برقراری INSTEX؛دهن کجی اروپا به آمریکا

ساز و کار مالی که از سوی اروپا برای ایران برقرار شده و نام INSTEX را بر آن گذاشته‌اند، مخفف وسیله حمایت از مبادلات تجاری و یک مکانیزم پرداخت است. این ساز و کار  به شرکت ها اجازه می دهد بدون قرار گرفتن در معرض تحریم های آمریکا به تجارت مشروع با ایران ادامه دهند.

به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی، این مکانیزم بر اساس قوانین مالی سازمان ملل و اتحادیه اروپا، قوانین ضد پولشویی AML و تامین مالی تروریسم CFT عمل خواهد کرد. از همین رو کشورهای اروپایی از ایران خواسته اند هر چه سریع تر نسبت به اجرایی کردن برنامه اقدام FATF عمل کند. همچنین گفته شده که گام بعدی این ساز و کار مالی، تامین بودجه مورد نیاز توسط کشورهای اروپایی و ایجاد شعبه نمایندگی آن در ایران است.

اما بدون شک راه اندازی این ساز و کار مالی فتح بابی برای کشورمان جهت حضور در معاملات بین المللی در شرایط تحریمی فعلی است. البته برخی افراد در داخل کشور اینگونه عنوان می کنند که در قالب این ساز و کار فقط مبادلات دارویی و پزشکی و غذایی تحت پوشش قرار می گیرد. حتی برخی می گویند که برای برقراری INSTEX خیلی دیر شده و دیگر به درد نمی خورد و فایده ای ندارد. اما مطرح کردن این موضوعات، به نوعی نادیده گرفتن نتیجه حاصل شده از ماه ها تلاش فعالان حوزه دیپلماسی کشورمان است؛ تلاش هایی که در نهایت موجب ایجاد چنین ساز و کاری شد. البته برای جلوگیری از مطرح شدن چنین موضوعاتی باید وزارت امور خارجه توضیح دهد و تشریح کند که برقراری این ساز و کار مالی چه نتایجی برای کشورمان خواهد داشت.

این در حالی است که INSTEX مجموعه بسیار خوبی است و اتفاقا ما باید از همین فضاها و منفذهایی که ایجاد می شود، به بهترین شکل استفاده کنیم و در آن حضور پیدا کنیم و مسایل را جلو ببریم. البته فعلا چند قلم کالا در این ساز و کار مالی جای دارد، اما در آینده می توانیم تعداد این اقلام را افزایش دهیم و تعداد دیگری از نیازمندی های کشورمان در زمره مبادلات این ساز و کار قرار بگیرد.

البته این ساز و کار مالی یک موضوع دو طرفه است و نمی توانیم برخی مسایل را از اروپا بخواهیم اما خودمان زمینه آن را ایجاد نکنیم. در همین ارتباط باید حتما در زمینه FATF اقدامات جدی داشته باشیم و لوایح مربوط به گروه ویژه اقدام مالی را به تصویب نهایی برسانیم و به اروپایی ها نشان دهیم که در این خصوص جدی هستیم. بنابراین اگر لوایح چهارگانه مرتبط با FATF به یک جمع بندی برسد، از این ساز و کار مالی می توان نتایج بهتری هم گرفت.
اما اگر بخواهیم در مورد آثار اقتصادی این موضوع صحبت کنیم باید توجه داشته باشیم که تحریم های گسترده ای که در تمام ابعاد صورت گرفته، موجب شده که ما برای خرید و ایجاد ال سی گرفتاری هایی داشته باشیم. اما INSTEX  کمک می کند که دیگر این گرفتاری ها و مشکلات وجود نداشته باشد و برگشت پول به کشورمان تسهیل شود.

از نظر سیاسی و بین المللی هم برقراری این ساز و کار مالی یک دستاورد بزرگ برای دولت و کشورمان است. آن هم در این زمان که آمریکا همه کشورها را محدود می کند و به آنها می گوید که هیچ کس حق ندارد هیچ ارتباطی با ایران داشته باشد. در این شرایط یک چنین اتفاقی یک نوع دهن کجی به دستوراتی است که قلدرمابانه و غیرمنطقی از سوی آمریکا صادر می شود. در عین حال آمریکا خیلی روی این قضیه مانور می داد که امکان ندارد این ساز و کار برقرار شود، اما خوشبختانه در نهایت اتفاق دیگری رخ داد.

*عضو فراکسیون امید مجلس