توضیحات انجمن فین‌تک در خصوص فعالیت پرداخت‌یارها / ارسال لینک سرویس‌های پرداخت‌یاران در تلگرام به معنای ارائه خدمات بانکی نیست
در پی انتشار گزارشی مبنی بر ممنوعیت خدمات پرداخت در پیام‌رسان‌های خارجی که از سوی معاون فضای مجازی دادستانی کشور منتشر شده است، انجمن فین‌تک برخی توضیحات را پیرامون این موضوع منتشر کرد.
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی و به نقل از روابط عمومی انجمن فین‌تک، متن این توضیحات به شرح زیر است:
قبل از بیان هر حرفی برای روشن‌تر شدن اصل موضوع بهتر است یکبار یکی از مصادیق فرآیند فعلی پرداخت‌یاران که مورد اشکال دادستانی محترم واقع شده است را بیان کنیم:
طبق ساختار فعلی شبکه پرداخت کشور، ۱۲ شرکت پرداختی به صورت انحصاری درگاه پرداخت آنلاین را به وب‌سایت‌های کسب کارهای آنلاین ارائه می‌دهند. با ظهور ابزار جدید بر بستر اینترنت، مانند پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی، کسب‌وکارهای خرد و خانگی نیز اقدام به ارائه خدمات و محصولات خود بر بستر این ابزار جدید کرده‌اند.
خدمات سنتی شرکت‌های پرداخت بر روی درگاه‌های پرداخت، پاسخگوی نیاز کسب‌وکارهای خرد و خانگی نبوده‌اند و ازاین‌روی، پرداخت‌یاران اقدام به ارائه خدماتی ساده مانند لینک پرداخت شخصی به کسب‌وکارهای خرد و خانگی کرده‌اند. صاحبین کسب‌وکارهای خرد بدون داشتن وب‌سایت و هزینه‌های فنی و مالی بسیار آن، با ارسال لینک پرداخت خود از طریق پیام‌رسان‌ها، ایمیل، شبکه‌های اجتماعی و با حتی بر بستر پیامک، می‌توانند به سادگی پول خود را از مشتری خود دریافت کنند.
بستر ارسال این لینک به انتخاب صاحب کسب‌وکار خرد و خانگی است و هیچ راهکار فنی برای کنترل این امر نه توسط پرداخت‌یار و هیچ سازمان دیگری وجود ندارد. ارسال لینک پرداخت در هر رسانه‌ای صرفاً به منظور تسهیل در پرداخت و دسترسی به یک صفحه وب‌سایت خارج از پیام‌رسان است و این به معنای پرداخت در داخل پیام‌رسان نیست.
آنچه در تبصره بند ۸ ماده ۲ مصوبه شورای عالی فضای مجازی آمده است، «ممنوعیت ارائه خدمات بانکی از طریق پیام‌رسان‌های خارجی» است. دو سال پیش و پس از تصویب این مصوبه در نامه‌ای به شورای عالی فضای مجازی درخواست تفسیر این تبصره را داشتیم.
گرچه نامه مذکور به شورای عالی فضای مجازی پس از دو سال هنوز بی‌پاسخ‌مانده است اما در این نامه نیز تصریح شد که ارسال لینک سرویس‌های پرداخت‌یاران توسط کاربران در تلگرام به معنای ارائه خدمات بانکی توسط پرداخت‌یاران در تلگرام نیست و اگر فعالیت کاربر را مساوی با فعالیت سرویس‌دهنده تفسیر کنیم می‌توان به همین ترتیب ارسال لینک وب‌سایت بانک‌ها و یا نهادهای دولتی و حاکمیتی و حتی وب‌سایت خود دادستانی را در تلگرام را نیز فعالیت مجرمانه برای آن سایت‌ها در نظر گرفت.
پیگیری‌های معاون دادستان بدون شک دلسوزانه و در راستای ارتقای امنیت فضای مجازی است، به همین وسیله اعلام می‌کنیم که برای اکثر استارت‌آپ‌های فعال حوزه فین‌تک این موضوع بسیار حائز اهمیت بوده و این مهم یکی از دغدغه‌های جدی و مشترک بین دستگاه نظارتی و سرویس‌دهندگان حوزه پرداخت است چراکه ایجاد هرگونه ریسک در فرآیند سرویس‌دهی باعث خسارت‌های جدی به این استارت‌آپ‌ها خواهد بود.
نظارت پرداخت‌یاران بر فعالیت کاربران، مستمر و مجدانه است و آمارهای ارائه شده از حجم مبلغ مسدود شده و تعداد کاربران متخلفی که به نهادهای نظارتی معرفی شده‌اند تأیید کننده این مدعا است.
همچنین اغلب پرداخت‌یاران در قوانین و شرایط استفاده از سرویس خودشان به کاربران تاکید کرده‌اند که باید در چارچوب قوانین فعالیت کنند و مصادیق آن را نیز برای کاربران برشمرده‌اند؛ اما باید به یادداشت که وظیفه مقابله با متخلفین، فقط به عهده پرداخت‌یاران نیست پرداخت‌یاران صرفاً خدمات پرداخت را ارائه می‌دهند باقی نهادها نیز باید به وظیفه خود در این خصوص متعهد باشند.
در بند ۱۰ و تبصره بند ۶ ماده ۲ مصوبه مورد بحث تاکید شده که مسئولیت کاربر از پلتفرم جداست و در صورت فعالیت مجرمانه کاربر، مساوی با فعالیت مجرمانه پلتفرم نیست. نظارت امری بسیار مهم است اما هیچ‌گاه موفقیت صددرصدی نمی‌تواند به همراه داشته باشد. به عنوان نمونه نهادهای ناظر در فضای مجازی به عنوان مسئول نظارت و مسدودسازی وب‌سایت‌های متخلف، مطمئناً تأیید خواهند کرد که مواردی وجود دارد که توسط دستگاه نظارتی این عزیزان شناسایی نشده است و فیلتر نشده‌اند.
حال آیا می‌توان گفت که این دستگاه‌های نظارتی تعلل کرده‌اند و زحمات آنها را نادیده گرفت؟ آیا باید گفت به دلیل شناسایی نشدن تعدادی متخلف این دستگاه‌ها باید کلاً تعطیل و یا وب‌سایت آنها پالایه شود؟
همانگونه که نمی‌توان زحمات دستگاه‌های نظارتی در حوزه رصد فعالیت‌های مجرمانه در فضای مجازی را نادیده گرفت، باید تلاش‌های ارزشمند کسب‌وکارهای نوپا و توفیقات آنها در زمینه شفاف‌سازی فضای کسب‌وکار و جلوگیری از بروز جرم و خسارت را در نظر آورد. میزان تخلفات بر بستر خدمات پرداخت‌یاران در مقایسه با ارزشی که آنها ایجاد می‌کنند باید بررسی شود و صرف تمرکز بر تخلفات کاربران پرداخت‌یاران معیار مناسبی برای سنجش نیست و در حال حاضر نزدیک به ۵۰۰ هزار کسب‌وکار خرد و خانگی از خدمات پرداخت‌یاران استفاده می‌کنند.
شاید خدمات پرداخت‌یاران از نظر تعداد تراکنش و حجم ریالی آن با شرکت‌های پرداخت قابل‌مقایسه نباشد، اما تأثیر اجتماعی و تأثیر اقتصادی آنها بر کسب‌وکارهای خرد و خانگی را نمی‌توان نادیده گرفت. نظارت یک فرایند مستمر و پیچیده است و باید توجه داشت که همانگونه که کسب‌وکارها باید بروی سرویس‌های خود نظارت کنند باید حافظ حریم خصوصی کاربران خود هم باشند.
برای توفیق بیشتر در جلوگیری از فعالیت‌های مجرمانه نیاز است تا نهادهای نظارتی در تعاملی هم‌شانه، برای بالا بردن کیفیت نظارت قدم بردارند و در قدم اول پیشنهاد انجمن فین‌تک برگزاری جلسات مشترک هم‌اندیشی بدون واسطه با حضور کسب‌وکارهای نوپا و معاون محترم دادستانی در امور فضای مجازی است.
