران باشگاه پیگیری حقوق سهامداران است و ما طبق تکلیف مجمع هیئت مدیره، این پیگیریها را با دقت و جدیت انجام میدهیم.
چالش سوم؛ وضع املاک و داراییهای باشگاهها
حدادی درباره وضع املاک باشگاهها گفت: ورزشگاه تمرین باشگاه به طور کامل از دولت به باشگاه پرسپولیس منتقل شده اما مجموع واگذاریها هنوز کامل نشده است.
حدادی همچنین تاکید کرد: زیان انباشته باشگاهها یکی از مشکلات جدی است؛ زیانده بودن باشگاهها به دلیل مدیریت سنتی، محدودیتهای قانونی و نبود شفافیت در درآمدهای تبلیغاتی است. بدون اصلاح ساختار مالی و مدیریتی، باشگاهها نمیتوانند پایدار باشند و در رقابتهای داخلی و بینالمللی موفق عمل کنند.
در بخش دوم برنامه، رضا محمد کاظمی، استاد دانشگاه تهران و کارشناس حوزه اقتصاد فوتبال، به بررسی ساختار و مدلهای درآمدزایی باشگاهها پرداخت.
او تأکید کرد: باشگاههای فوتبال، بنگاههای اقتصادی هستند و باید همانند شرکتهای حرفهای مدیریت شوند. اداره سنتی باشگاهها بدون برنامه اقتصادی، بازاریابی و مدل مدیریتی حرفهای، نمیتواند پایدار باشد.
کاظمی با اشاره به تجربههای بینالمللی افزود: در دنیا، فوتبال یک صنعت خدماتی با گردش مالی بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار است و سود خالص قابل توجه دارد. اگر مدیران باشگاهها با ابزارهای اقتصادی و مدلهای مدرن آشنا نباشند، باشگاه نمیتواند به رشد پایدار برسد.
او به نمونههای موفق خارجی اشاره کرد: باشگاه بایرن مونیخ متعلق به کمپانی بایرن است و سهامداران اصلی آن کارگران کارخانه هستند. باشگاه ابزار برندسازی کارخانه است و ارزش سهام سهامداران را افزایش میدهد. مشابه این مدل، منچستر یونایتد نیز سهام خود را به کارگران واگذار کرد و ارزش آن با گذشت سه نسل به طرز چشمگیری رشد کرده است.
لزوم تخصص مدیریتی در هیئت مدیره
کاظمی بر لزوم حضور اقتصاددانها، حقوقدانها و متخصصان بازاریابی در هیئت مدیره تأکید کرد و گفت: داشتن یک مدیر ورزشی کافی نیست؛ بدنه هیئت مدیره باید توانایی ایجاد درآمد واقعی، مدیریت مالی و شفافیت داشته باشد. اگر مدیران به جای تمرکز صرف بر خرید بازیکن و نتایج کوتاهمدت، به درآمد پایدار و برنامه اقتصادی فکر کنند، موفقیت مالی و ورزشی همزمان حاصل خواهد شد.
حق پخش تلویزیونی و چالشهای قانونی
کاظمی به اهمیت حق پخش تلویزیونی اشاره کرد و افزود: درآمد حاصل از پخش بازیها باید به باشگاهها تعلق گیرد. این درآمد برای دریافت مجوز حرفهای کنفدراسیون فوتبال آسیا و توسعه عملیاتی باشگاه ضروری است. تحقق نیافتن این درآمد در سالهای آینده میتواند باشگاهها را با محدودیتهای قانونی و بینالمللی مواجه کند.
او افزود: با تغییر دولتها، نگاه سیاسی غالب شده و مسائل اقتصادی و مدیریت حرفهای کمتر مورد توجه قرار میگیرد. این امر باعث میشود حتی مدیران متخصص نتوانند تصمیمات درست اتخاذ کنند.
تجربه نوآوری و درآمدهای جدید در باشگاههای خارجی
کاظمی توضیح داد: باشگاههای موفق دنیا، درآمد خود را محدود به فروش بلیط و حق پخش نمیکنند، باشگاه بارسلونا با ایجاد مرکز نوآوری، استارتآپهای ورزشی، ورزشهای الکترونیک و تورهای گردشگری مجازی، منابع درآمدی عظیمی ایجاد کرده است. بسیاری از مدیران باشگاههای ایرانی از این مدلها بیاطلاع هستند و تمرکز آنها همچنان بر خرید بازیکن و هزینههای کوتاهمدت است.
او ادامه داد: این مدلها نه تنها درآمدزایی دارند، بلکه ارزش برند باشگاه را افزایش میدهند و هواداران را به سهامداران فعال تبدیل میکنند.
تجربه داخلی؛ سرمایهگذاری و توسعه پرسپولیس
پیمان حدادی درباره اقدامات داخلی گفت: در ۲ سال گذشته سرمایهگذاری زیادی روی آکادمی و تیمهای پایه داشتهایم. تیمهای ما در مسابقات مختلف قهرمان شدهاند و فروشگاه اینترنتی باشگاه پرسپولیس راهاندازی شده است. درآمدهای جدید از طریق برندینگ، سوپر اپلیکیشن و استفاده از فضای مجازی ایجاد شده است که امیدواریم از سال آینده اثر ملموس آن را در صورتهای مالی مشاهده کنیم.
او افزود: ما به وظیفه خود در قبال سهامداران و هواداران عمل کردهایم و با تلاش و مکاتبات متعدد با سازمان بورس، پیگیر حل مشکلات و افزایش شفافیت هستیم.
چشمانداز حرفهای شدن فوتبال ایران
بر اساس اظهارات ۲ مهمان این برنامه مسیر حرفهای شدن فوتبال ایران شامل چند مرحله اساسی است:
۱. شفافسازی درآمدها: تمامی درآمدهای بلیط، تبلیغات و حق پخش باید شفاف و قابل حسابرسی باشند.
۲. استفاده از مدلهای بینالمللی بومیشده: تجربه باشگاههایی مانند بایرن مونیخ، بارسلونا و منچستر یونایتد میتواند به مدل مدیریتی ایران نزدیک شود.
۳. حضور متخصصان در هیئت مدیره: اقتصاددان، حقوقدان، مدیر بازاریابی و مدیر ورزشی هر یک نقش مشخص دارند.
۴. توسعه زیرساختها و نوآوری: آکادمی، فروشگاه اینترنتی، سوپر اپلیکیشن و استارتآپهای ورزشی.
۵. پیگیری حقوق سهامداران: مطالبات از سهامدار عمده پیشین و مدیریت داراییها باید به طور جدی پیگیری شود.
مسیر حرفهای شدن فوتبال ایران روشن است، اما نیازمند اراده قوی، برنامهریزی دقیق و حمایت همگانی از سهامداران، هواداران و نهادهای دولتی است تا این ۲ باشگاه پرافتخار ایرانی بتوانند به استانداردهای بینالمللی نزدیک شوند و نقش خود را به عنوان الگو در صنعت ورزش کشور ایفا کنند.
مشروح دهمین برنامه کلینیک بورس را در ویدئوی زیر تماشا کنید:
