خسارت بار ترین اقدام بانک مرکزی: نحوه برچیدن موسسات غیر مجازها

در حالیکه برچیدن موسسات اعتباری غیرمجاز کار درستی بود، نحوه برچیدنشون از خسارت‌بارترین اقدامات بانک مرکزی در این سالها بود. بانک مرکزی با پرداختن مبلغی حدود ۳۰ ه.م.ت، چک این موسسات رو براشون پاس کرد و پول سپرده‌گذارها رو داد. زمستون گذشته، این ۳۰ ه.م.ت، نقش مهمی در شکل گیری بحران سال ۹۷ ایفا کرد. در این بین البته بانک مرکزی به تمامی مقصر نبود، چرا که تحت فشار مردم و سایر نهادهای حاکمیتی این کار رو کرد.

به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی، پویا ناظران اقتصاددان  در کانال تلگرامی خود نوشت:حالا ممکنه بانک مرکزی در شرف تکرار همون اشتباه باشه!
قراره پنج بانک و موسسه اعتباری در بانک سپه ادغام بشن.
اگه ادغام بشن، درآمدشون یهو زیاد میشه؟! بدیهیه که نمیشه! همونطور که جمع دو عدد منفی مثبت نمی‌شه، جمع دو بانک زیان‌ده هم یک بانک سودده نمی‌شه! منتها در خلال ادغام، بانک مرکزی چکهاشون رو با پول خودش پاس می‌کنه. اونها هم همین رو می‌خواهند!بخشی از آسیب اقتصادی که در سال ۹۷ متحمل شدیم، بابت پرداختن زیان سپرده‌گذارهای موسسات غیرمجاز با پول بانک مرکزی بود.
مجموع زیان پنج بانک نظامی دست کم دوبرابر زیان اون موسسات غیرمجاز تخمین زده می‌شه.
تازه تخمین زده می‌شه که برخی از بانکهای خصوصی دیگه، حتی زیان بیشتری هم داشته باشند. اگه زیان سپرده‌گذارها رو از طریق افزایش پایه پولی به کل جامعه تحمیل کنیم، ونزوئلایی شدن یک ریسک خیلی جدی میشه.

بانک مرکزی باید بدنبال راه حلی باشه که:
➖ اولا، سریعا جلوی too big to fail شدن بانکها رو بگیره.
➖ ثانیا، در اصلاح ترازنامه بانک، حداقل استفاده رو از پایه پولی بکنه.

در ادامه یک پیشنهاد دو مرحله‌ای مطرح می‌کنم:

۱ مرحله اول، اقدامات ضربتی و کوتاه‌مدت به منظور مهار این وضعیت خارج از کنترل نظام بانکی انجام می‌شه:

یک اقدام موثر اینه که بانک مرکزی هر بانکی که اضافه برداشت بیش از حد داره رو از اعطای تسهیلات جدید منع کنه.
این جلوی too big to fail شدن بانکهای مشکل‌دار رو می‌گیره. بانکی که بدین شکل از اعطای تسهیلات جدید منع شده باید بدنبال جذب سرمایه جدید باشه، چرا که برای اعطای تسهیلات، اول باید اینقدر سرمایه جدید جذب کنه تا اضافه برداشتش صفر بشه.
میزان اعطای تسهیلات بانکهایی که اضافه برداشت‌شون نزدیک به حد مورد نظره هم باید محدود بشه.

✳️ این منع رو می‌شه همین هفته ابلاغ کرد و توصیه می‌کنم بانک‌ مرکزی وقت‌کشی نکنه.

۲ اقدامات مرحله دوم، ترازنامه بانکها رو «واقعا» تراز می‌کنه:

مقدمه تراز کردن اینه که بانک مرکزی یک ارزیابی واقع‌نگرانه از ارزش دارایی بانکهای مورد نظر بدست بیاره. اگه ارزش دارایی کفاف سپرده‌ها رو نمی‌ده:
– اول سپرده‌ها تا سقف مورد تضمین صندوق ضمانت سپرده پرداخت بشن،
– بعد حقوق سهامدارن کنونی لغو بشه،
– سپس بخشی از مانده سپرده‌ تبدیل به سهام جدید بانک بشه، و بخش دیگه تبدیل به اوراق با درآمد ثابت پنج ساله با سودهایی متناسب با توان سوددهی داراییها بشه. مثلا اگه دارایی بانک ۱۵٪ سود میده، نمی‌شه که سپرده‌گذار ۲۵٪ سود بگیره.
بدین ترتیب بدون استفاده از پایه پولی، حداکثر حقوق ممکنه برای سپرده‌گذاران ایفاد شده.
یک اقدام پیچیده‌تر، پوشش زیان دارایی بانکها با اوراقی‌ست که فقط بعنوان وثیقه بانک‌ مرکزی قابل پذیرش‌ند. سپس با این ابزار، سرعت رشد ترازنامه بانک در آینده کنترل بشه. استفاده موثر از این ابزار، مستلزم افزایش ظرفیت فنی بانک مرکزی از سطح کنونیه.

✳️ اقدامات اصلاحی چندین ماه زمان می‌برن، لذا بهتره زودتر شروع بشن.

بطور کلی مسئله اینه که این بانکها به سپرده‌گذارها قول سودهای بالا داده و می‌دهند. این سودهای بالا ریسک بالایی هم داره، و این زیان، تحقق همین ریسکه. در واقع بانکها ریسک کردند ولی نتونستند به اندازه کافی درآمد کسب کنند. سهامدارها و سپرده‌گذارهای بانکهای زیان‌ده باید زیان بانک رو خودشون متقبل بشن.

اما بانک مرکزی با دو اقدام بالا میتونه کمک کنه که این زیان حداقل بشه. ادغام باید بعد از تکمیل اقدامات بالا انجام بشه. هر وقت ترازنامه این بانکها اصلاح شد، بعد ادغام کمک می‌کنه تا در آینده راحتتر جلوی سوء مدیریت گرفته بشه.

در حالیکه چند روز پیش مطرح کردم که در وضعیت ونزوئلایی نیستیم، اما همزمان تاکید کردم سیاستهایی هست که ممکنه ما رو ونزوئلایی بکنه. دوراهی ونزوئلایی شدن یا نشدن روبروی ماست، نه پشت‌سرمون. یکی از تصمیمات حیاتی پیش روی اقتصاد، نحوه برخورد با بانکهاییه که دارایی‌شون کفاف پرداخت سپرده‌هاشون رو نمی‌ده.

سپرده بانکهای زیان‌ده نباید با پول بانک مرکزی پرداخته بشه، ولی اگه این اتفاق بیافته، همه ما هزینه‌‌اش رو می‌دیم، و با ونزوئلایی شدن کشور هزینه‌اش رو می‌دیم!