افراد نابینا و کم‌بینا از چه اپلیکیشین‌هایی می‌توانند استفاده کنند؟

طبق بررسی که وزارت بهداشت، درمان و پزشکی انجام داده، در حال حاضر تعداد نابینایان کشور حدود ۱۵۰ هزار نفر تخمین زده شده که این افراد حدود ۲۰ درصد کل معلولان جسمی، حرکتی و ذهنی کشور را شامل می‌شوند. با احتساب افراد کم‌بینا، این رقم به ۷۵۰ هزار نفر نیز می‌رسد که به درجات گوناگونی اختلال بینایی دارند.

به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی و به نقل از راه پرداخت، چندسالی است فعالیت‌هایی در حوزه فناوری اطلاعات برای ارائه خدمت به نابینایان انجام شده که یکی از آنها ارائه اپلیکیشن‌های موبایلی است. پرداخت قبوض، ارائه خدمات بانکی، تشخیص اسکناس و غیره ازجمله خدماتی است که  تاکنون از طریق اپلیکیشن‌ها برای نابینایان فراهم شده است. با وجود این نابینایان هنوز در استفاده از برخی اپلیکیشن‌ها دچار مشکل هستند؛ چراکه محدودیت‌هایی مانند فیلتر بودن برخی اپلیکیشن‌های خارجی باعث شده افراد نابینا یا کم‌بینا در استفاده از این خدمات با مشکل روبه‌رو شوند.

معمولی اما سخت

مشکل این افراد فقط به اپلیکیشن‌های پیام‌رسان‌ و پرداختی ختم نمی‌شود. آن‌ها برای درخواست تاکسی‌های آنلاین نیز دچار مشکل هستند. در این مورد هنوز تاکسی آنلاینی اقدام به ارائه نسخه ویژه نابینایان نکرده است. طبق گفته یک کاربر نابینا در بسیاری از موارد برای گرفتن تاکسی اینترنتی متوجه نمی‌شویم که سفری برای ما پیدا شده یا نه.

هر خدمت جدید که قرار است ارائه شود، برای افراد معلول کار را سخت‌تر می‌کند. از دیگر خدمات جدید ارائه‌شده بانک‌ها ایجاد رمز دوم یکبارمصرف است. برخی از نابینایان می‌گویند که برای دریافت رمز یکبارمصرف به وقت بیشتری نیاز داریم و این مساله زمان کوتاه عذاب‌آور است. همانطور که این مشکل را در پرداخت قبض با شماره ۹۹۹۰ هم داریم؛ اینکه برای وارد کردن ۱۶ رقم کارت معمولا زمان را از دست می‌دهیم. در گرفتن پول نقد از دستگاه خودپرداز نیز محتاج بینایان هستیم و هنوز برچسب بریل برای صفحه کلید دستگاه‌های خودپرداز فراهم نشده است.

کدهای دردسرساز درگاه‌های پرداخت

آن‌ها همچنین برای خریدهای اینترنتی از طریق درگاه‌های پرداخت نیز با مشکل مواجه هستند. در بسیاری از این درگاه‌ها، کدهای امنیتی برای نابینایان خوانده نمی‌شود و نمی‌توانند خرید خود را انجام دهند.
در این مورد فرد نابینایی که تجربه خرید اینترنتی را داشته، می‌گوید: «از میان درگاه‌های پرداخت، درگاه بانک ملت امکان ارائه خواندن کدهای امنیتی را فراهم کرده است. اما متاسفانه در پرداخت به وسیله درگاه‌های دیگر با مشکل مواجه هستیم. بسیاری از اوقات کدهای امنیتی برای ما خوانده نمی‌شود.»

نسخه قابل ارائه پات برای نابینایان چه ویژگی‌هایی دارد؟

در پرداخت خدمات بانکی و قبوض، اپلیکیشنی مانند پات از نرم‌افزارهای پیشرو در ارائه خدمات بانکی به نابینایان است. این اپلیکیشن در سال ۱۳۹۶ نسخه جدید خود را با قابلیت استفاده برای نابینایان ارائه داد.

با این حال کاربران نابینا در استفاده از این اپلیکیشن هم گاهی با مشکل مواجه می‌شوند. اینکه بارکدهای قبوض برای پرداخت به‌راحتی قابل شناسایی نیست، یا هنوز قابلیت دیدن مانده‌حساب برای آنها وجود ندارد. همچنین آنها در خرید بلیت و پیدا کردن شهر مقصد گاهی اوقات به مشکل بر می‌خورند.

شهره آقابابایی، مدیر پروژه پات در این خصوص به راه پرداخت می‌گوید: «اعلام مانده‌حساب بر اساس روش جدید بانک مرکزی که باید به سامانه شاهکار متصل شویم، فراهم شده و به‌زودی در نسخه بعدی اجرا می‌شود.»
او در رابطه با شناسایی بارکد تاکید می‌کند: «این مشکل از سوی ما نیست. بلکه کاربر نابینا نمی‌داند بارکد را دقیقا در چه محلی برای اسکن قرار دهد. درباره پیدا نکردن شهر مقصد، یکی از دلایل، آن است که تعداد شهرها زیاد است. در این مورد کاربر باید اسم شهرها را تایپ کند. در غیر این صورت باید یک‌به‌یک صدای شهرها را بشنود که زمان زیادی صرف می‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «ما به‌طور مداوم با انجمن نابینایان در ارتباط هستیم و بازخوردهای افراد نابینا را دریافت می‌کنیم. بر این اساس هر مشکلی که وجود داشته باشد، سعی می‌کنیم آن را تغییر دهیم تا بهتر مورد استفاده آنها قرار بگیرد.»

به گفته مدیر پروژه پات ما استاندارد توسعه این اپلیکیشن را بر این اساس گذاشته‌ایم که ویژگی‌های لازم را برای روشندلان نیز فعال کنیم. بنابراین هر نسخه جدید و خدماتی که ارائه می‌شود، برای روشندلان هم ارائه شده است. به‌طور مثال خدمات جدید مانند پرداخت عوارض آزادراهی، امکان پرداخت فطریه، پرداخت قبوض الکترونیکی و غیره برای افراد نابینا هم فراهم شده است.

چند اپلیکیشن‌ کاربردی برای نابینایان

علاوه‌بر نرم‌افزارهایی که خدمات پرداخت و بانکی را انجام می‌دهند، اپلیکیشن‌های دیگری وجود دارد که خدماتی مانند تشخیص پول یا عمل پیام‌رسانی را انجام می‌دهند. در این میان به اپلیکیشن‌هایی برمی‌خوریم که با وجود کاربرد زیادی که برای نابینایان فراهم می‌کنند، فیلتر هستند.

از جمله اپلیکیشن‌های پرکاربرد دنیا در زمینه ارائه خدمت به نابینایان Be my eyes است. در این اپلیکیشن بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر داوطلب و حدود ۹۰ هزار کاربر نابینا و یا کم‌بینا از ۱۵۰ کشور و ۱۸۰ زبان متنوع حضور دارند.

با استفاده از این اپلیکیشن همه‌روزه افراد می‌توانند بینایی خود را به افراد نابینا و کم‌بینا ببخشند تا بدین وسیله این افراد بتوانند مشکلات بزرگ و کوچکی که در زندگی‌شان پیش می‌آید را مرتفع کنند. برای مثال نابینایان می‌توانند برای اطلاع از تاریخ انقضای کالاهای مختلف، تصویر آن را به کمک‌دهنده‌ها بفرستند و به صورت آنی جواب آن را دریافت کنند. مشکل اینجاست که این اپلیکیشن در ایران فیلتر است و استفاده از آن برای کاربران راحت نیست. حتی نمونه داخلی آن نیز وجود ندارد. در ادامه به برخی اپلیکیشن‌هایی که امکان استفاده آنها فراهم است اشاره می‌کنیم.

نرم‌افزار مانی‌چک

این نرم‌افزار برای تشخیص پول و چک است که بر روی گوشی‌های اندروید قابل نصب است. این اپلیکیشن تنها تا ۴۸ ساعت رایگان و بعد از آن با پرداخت ۱۰ هزار تومان قابل استفاده است. برای نصب این اپلیکیشن می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.

بلایندگرام

بعد از اینکه تلگرام فیلتر شد، دو نسخه ایرانی تلگرام ویژه نابینایان به نام تللایت و بلایندگرام برای نابینایان فراهم شد. نرم‌افزار بلایندگرام اولین تلگرام دسترس‌پذیرشده برای نابینایان است. این نرم‌افزار توسط بخش فناوری اطلاعات شرکت هوپادگستر صنعت تولید شده و پشتیبانی می‌شود. یکی از کاربران این اپلیکیشن مشکل بلایندگرام را اجرا نکردن استیکرها می‌داند. هرچند او می‌گوید که کار کردن با نسخه ایرانی تلگرام که در قالب بلایندگرام طراحی شده، از نسخه اصلی تلگرام راحت‌تر است. با وجود این تلگرام نیز در ورژن ۵ به بعد، نسخه‌های خود را برای نابینایان دسترس‌پذیر کرده است، اما هنوز نتوانسته مانند نسخه ایرانی عمل کند. برای دانلود این اپلیکیشن می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.

تللایت

در تللایت نیز این امکان فراهم شده که با یک بار خرید می‌توان تا ده اکانت تلگرام، همزمان استفاده شود. تللایت بر خلاف بلایندگرام شکلک‌های آن به زبان فارسی اجرا می‌شود. در دسترس بودن کامل هر دو زبان فارسی و انگلیسی برای متن‌های تلگرام و متن‌های مربوط به تاک‌بک از دیگر ویژگی‌های این اپلیکیشن است. تللایت بر روی نسخه‌های ۴ به بالای اندروید سازگاری دارد. برای دانلود آن می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.