شش روند مطرح بانکداری در جهان / روندهای بانکداری مطرح‌شده در کارگاه برت کینگ

ماهنامه عصر تراکنش / ارزهای رمزنگاری‌شده، هوش مصنوعی، پرداخت‌های موبایلی، فین‌تک، امضای دیجیتال و فناوری صدا از روندهای بانکداری بود که برت کینگ در کارگاه خود در تهران درباره آنها صحبت کرد.

در هفتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت که بهمن‌ماه در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد، برت کینگ هم جزء ۱۵ سخنران خارجی بود که در این دوره حضور داشت. البته این دومین باری بود که کینگ به بهانه این همایش به ایران می‌آمد؛ نخستین بار زمانی بود که چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت برگزار شده بود.

کینگ در سخنرانی خود با عنوان «روندهای بانکداری در جهان» به موضوعات بسیاری اشاره کرد. فناوری زنجیره بلوک و ارزهای رمزنگاری‌شده، بیومتریک، کسب‌وکارهای فین‌تک، تکنولوژی صدا در بانکداری، هوش مصنوعی، اتوماسیون و ربات‌ها از جمله این روندها بود.

او علاوه بر مطرح کردن موضوعاتی نظیر نفوذ بیشتر ارزهای رمزنگاری‌شده در بازار، مقایسه سرعت نوآوری در استارت‌آپ‌های فین‌تک در قیاس با بانک‌ها و تغییرات عمده‌ای که هوش مصنوعی در تمام صنایع؛ از جمله بانکداری ایجاد می‌کند، به کنار رفتن نیروی انسانی با ورود بیشتر ربات‌ها، مهارت‌های مورد نیاز بانکی در آینده و حذف امضای کاغذی از سیستم کسب‌وکاری هم اشاره کرد.

یک سخنرانی یک ساعت و نیمه؛ آن هم توسط این آینده‌پژوه و نظریه‌پرداز بین‌المللی مسلما هیچ‌یک از شرکت‌کنندگان را دست خالی نمی‌گذاشت. اگر در سخنرانی حضور داشتید و می‌خواهید مروری دوباره بر صحبت‌های کینگ داشته باشید، یا اینکه نتوانستید جزء شرکت‌کنندگان مراسم باشید، ما در ادامه، گزارش کامل صحبت‌های کینگ را برایتان آماده کرده‌ایم.

.

قدرتمند شدن ارزهای رمزنگاری‌شده

کینگ در همان ابتدای صحبت‌هایش به مبحث ارزهای رمزنگاری‌شده اشاره کرد و گفت که دیگر موضوعی مانند ارزهای رمزنگاری‌شده از حالت مفهومی به حالت واقعی تبدیل شده است‌ و باید ارزهایی مانند بیت‌کوین، لایت‌کوین، ریپل و اتریوم را هم در نظر گرفت. کینگ برای اینکه وارد بحث شود، ابتدا از جمع حاضر در سالن پرسید که آیا کسی ارز رمزنگاری‌شده‌ای دارد یا خیر و با بالا رفتن تعدادی از دست‌ها مشخص شد که چند نفری در سالن بودند که تجربه خرید یا فروش ارزها را داشته‌اند.

او ادامه داد با اینکه همین اواخر این ارزها تا ۴۰ درصد کاهش قیمت پیدا کرد و تا ۲۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این ارزها کاسته شد، اما به نظر نمی‌آید که استفاده از آنها کنار گذاشته شود و کم‌کم ارزش و قدرت خودشان را در بازار پیدا می‌کنند. کینگ در رابطه با همین موضوع به کشوری مانند زیمبابوه اشاره کرد که مردمش ترجیح می‌دهند به‌جای استفاده از پول فیات خودشان از بیت‌کوین استفاده کنند و به‌دلیل تورم، دیگر به پول خود اعتمادی ندارند و معتقدند ارزی مانند بیت‌کوین ثبات بیشتری نسبت به پول کشورشان دارد.

به گفته کینگ در آینده هر زمان مردم کشورهای مختلف اعتمادشان را به پول ملی خود از دست دهند، به سمت استفاده از دلار و ارزهای رمزنگار برای کسب‌وکارهای خود خواهند رفت. نتیجه صحبت‌های کینگ در این بخش این بود که پول‌های کاغذی اعتماد مردم را خیلی زود از دست خواهند داد و گفت: «اگر پولی می‌خواهید که در دنیای دیجیتال جوابگو باشد، باید بیشتر به‌صورت رمزنگاری‌شده باشد تا کاغذی. به نظرم ما در آینده بیشتر شاهد چنین پول‌هایی خواهیم بود.»

 

سیاه‌چاله‌های فین‌تک

کینگ ادامه صحبت‌هایش را به سمت تکنولوژی، نوآوری و فین‌تک‌ برد و سپس اشاره‌ای به بانک‌های ایران کرد که به بانک‌ها امتیاز بیشتری نسبت به کسب‌وکارهای فین‌تک‌ می‌دهند، در حالی ‌که این کسب‌وکارها سرعت و نوآوری بیشتری دارند و بانک‌ها اگر بخواهند سرمایه‌گذاری انجام دهند، باید با شرکت‌های تکنولوژی وارد همکاری شوند؛ چون درست است که در خود بانک هم تکنولوژی وجود دارد، اما مانند فناوری‌های کسب‌وکارهای فین‌تک نیست و به همین دلیل باید این مشارکت و همکاری میان بانک‌ها و فین‌تک‌ شکل بگیرد.

کینگ کسب‌وکارهای فین‌تک را به سیاه‌چاله‌های فضایی تشبیه کرد و گفت: «این کسب‌وکارها با سرعت بیشتری همه‌چیز را درون خود جذب می‌کنند. اگر بانک‌ها می‌خواهند سرمایه‌گذاری انجام دهند، چاره‌ای ندارند جز اینکه با این شرکت‌ها شریک شوند، زیرا بانک‌ها با تکنولوژی خوب کار نمی‌کنند. درست است که ما در داخل بانک هم تکنولوژی داریم، اما به‌خوبی مایکروسافت و گوگل نیستیم. ما فرهنگ تکنولوژی را نداریم، اما در عوض کسب‌وکارهای فین‌تک به‌خوبی این فرهنگ را دارند و این هم یکی دیگر از دلایلی است که بانک‌ها باید با این شرکت‌ها شریک شوند.»

کینگ چین را مثال خوبی در این حوزه می‌دانست و گفت که تنسنت و علی‌بابا توانستند ۹۰ درصد پرداخت‌های چین را انجام دهند و توضیح داد: «سال گذشته این پرداخت‌ها در چین حدود شش هزار میلیارد دلار بود و در جایی مانند آمریکا این پرداخت‌ها تنها ۱۰۰ میلیارد دلار بود. بنابراین چین ۵۰ برابر از لحاظ پرداخت‌های موبایلی از بازاری مانند آمریکا هم جلوتر است.»

 

هوش مصنوعی؛ کلید حل مشکلات

کینگ همچنین هوش مصنوعی را جزء مهم‌ترین و بزرگ‌ترین روندهای بانکی دانست که تغییرات بزرگی را چه در صنعت بانکی و چه دیگر صنایع ایجاد می‌کند و مشاوران رباتی را یکی از مهم‌ترین استفاده‌ها از هوش مصنوعی عنوان کرد.

برت کینگ به حضور همه‌جا حاضر هوش مصنوعی در زندگی روزمره اشاره کرد که به‌جای هوش انسانی به تمامی تعاملات زیستی و روزمره ما سرعت و دقت بالایی می‌بخشد و در ادامه گفت: «بانکداری سنتی کاربر را به عبور از سیلوها و دروازه‌های مختلفی مجبور می‌کند که در نظام نوین بانکی از بین خواهند رفت. ارزهای رمزنگاری‌شده که امکان تعاملات بانکی را بدون واسطه‌ اداری و جغرافیایی فراهم می‌کنند، راهی برای از میان برداشتن همان سیلوها و دروازه‌های دست‌وپاگیری به‌شمار می‌روند که دستیابی به نتیجه را به تعویق می‌اندازد.»

او با اشاره به تجربه موفق انگلستان در دستیابی به اطلاعات هویتی مشتریان بانکی اضافه کرد: «در آینده تایید اطلاعات هویتی مانند امروز اتفاق نخواهد افتاد. این داده‌ها نه در کاغذ و دفترهای مرسوم که در زنجیره‌ بلوک‌هایی ذخیره خواهند شد که شناسایی و احراز هویت در آنها با سرعت و دقتی غیر قابل ‌مقایسه با جهان امروز اتفاق خواهد افتاد.»

کینگ در ادامه صحبت‌هایش درباره هوش مصنوعی گفت که این تکنولوژی در سه حوزه مالی، حقوقی و حسابداری ورود پیدا کرده و باعث شده تا به‌دلیل اتوماسیون، ۴۵ درصد کسانی که در این حوزه‌ها کار می‌کنند، طی ۱۰-۱۵ سال آینده از کار بیکار شوند و این موضوع بیکاری همان دغدغه‌ای است که بانک‌ها هم در خصوص استفاده از اتوماسیون‌سازی دارند که باعث می‌شود کارمندان بانکی از کار بیکار شوند.

به گفته کینگ در صورتی که مشتری نزد بانک بیاید و نتواند خدمت مورد نیاز خود را دریافت کند، اصطکاک به وجود می‌آید و هر کسب‌وکاری دچار اصطکاک شود، به‌سرعت مشتری خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل بانک‌ها از هوش مصنوعی برای از بین بردن اصطکاک میان خودشان و مشتریان استفاده می‌کنند.

کینگ در میان صحبت‌هایش پای فناوری بیومتریک را هم به میان می‌کشد و می‌گوید که این فناوری می‌تواند در شناسایی افراد ۲۰ برابر بهتر از یک انسان عمل کند و ادامه می‌دهد: «دلیلی که دولت‌ها در سراسر جهان بیومتریک را معرفی می‌کنند، این است که این الگوریتم‌ها ۲۰ برابر در شناسایی شما بهتر از یک انسان می‌توانند عمل کنند. به همین خاطر گمرک‌ و اداره پلیس از مراکزی هستند که به سمت استفاده از این فناوری پیش می‌روند. در بانکداری هم این تکنولوژی می‌تواند جایگزین شناسایی و تایید چهره فرد با مراجعه حضوری به شعبه شود. در آینده، بانکی موفق خواهد بود که اصطکاکش با مشتری کمتر و تجربه دیجیتالی‌اش بیشتر باشد.»

 

شعبه‌ها صرفه اقتصادی ندارند

صحبت از شعبه هم همیشه جزء موضوعات مورد علاقه کینگ در سخنرانی‌هایش است. او سفت و سخت معتقد است که چیزی به اسم شعبه، دیگر دردی دوا نمی‌کند. به گفته کینگ در سال ۲۰۲۵ تعداد ربات‌ها به اندازه تعداد آدم‌ها خواهد شد. در آینده چیزی که در اولویت قرار دارد، تجربه دیجیتالی مشتریان است. ما تجربه مشتریان را بر اساس شعبه اندازه می‌گرفتیم؛ اما الان تکنولوژی و دیجیتالی شدن همه این واحدهای اندازه‌گیری را تغییر داده است.

کینگ با بیان این توضیحات گفت: «اکنون دیگر افرادی که در هزاره سوم متولد شده‌اند، بیش از هر کسی از موبایل استفاده می‌کنند و مشکل بانک‌ها دیگر موضوع طراحی شعبه نیست. مشتریان دیگر مانند ۲۰ سال پیش برای انجام کارهای بانکی‌شان به شعبه نمی‌روند و به‌جای آن از موبایل استفاده می‌کنند. این مشکلی است که برای کسب‌وکار بانک‌ها وجود دارد. بانک‌ها برای درآمد بیشتر به شعبه‌ها متکی بودند، اما حالا دیگر نمی‌توانند به شعب‌ دل ببندند. در کوتاه‌مدت خواهیم دید که بیشتر بانک‌های بزرگ، تعداد شعب خود را کمتر، کوچک‌تر، هوشمندتر و ارزان‌تر می‌کنند؛ زیرا از لحاظ اقتصادی به‌صرفه نخواهد بود. مشکل اصلی که در حال حاضر بانک‌ها با آن مواجه هستند، این است که قبلا شعبه‌ها برای روبه‌رو شدن با مشتری طراحی شده بود، اما تکنولوژی دیگر نیاز به شعبه رفتن را حذف کرده است.»

 

کینگ آمار و ارقام جالبی هم در صحبت‌هایش ارائه داد مبنی بر اینکه طی هفت، هشت سال گذشته حدود ۱.۲ میلیارد نفر وارد سیستم بانکداری بدون شعبه در آفریقا، چین، هندوستان و اندونزی شده‌اند و آنها با استفاده از تلفن همراه‌شان و بدون اینکه وارد شعبه شوند، می‌توانند از سیستم بانکی استفاده کنند.

در پایان دهه آینده تعداد زیادی از افراد شماره حساب بانکی‌شان در تلفن همراه‌شان ذخیره است تا اینکه در یک شعبه حساب داشته باشند و این تاثیر عمده هوش مصنوعی خواهد بود.

کینگ مختصری هم به موضوع مدیریت ثروت اشاره کرد و اینکه این حوزه هم از بخش‌هایی است که با ورود ربات‌ها و مشاوران رباتی، تغییرات بسزایی داشته است. به گفته کینگ تا سال ۲۰۲۲، پنج هزار میلیارد مشاوره سرمایه‌گذاری توسط همین مشاوران رباتی به افراد ارائه خواهد شد.

یکی دیگر از روندهایی که برت کینگ به‌عنوان روندهای بانکداری در جهان به آن اشاره کرد، موضوع صدا بود. او به تکنولوژی‌هایی مانند الکسا و سیری اشاره کرد که البته هنوز در ابتدای راه هستند و درست وضعیتی شبیه تجارت الکترونیکی در سال‌های ۱۹۹۵، ۱۹۹۶ دارند.

او ادامه داد: «وقتی این حوزه با وب‌سایت‌هایی مانند آمازون شروع شد، خیلی‌ها می‌گفتند ما هیچ‌‌وقت خرید آنلاین انجام نمی‌دهیم و از کارت اعتباری‌مان به‌صورت آنلاین استفاده نمی‌کنیم، اما حالا خیلی از ما، بسیاری از پرداخت‌ها را به‌صورت الکترونیکی انجام می‌دهیم. پنج تا هفت سال آینده هم زمانی است که شما از تکنولوژی مانند سیری برای رزرو جا و پرداخت هزینه استفاده خواهید کرد. به عبارت دیگر، صدا جایگزین صفحه کلید و اپلیکیشن خواهد شد. تا سال ۲۰۲۵، ۵۰ درصد تجارت الکترونیکی به سمت صدا خواهد رفت. اگر همه این اتفاقات را با هم ترکیب کنید، خواهید دید که بازار بانکداری تغییرات بسیار زیادی خواهد داشت و رگولاتورها هم می‌فهمند که اگر بخواهند بخش بانکداری‌شان رقابت‌پذیر باشد، باید تغییر کنند. بازارهای لندن، سنگاپور و هنگ‌کنگ از جمله بازارهایی هستند که درک کردند اگر می‌خواهند به مراکز مالی بین‌المللی تبدیل شوند، باید مقررات مربوط به فناوری‌های دیجیتالی‌شان را تغییر دهند و این حوزه میدان رزم و نبرد در آینده خواهد بود.»

این آینده‌پژوه و نظریه‌پرداز در ادامه سخنرانی‌اش به مهارت‌هایی که در آینده به کار بانک‌ها خواهد آمد؛ از جمله دانشمندان داده، متخصصان یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی و همین‌طور روان‌شناسان رفتاری مشتریان اشاره کرد.

 

اصلا به امضای کاغذی فکر نکنید

نویسنده مجموعه کتاب‌های «بانک ۲.۰»، «بانک ۳.۰» و «بانک ۴.۰» که درباره تغییرات بانکداری در ۱۰، ۱۵ سال آینده سخن می‌گفت، با اشاره به مشاهدات خود در تجربیات بانکداری نزدیک به یکصد کشور مختلف در سراسر جهان گفت: «منظور من از بیان این نکته که در آینده هر گونه اصطکاکی برای انجام عملیات بانکی از بین خواهد رفت، به این معناست که دیگر نباید بین قصد شما برای انجام یک عملیات و انجام آن، اموری مانند لزوم حضور در شعبه، گفت‌وگو با مسئول بانک، پر کردن انواع و اقسام فرم‌های بانکی و از همه مهم‌تر لزوم امضای کاغذی، فاصله بیندازد.»

نکته آخری که برت کینگ به‌عنوان جمع‌‌بندی صحبت‌هایش مطرح کرد، پیشنهادی بود که برای موفق شدن بانک‌ها در نظر گرفته بود: «اگر می‌خواهید در آینده به‌عنوان یک بانک موفق فعالیت کنید و موفق باقی بمانید، باید امضای روی کاغذ را حذف کنید. اگر به امضای روی کاغذ در دنیای دیجیتال امروز نیاز دارید، باید بدانید که کسب‌وکارتان دوامی نخواهد داشت. اگر این مشکل را نتوانید حل کنید، نمی‌توانید در آینده رقابت داشته باشید. باید این واقعیت را قبول کنیم که اتوماسیون و ربات بخشی از جامعه ما در آینده خواهند بود.»