رییس شرکت ملی پتروشیمی: به رییس جمهوری اطلاعات ناصواب دادهاند
رضا نوروززاده، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی و رییس شرکت ملی پتروشیمی در مورد علت هجمههای علیه پتروشیمیها و گلایهمندی رییسجمهوری گفت: شبکه نیما دراختیار بانک مرکزی است و گمرک هم که آمار دارد. گزارش مدیرکل بانک مرکزی تایید میکند که پتروشیمیها بهترین عرضهکنندگان ارز هستند.در مورد گلایهمندی رییس جمهوری از پتروشیمیها، اتفاقا ما هم از گفتههای ایشان تعجب کردیم؛ ما به ایشان توضیح دادهایم که احتمالا عدهای اطلاعات ناصواب دادهاند. ما با آقای جهانگیری جلسهای داشتیم و به ایشان جزییات آمار را شرح دادیم.
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی، در پی ابلاغ سیاستهای جدید ارزی دولت در بهار ۹۷، پتروشیمیها مکلف شدند درآمدهای ارزی حاصل از صادرات را در سامانه «نظام یکپارچه معاملات ارزی» عرضه کنند. در شرایطی که مسوولان پتروشیمی میگویند این اقدام بهطور کامل و شفاف انجام شده، عدهای تعلل پتروشیمیها را از عوامل نوسانساز در بازار میدانند.
هجمههای اخیر علیه پتروشیمیها و دیر عرضه کردن ارز از جمله مواردی است که روزنامه اعتماد در گفتوگوی مفصل با رضا نوروززاده، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی و رییس شرکت ملی صنایع پتروشیمی مطرح کرده است؛ در ادامه متن کامل این گفتوگو به شرح ذیل آورده میشود.
اجازه بدهید این گفتوگو را رک و راست شروع کنم. با توجه به گفتههایی درباره مقاومت پتروشیمیها مقابل عرضه ارز در «نیما»، آیا میتوان گفت این صنعت وضعیت جدید را نمیپسندد؟
همانطور که میدانید پتروشیمیها متعلق به «شرکت ملی صنایع پتروشیمی» هستند؛ چه واحدهای تمامشده آنها و چه واحدهای در حال ساخت. پس از واگذاری آنها در قالب «اصل۴۴»که در آن بعضی بهصورت تمامشده و بعضی بهصورت طرح واگذار شدند، ساختار منسجم قبلی حفظ شده است. اکنون هم بیشتر واحدهای پتروشیمی در اختیار نهادهای عمومی غیردولتی هستند و تعداد کمی از آنها در دست بخش خصوصی واقعی است که اینها در هلدینگهایی مثل خلیج فارس متمرکز شدهاند. حتی در دستهای از همین هلدینگها هم مثلا۲۰ درصد سهام متعلق به همین شرکت ملی صنایع پتروشیمی است. پیشتر مقداری از درآمدهای اینها در تقسیم سود به صندوقهای خودشان صرف میشد، ولی عمده درآمدها سرمایهگذاری میشد. به این ترتیب ارزی که پتروشیمیها به دست میآوردند خرج سرمایهگذاریهایی در مثلا توسعه واحدهای جدید میشد. به عنوان مثال در گروه پارسیان متعلق به هلدینگ غدیر، فاز سوم پردیس یا واحد متانولی از محل درآمد ارزی خود آنها اجرایی شد.
وقتی برای اولینبار بخشنامه دولت منتشر شد که برمبنای آن پتروشیمیها باید ارزهای حاصل از صادرات خود را از طریق سامانه نیما عرضه میکردند، اختلاف ارز دولتی و بازارها قابل توجه بود، اما دلیلی نداشت که پتروشیمیها از این وضعیت ناراحت باشند؛ آنها حتی از این وضعیت استقبال و ارز خود را هم عرضه کردند. قبل از آن هم پتروشیمیها برای تامین ریال ارزهایشان را از طریق صرافیها میفروختند و البته از ارز خود برای تامین قطعات یدکی استفاده میکردند.
یعنی آنها از اینکه دیگر نباید از فروش ارز در بازار آزاد ریال کسب کنند، ناراحت نبودند و نیستند؟
بعد از سیاستهای اخیر، مابهالتفاوت قیمت ارزها بالاتر رفت اما دولت در بخشنامهها اعلام کرد که اختلاف بین ارز ۴۲۰۰ تومان تا قیمتهای بالاتر باید به دولت واگذار شود.
و شد؟
حتما میشود. آمار اینها وجود دارد. مابهالتفاوت ارز ۴۲۰۰ تومان تا ۷۵۰۰ تومان نیما در اختیار دولت قرار میگیرد. میخواهم بگویم پتروشیمیها از اینکه بخواهند قانون را اجرا نکنند، انتفاعی ندارند.
با توجه به اختلاف قیمت بازار آزاد با نیما هم انتفاعی ندارند؟
ندارند، مابهالتفاوت این نرخها برای دولت است دیگر!
پس دلیل دیرکردها در عرضه چیست؟ این دیرکردها نشانه مقاومت نیست؟
شایعاتی علیه پتروشیمیها هست که به مردم هم منتقل شده؛ یعنی هر وقت که جایی کسری پدید میآید، عدهای فکر میکنند باید کشیدهای هم در گوش پتروشیمیها زد. اما باید به آمار توجه کرد.
صادرات غیرنفتی طبق آمار سال گذشته، ۴۸ میلیارد دلار است. از این مقدار، ۱۲ میلیارد دلار مربوط به صادرات پتروشیمی است! حتی فرآوردههای الپیجی مجتمعهای گازی که درآمد ۸-۷ میلیارد دلاری دارد هم به ما ارتباطی ندارد. به این ترتیب میتوان حساب کرد که تنها ۲۵ درصد از ارز صادراتی وارده به نیما باید از سوی پتروشیمیها باشد. این در حالی است که هماکنون بیشتر از ۸۵ درصد ارزهای عرضهشده در نیما مربوط به پتروشیمیهاست.
قبل از اینکه به این ارقام بپردازیم، مایلم اشارهای به مواضع دیگر هم بکنم. میفرمایید ذهنیتی به مردم منتقل شده، اما مواضع رسمی هم منتقد هستند. بهتازگی، دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی گفتند که یکی از مشکلات آنها عدم عرضه بهموقع ارز پتروشیمیها در سامانه نیماست که بدهی ایرلاینها را بیشتر میکند.
ما که تعهدی به اینها نداریم. کوپن آقایان که به پتروشیمی وصل نیست.
شما تعهد دادهاید که پتروشیمیها ارز خود را بهموقع در نیما بفروشند.
ما اصلا قیمتها را برای اینها فیکس کردهایم. قیمت ارزی که ما میفروشیم حول و حوش ۷۵۰۰ تومان است. قیمت خیابان ربطی به پتروشیمیها ندارد. دراین مورد، آقایان باید از طریق کارگزاری خود اقدام کنند. ما به فرد ارز نمیدهیم؛ عرضه میکنیم و کارگزاران به نمایندگی از خریداران میخرند.
قیمتهای نیما مگر افت و خیز ندارد؟
نه! اینکه قیمتها۴۰۰ تومان پایین یا بالا باشد، مسالهای جزیی است. قیمت ما حدود ۷۵۰۰ تومان است. الان هلدینگ خلیجفارس دقیق روی این عدد ۷۵۰۰ میفروشد. حتی میتوانید این را در نظر بگیرید که هلدینگ خلیج فارس که سیاستگذاریاش تقریبا در اختیار مااست، وقتی با خریدارانی که رقیب هم هستند، روبرو میشود یا ارز را بین آنها تقسیم یا قرعهکشی میکند اما بالای قیمت نمیدهد.
یعنی سیستم قیمتگذاری نیما برمبنای عرضه و تقاضا نیست؟
هلدینگهای ما شامل خلیج فارس، پارسیان، تاپیکو، شستان، باختر، صندوق بازنشستگی کشوری و شرکتهای نیمهدولتی و …ساز و کار مشخصی دارند. مثلا شرکت هلدینگ خلیج فارس۱۲ شرکت دارد. ما از گمرک سوال کردیم که اینها در سال گذشته چقدر درآمد ارزی داشتهاند. از طرف دیگر، تولیدات اینها را رصد میکنیم. بدون توجه به بحث ارز هم وظیفه ذاتی مااست که تولیدات اینها را رصد بکنیم. اینکه تولید اینها چقدر است، چقدر محصول به واحدهای بین مجتمعی میدهند، چقدر در بورس عرضه میکنند و چقدر صادرات دارند، همه مشخص است.
تمام اینها شفاف وجود دارد؟
بله، شفاف وجود دارد. از سالهای گذشته و از ابتدای خلقت پتروشیمی تا الان وجود داشته است. قیمتهای جهانی هم که مشخص است. پس ما خودمان میتوانیم محاسبه کنیم که درآمد هر شرکت حدودا چقدر است. از گمرک هم آمار صادرات سال گذشته را گرفتهایم. پارسال تا الان که شرایط فرق نکرده است! پس به این ترتیب ما دو روش برای کنترل داریم.
ما پتروشیمیها را دعوت کردیم و به آنها گفتیم: درآمد ارزی شما این میزان است. از ۲۱ فروردین باید این ارز را از طریق سیستم دولتی «سامانه نیما» عرضه میکردید. خب تا این تاریخ ۳ هفته از سال گذشته و ۴۹ هفته از سال میماند. پس براساس پیشبینی آینده و عملکرد گذشته، شما باید هفتهای اینقدر ارز در شبکه نیما بفروشی. مثلا درمورد هلدینگ خلیجفارس این سهم هفتهای ۸۰ میلیون دلار میشود.
این سهمیهها تاکنون رعایت شده است؟
هم ما و هم بانک مرکزی میتوانیم سهمیهها را ازطریق شبکه «نیما» کنترل کنیم و از نظر ما این سهمیهها رعایت شده است.
پس هجمهها علیه پتروشیمیها بر اساس چه آمار و دادههایی است؟
من فکر میکنم شرایط به گونهای است که هر کس بهتر خدمت میکند، به جای تشویق، تنبیه میشود. اثبات این دادهها بسیار راحت است. شبکه نیما دراختیار بانک مرکزی است و گمرک هم که آمار دارد. گزارش مدیرکل بانک مرکزی تایید میکند که پتروشیمیها بهترین عرضهکنندگان ارز هستند.
پس چرا رییسجمهور هم از پتروشیمیها گلایهمند بودند؟ درهرحال، شرکت ملی پتروشیمی زیرمجموعه وزارت نفت دولت ایشان است.
اتفاقا ما هم از گفتههای ایشان تعجب کردیم.
اما بدون دلیل که این صحبتها مطرح نمیشود!
ما به ایشان توضیح دادهایم که احتمالا عدهای اطلاعات ناصواب دادهاند. ما با آقای جهانگیری جلسهای داشتیم و به ایشان جزییات آمار را شرح دادیم.
توضیح شما به معاون آقای روحانی چه بود؟
توضیح ما درباره همین تقسیمبندی سهم هلدینگها بود. گفتیم سهمیه هفتگی اینها را مشخص کردهایم. گفتیم ابتدا از آنها خواستیم درراستای کمک به وضع موجود، همه درآمد ارزی را عرضه کنند و حتی هزینهها را کسر نکنند. ما به پتروشیمیها گفته بودیم که بعدا هزینههای شما را برآورد و از درآمد ناخالص کسر و درآمد خالص را ابلاغ میکنیم. بنا شده هزینههایی مانند کاتالیست، موادشیمیایی، قطعات یدکی و… بیشتر از ۵ درصد درآمد نشود. حتی به پتروشیمیها گفتهایم اگر دستگاهی لازم دارید، به خود ما بگویید.
ما در شرکت پتروشیمی دو معاونت داریم؛ معاونت تولید و معاونت طرحها. تولید؛ واحدهایی را که کار میکند، رصد میکند و معاونت طرحها؛ واحدهایی که در حال احداث است. نیازهای پتروشیمیها ازطریق این دو معاونت مشخص میشود.
آقای جهانگیری از این توضیحات شما قانع شدند؟
کاملا! از ما تشکر هم کردند.
پس چرا این رضایت، بازخورد رسمی نداشته است؟ صحبتهای رییسجمهور مخالفان دولت را در شرایط حمله قرار داده است!
عددهای ما دقیق است. ما خودمان هم به نیما وصل هستیم و روزبهروز کنترل میکنیم، اما هفتگی آمار میدهیم.
پس الان شما از نیما گزارش روزانه دارید، درست است؟
حتما داریم.
خب چرا ریز آن را دراختیار رسانهها قرار نمیدهید؟
ما نمیتوانیم اطلاعات ریز شرکتها را بدهیم، اما بهعنوان دولت میگوییم هفتهای ۲۲۰ میلیون دلار ازطریق پتروشیمیها وارد نیما میشود. در ضمن، صادرات در روز، هفته و ماه افت و خیز دارد.
حداقل آمار ماهانه که میشود اعلام کرد، نمیشود؟
ببینید! ما پیشبینیمان این است که پتروشیمیها باید در سال حدود ۷ میلیارد دلار در سامانه نیما عرضه داشته باشند. به پتروشیمیها گفتهایم که حتی اگر «اورهال» (تعمیرات اساسی) دارند، باید در طول مدت آن را جبران کنند. وقتی واحدی اورهال دارد، بگوییم اورهال نکن؟!
این درست است، ولی مثلا شما آمادگی ندارید که یک گزارش فصلی با جزییات کامل منتشر کنید؟
وقتی داریم اعداد را میگوییم، دیگر چه فرقی برای شما میکند که هر کدام چقدر ارز صادر کردهاند؟ ما میگوییم پتروشیمیها باید هفتهای ۲۲۰ میلیون دلار به نیما بدهند. عدد هم که قابلکنترل است! اتفاقا درست قبل از اینکه فرمایشات آقای رییسجمهور ایراد شود، مدیرکل بانک مرکزی و وزیر محترم نفت و عدهای دیگر در دولت جلسهای داشتند که در آن از من سوال کردند که پتروشیمیها تاکنون چقدر ارز به نیما تزریق کردهاند. آن روز گفتم: ۷۴۰ میلیون یورو و محاسبات دقیقتر هم اختلاف ۳ درصدی را نشان میداد. پیشبینی ما با توجه به بالا و پایین رفتن قیمتها ممکن است ۱۵-۱۰ درصد متفاوت باشد اما هرگز مثلا ۲۰۰ درصد اختلاف نخواهد داشت.
به نظرم اینجا بحث ناهماهنگی ارکان دولت دوباره بروز دارد، مسالهای که بارها موردنقد مخالفان یا حامیان دولت بوده است.
راستش ما که در جریان سخنرانی آقای رییسجمهور نیستیم؛ اما وظیفه داریم که بلافاصله اطلاعات را به استحضار ایشان برسانیم و رساندیم. شما باید بدانید که ارائه آمار دقیق کاری است که ما خودمان اینجا انجام میدهیم. به عنوان مثال الان یکی از مشکلات در بازار «پت» است که در مورد آن حتی با وزارت صنایع وارد تعامل شدهایم. همهچیز ما شفاف است؛ یعنی برای گرم، گرمش حساب داریم.
تایید میکنید که عرضه پتروشیمیها در نیما در دو روز پس از گلایه رییسجمهور بیشتر شده است؟
اگر حرف من را قبول ندارید، از بانک مرکزی که سامانه نیما در اختیار اوست، بپرسید.
براساس گفتهها و اسناد شما، همهچیز شفاف وجود دارد. نفع کسانی که این شفافیت را زیر سوال میبرند در چیست؟
در شفافیت، نمیشود فساد کرد. در درهم و برهم بودن اوضاع، فساد ممکن است. مدیران ما نمیتوانند شفافیت نداشته باشند چون روی آنها کنترل داریم. درواقع تولید اینها دست مااست. اگر آمار ۱۰ سال تولید واحدی وجود دارد، یک دفعه نمیتوان آماری با اختلاف معنادار ارایه داد. همانطور که گفتم مدیریت تولید و مدیریت طرحهای ما مرتب همهچیز را رصد میکنند.
بله، رابطه شفافیت و فساد واضح است. منظور من این است که مکانیسم بهرهبرداری از حمله به شفافیت در نفع ارزی یا ریالی دقیقا چیست؟
مکانیزم این است که اختلاف قیمت در یک ماشین pet 20 تنی، ۳۰۰ میلیون تومان است، حدودا برابر دیه یک نفر! هرکس به ناشفافی کمک میکند، دنبال فساد است. من برای هر کیلو محصول حاضرم جواب بدهم. ما میگوییم دلال باید حذف شود تا شرایط به نفع همه بجز معاملهگران غیرشفاف باشد.
میتوانید واضحتر بگویید که مقاومت برابر شفافیت یا حمله به آن از طرف چه کسانی بوده است؟
ما نمیتوانیم بگوییم چون مسوول تنظیم بازار نیستیم؛ اما اطلاعاتمان را به وزارت صنایع دادهایم و در جلسات آنها هم نشستهایم. آنها هم الان به دنبال این هستند که آمار و ارقام خود را کامل کنند و به ما بدهند. هرچه باشد وزارتخانههای صنایع و نفت دو وزارتخانه یک دولت هستند. ما موظفیم به همدیگر کمک کنیم تا بتوانیم پاسخگوی مردم باشیم.
شما سابقهای نیز در سازمان گسترش و نوسازی صنایع دارید. حال و روز صنعت پتروشیمی ما از نگاه توسعهای چطور است؟ بعد از دور تازه تحریمها به مشکلی نخواهیم خورد؟
ما برآورد کردیم که آنچه از درآمد ارزی پتروشیمیها صرف هزینههای خودشان میشود معمول نرم جهانی است. در مورد تحریمها هم فکر میکنیم در پتروشیمی چندان با مشکلی مواجه نشویم. کالاهای پتروشیمی در دنیا مشتریهایی دارد که امکان جایگزینی آنها نیست. یعنی کل تولیدات جهان، مصرفکننده جهانی دارد، پس هرچقدر خرید از ما کم شود، در جهان کمبود و در نتیجه گرانی به وجود میآید.
یعنی مانند نفت امکان جبران آن نیست؟
محصولات پتروشیمی مثل نفت نیست که عربستانسعودی یا روسیه با افزایش تولید، کمبود عرضه را جبران کنند. آغاز به تولید یک واحد پتروشیمی دست کم ۵ سال طول میکشد.
یعنی برای اینکه عرضه و تقاضا در بازار جهانی بههم نخورد، تامین قطعات پتروشیمی را دچار دردسر نخواهند کرد؟
بالاخره ممکن است قطعهفروشیهای بزرگ با مشکل مواجه باشند که خب شرایط ایجاب میکند یکسری روش برای خرید آنها و بیشتر از توان ساخت داخل استفاده شود. دوران تحریم قبلی فرصتی بود تا اینبار غافلگیری دفعه گذشته را نداشته باشیم.
حالا که بحث تحریمها مطرح شد، اجازه بدهید درباره بنزین هم سوالی بپرسم. میدانم که مسائل بنزین مربوط به مسوولیت شما نیست اما میتوانید شرایط بنزین را در روزهای تحریم، پیشبینی کنید؟
همانطور که گفتید این بحث مربوط به معاونت دیگر وزارتخانه است؛ اما من چون در «شستا» بودهام و در آنجا احداث فازهای اول و دوم ستاره خلیجفارس را مشاهده کردهام، میدانم اینها ظرفیت تولید بالای ۲۵ میلیون لیتر در روز را به تولیدات کشور اضافه کردهاند. در حال حاضر نیاز داخلی کمتر از تولید ولی قاچاق بسیار مسالهساز است.
من سوال دیگری ندارم، خودتان نکتهای اضافه میفرمایید؟
دوست دارم، تاکید کنم که باتوجه به اهمیتی که عرضه ارز در شبکه نیما داشت، رییسجمهور اختیار مجمعی واحدهای پتروشیمی خصولتی را که مربوط به وزرای کار و دفاع بود، به وزیر نفت داد. در این مورد، شخص آقای زنگنه وقت گذاشت و اعداد و ارقام را گرفت و با پتروشیمیها به تفاهم رسید. ایشان این ماموریت را به من، به عنوان معاون خود، محول کرده بود؛ اما با توجه به اهمیت موضوع، خود جلسات را مدیریت کرد.
به عنوان سوال آخر، آیا عجیب نیست که رییسجمهور از پتروشیمیهایی گلایه کنند که وزیر خودشان آنها را سامان داده است؟
در جلسهای که ما در حضور آقای زنگنه داشتیم و نماینده بخش خصوصی هم حضور داشت، گفتیم انتظار داریم این اطلاعات به رییسجمهور برسد. اطلاعات باید اطلاعاتی باشد که باعث شود اگر مورد تشویق قرار نگیریم، حداقل مورد مواخذه واقع نشویم. آقای جهانگیری گفتند این مساله را حتما منتقل میکنند.