پلاسکویی‌ها: وام بانکی گران است
«وام ۳۰۰ میلیون تومانی را نمی‌خواهم؛ سودش خیلی بالاست»، «مراجعه کردم برای دریافت این وام اما بانک‌ها گفتند هنوز به ما ابلاغیه‌ای از طرف بانک مرکزی نرسیده» و «حتی اگر قرار باشد وام را بدهند، مراجعه نمی‌کنم چون همه ودیعه‌هایم در آتش سوختند.» اینها بخشی از واکنش پلاسکویی‌ها به وام ۳۰۰ میلیونی است؛ تسهیلاتی با سود ۱۸ درصد و مهلتی یکساله برای بازپرداخت اقساط. زمان زیادی از آن اتفاق تلخ نگذشته بود که دولتی‌ها برای همراهی و کمک به پلاسکویی‌ها، راوی خبرهایی خوب برای کسبه ساختمان پلاسکو شدند؛ خبرهای خوبی که وقتی جزئیاتش را فهمیدند باز هم همه‌چیز مثل روز حادثه تلخ شد.
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی (ECOIDEAL)، از فاصله دور، این وام داروی خوبی برای التیام زخم‌هایشان بود اما از نگاه خودشان: مثل آواز دهلی است که از دور خوش باشد. انگار به قول خودشان، بانک‌ها دستشان خالی‌تر از کسبه است و هنوز هیچ ابلاغیه‌ای دریافت نکرده‌اند. حالا دیگر بیشترشان با ناامیدی از این وام یاد می‌کنند و برخی حتی اسم آن را هم نشنیده‌اند.
اخبار ضد‌‌و‌نقیضی به گوش می‌رسد
این‌روزها که حدود یک ماه از سوختن پلاسکو می‌گذرد، خبرهای جدیدی از کمک‌های بانکی‌ها به کسبه پلاسکو می‌رسد؛ اخباری که از اتفاقات خوب و تسهیلات بانکی ویژه برای پلاسکویی‌ها می‌گویند و کسبه‌ای که منکر همه این اتفاقات به ظاهر وسوسه‌انگیز هستند. از یک طرف، بانک مرکزی در بهت و ناباوری از مراجعه‌نکردن پلاسکویی‌ها برای دریافت تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی حکایت می‌کند و از طرف دیگر هم کسبه از اظهار بی‌اطلاعی بانک‌ها، حتی بانک تجارت که گفته شده باید برای دریافت تسهیلات به آنجا مراجعه کنند، حرف می‌زنند. حالا پلاسکویی‌ها مانده‌اند و کلی ابهام درباره اینکه چرا اخباری دروغین از سوی آنها منتشر شده است. به گفته یکی از آنها: «بیشتر ما چندین‌بار به بانک‌ها مراجعه کردیم اما به ما گفتند هنوز ابلاغیه‌ای از طرف بانک مرکزی نیامده و باید منتظر بمانید.» یکی دیگر می‌گوید: «برای دریافت این وام، بارها به بانک‌ها مراجعه کرده‌ام اما هیچ کسی جواب درست و حسابی به ما نمی‌دهد، حتی امروز صبح هم به بانک تجارت رفتم اما جوابی نگرفتم.» یکی دیگر از آنها با گلایه فراوانی از شرایط سخت این وام می‌گوید: «وقتی برای دریافت تسهیلات به یکی از بانک‌ها رفتم، متصدی بانک گفت جلوی این تسهیلات گرفته شده و هنوز نمی‌توانیم فرم را در اختیار شما قرار دهیم.» بیشترشان هم از اینکه هنوز هیچ اقدامی انجام نشده و همه‌چیز در حد حرف است، دم می‌زنند. حتی به گفته یکی از کسبه: «وقتی به بانک برای دریافت تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی مراجعه کردم، جلوی اعتبار من را بستند و دیگر نمی‌توانم مبلغی از حسابم برداشت کنم.»
سود تسهیلاتش خیلی بالاست
به نوشته وقایع اتفاقیه، در کنار این همه ابهام و پیچیدگی درباره وام ۳۰۰ میلیون تومانی‌ای که دامن پلاسکویی‌ها را گرفته، موضوعات دیگری هم هستند که از همه بیشتر آزارشان می‌دهد. یکی از این مشکلات، نرخ سود ۱۸ درصدی است؛ رقم سودی که جلوی رفتن آنها به بانک‌ها را گرفته است. بیشتر کسبه وقتی درباره این رقم بالای سود تسهیلات حرف می‌زنند، نگرانی و وحشت زیادی از آینده‌ای که خیلی دور نیست، دارند و معتقد هستند این وام با این رقم سود، اصلا به دردشان نمی‌خورد و برای گرفتنش اقدامی نخواهند کرد. با اینکه در شرایط دریافت وام ۳۰۰ میلیونی آمده است که بعد از مدت یک‌سال باید دوره بازپرداخت اقساط خود را شروع کنید اما هنوز هم انگار این میزان سود برایشان هیچ صرفه اقتصادی‌ای ندارد. آن‌طور که یکی از کسبه می‌گوید: «ما حساب کردیم، دیدیم که بعد از یک‌سال، باید ماهی حدود هفت تا هشت میلیون تومان، قسط بدهیم که این میزان در ماه، اصلا در توانمان نیست.» آنها معتقد هستند استراحتی که بانک‌ها به آنها در بازپرداخت اقساط وام می‌دهند، به‌هیچ‌وجه مناسب نیست چون رقم سود این یک‌سال هم در پرونده قرض‌هایشان ثبت شده و درواقع، گرفتن این وام برای آنها خیلی گران تمام خواهد شد. به گفته یکی دیگر از کسبه، «باید نرخ بهره را کمتر کرده و مدت بازپرداخت آن را هم طولانی‌تر کنند تا ما بتوانیم از پس هزینه‌های زندگی و اقساط برآییم. می‌گویند این رقم سود برای این تسهیلات، نوعی مضاربه است که در توان هیچ‌یک از ما نیست. ما همه‌چیزمان را از دست داده‌ایم. چطور از ما انتظار دارند بتوانیم به آنها در قبال کمکی که می‌کنند، سود بدهیم.» یکی دیگر از آنها هم گلایه‌ای از شرایط سخت بانک‌ها برای اعطای این میزان وام دارد و می‌گوید: «رفتم وام رو بگیرم اما گفتن باید ودیعه بذاری. من ودیعه‌م کجا بود. همه اموالم در حادثه سوخت و از دست رفت. حالا دستم خیلی خالی است. نمی‌توانم با مدارکی که می‌خواهند، وام را بگیرم.»
نگاهی به شرایط پرداخت تسهیلات از زبان رسانه‌ها
با نگاهی به وضعیت کسبه پلاسکو و اخباری که از مراجعه‌نکردن آنها برای دریافت وام ۳۰۰ میلیون تومانی به گوش می‌رسد، سؤالات و ابهامات زیادی در ذهن درباره اینکه واقعا چه کسی راست می‌گوید، به گوش می‌رسد. از یک طرف، ایسنا می‌نویسد: «براساس آنچه بانک‌ها اعلام کرده‌اند، قرار شد تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان برای هریک از کسبه پلاسکو، تسهیلات در نظر گرفته شود که درمجموع با توجه به فعالیت حدود ۵۶۰ واحد در این ساختمان، اگر قرار بر این بود که تمامی کسبه، حتی سقف کامل را دریافت کنند، رقمی حدود ۱۷۰ میلیارد تومان منابع لازم داشت؛ البته این مبلغ به‌طور مشخص برای تمامی کسبه به‌طور کامل پرداخت نمی‌شود زیرا بعد از ارزیابی‌های کارشناسی و تأیید دستگاه‌های مربوطه، مبلغ تسهیلات تعیین و پرداخت خواهد شد. ممکن است کسبه‌ای کمتر از صد میلیون یا درمقابل، فردی تا ۳۰۰ میلیون تومان دریافتی داشته باشد. درکل، مبلغ پرداختی و اعتبار لازم برای تسهیلات کسبه پلاسکو از خط اعتباری بانک مرکزی تأمین نشده و منابعی بود که خود بانک‌ها آن را در نظر گرفته بودند. این تسهیلات با سود ۱۸ درصد و دوره ۳۶ ماهه و بعد از تنفس یکساله بازپرداخت می‌شوند.» از یک طرف هم کسبه می‌گویند، کدام تسهیلات؟ ما مراجعه کردیم اما کسی جوابمان را نداد. این اتفاق درحالی است که دراخبار منتشرشده هم از مراجعه‌نکردن کسبه برای دریافت وام 300 میلیون تومانی، حرف‌ها زده شده و سؤالات زیادی را در ذهن خوانندگان ایجاد کرده است.
شرط پرداخت تسهیلات
اما برای دریافت تسهیلات شرایطی وجود دارد، آن‌هم اینکه حتما برای بانک‌ها باید مسجل شود که اول اینکه کسبه در پلاسکو مستقر بودند و دیگر اینکه جایگزینی آنها در مجتمع نور شکل گرفته و اکنون قرار است کار خود را در آنجا شروع کنند. بر‌این‌اساس، باید کسبه متقاضی دریافت تسهیلات، معرفی‌نامه‌ای از اتاق اصناف دریافت کرده که نشان‌دهنده فعالیت آنها در پلاسکو بوده و ازسویی باید گواهی از شرکت کارگزاری پارسیان مستقر در مجتمع نور دریافت و ارائه کنند که نشان دهد آنها اکنون در این مجتمع جایگزین شده و قرار است در آنجا فعال باشند. در این حالت، عمده مراحل دریافت تسهیلات طی شده و برای آنها اقدام خواهد شد. درباره اینکه آیا کسبه از میزان سقف تسهیلات رضایتی دارند یا خیر نیز تاکنون اعلامی از سوی آنها به‌طور رسمی انجام نشده است. دبیر کانون بانک‌های خصوصی عنوان می‌کند که اگر هم موضوعی باشد، احتمالا به‌طور یکجا مطرح خواهد شد. درعین‌حال که درباره نرخ سود ۱۸ درصدی در نظر گرفته‌شده برای آنها، موضوع این است که قرار بود طبق اعلام قبلی با توافقاتی که با سازمان برنامه‌وبودجه انجام خواهد شد، بخشی از سود این تسهیلات در قالب یارانه از سوی دولت پرداخت شود؛ به‌طوری‌که تا ۱۰ درصد را کسبه و ۹ درصد باقی‌مانده را دولت پرداخت کند.
