ابهام‌زدایی از گزارش صندوق‌بین‌المللی‌پول

در نگاه اول این کاهش تولید ناخالص داخلی به معنای افت ۳ درصدی حجم اقتصاد کشور است و این رقم با عدد رشد اقتصادی ۴ درصد پیش‌بینی شده مغایرت دارد. اما با توجه به روش‌های محاسبه حجم تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی، این ابهام روشن می‌شود.

برای محاسبه نرخ رشد و حجم تولید ناخالص معمولا از دو روش شاخص ضمنی تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص داخلی براساس شاخص PPP برابری قدرت خرید (Purchasing Power Parity) محاسبه می‌شود.

در محاسبه تولید ناخالص داخلی مطابق با شاخص ضمنی تولید ناخالص داخلی، تولید ناخالص داخلی براساس ارزش روز یا ارزش جاری محاسبه می‌شود. در این روش در صورتی که ارزش تولیدات براساس نرخ دلار اندازه‌گیری شود، نرخ برابری ریال به دلار بر ارزش جاری تولیدات تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین در صورتی که ارزش ریال در برابر دلار کاهش یافته باشد، اثر کاهشی بر حجم تولید ناخالص داخلی خواهد داشت. 

به عنوان مثال اگر رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۸ معادل ۴ درصد و ارزش ریال در برابر دلار ۱۰ درصد کاهش یابد، ارزش جاری تولید ناخالص داخلی براساس دلار، ۶.۸ درصد کاهش می‌‌یابد.

بنابراین برای محاسبه ارزش واقعی تولید ناخالص داخلی کشورها از شاخص برابری قدرت خرید (Purchasing Power Parity) هم استفاده می‌شود. در این روش با یکسان کردن قدرت خرید ارزهای متفاوت و حذف اختلافات سطوح قیمتی در کشورهای مختلف شاخص‌های ارزش واقعی تولیدات کالاها و خدمات در یک کشور محاسبه می‌شود.

به نوشته فارس، در این روش محاسبه، تغییرات نرخ ارز و برابری ارزها تاثیری در ارزش تولیدات ندارد و به همین دلیل طبق آخرین محاسبات تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۱۶۳۰ میلیارد دلار بوده است.

بنابراین پیش‌بینی کاهش عدد تولید ناخالص داخلی از ۴۳۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار در سال در سال ۲۰۱۷ به ۴۱۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۸ براساس شاخص ضمنی تولید محاسبه شده که تغییرات نرخ ارز در آن لحاظ شده و این کاهش حجم با پیش‌بینی ۴ درصدی اقتصاد ایران در این سال، منافاتی ندارد.