مانده‌کل سپرده‌های‌ریالی و ارزی اعلام شد
مانده کل سپرده‌های ریالی و ارزی در سراسر کشور در فروردین ۹۶ بالغ بر ۱۲۸۳هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به فروردین ۹۵ به میزان ۲۱۷هزار میلیارد تومان معادل ۲۰.۴درصد افزایش داشته است. بیشترین مبلغ سپرده‌ها مربوط به استان تهران با ۷۵۹هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه‌وبویراحمد با ۲۷۳۸میلیارد تومان بوده است.
به‌گزارش آرمان اقتصادی (ECOIDEAL)، مانده کل تسهیلات بالغ بر ۹۸۵هزار میلیارد تومان است که نسبت به فروردین سال ۹۵ به میزان ۱۸۹هزار میلیارد تومان معادل ۲۳.۸درصد افزایش داشته است. بیشترین مبلغ تسهیلات مربوط به استان تهران با مانده ۶۰۴هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه‌وبویراحمد با ۳۵۳۸میلیارد تومان بوده است.
نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی معادل ۸۵.۷درصد بوده که نسبت به فروردین ۹۵ معادل ۳.۱واحد درصد افزایش داشته است. این نسبت در تهران ۸۸.۲درصد و در کهگیلویه‌وبویراحمد معادل ۱۴۵.۴درصد بوده است. این ارقام نشان می‌دهد که رشد تسهیلات‌دهی بانک‌ها بیش از جذب سپرده بوده و این موضوع نشان‌دهنده سیاست انبساطی بانک مرکزی در تسهیلات‌دهی بانک‌ها بوده که در سال ۹۵ به اوج خود رسید و بیش از ۵۴۸هزارمیلیارد تومان تسهیلات پرداخت شد که در کل سال ۹۵ رشد ۳۱درصدی داشته است.
سهم ۷۷ درصدی تسهیلات از سپرده‌ها
نسبت کل مانده تسهیلات بانک‌ها و موسسات اعتباری به کل مانده سپرده‌های بانکی در فروردین ۹۶ به رقم ۷۶.۷۷درصد رسیده و از عدد ۱۲۸۳هزار میلیارد تومان مانده سپرده بانک‌ها، ۹۸۵هزار میلیارد تومان مانده تسهیلات بانک‌ها بوده است. نسبت سپرده بعد از کسب سپرده قانونی به کل سپرده‌ها به ۸۹.۶۳درصد رسیده که نشان می‌دهد معادل ۱۰.۳۶درصد برای کسر سپرده قانونی کل تسهیلات درنظر گرفته شده است.
همچنین نسبت کل مانده تسهیلات بانک‌ها به کل سپرده بعد از کسر سپرده قانونی معادل ۸۵.۶۵درصد بوده که نشان می‌دهد معادل ۱۴.۳درصد سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی به‌عنوان ابزار سقف اعتباری برای تامین نقدینگی روزانه بانک‌ها جهت پرداخت پول به درخواست‌های مشتریان درنظر گرفته شده و روی هم رفته ۲۳.۲۲درصد سپرده‌ها به‌عنوان سپرده قانونی و سقف اعتباری درنظر گرفته شده و بقیه آن یعنی ۷۶.۸درصد سپرده‌ها، با عنوان تسهیلات پرداخت شده تا بانک‌ها در برابر ریسک‌ها و همچنین درخواست مشتریان از این امکانات استفاده و شرایط پایداری را ایجاد کنند و با مشکلات نقدینگی و خطرات کمتری مواجه شوند.
این درحالی است که بسیاری از موسسات غیرمجاز تقریبا معادل ۱۰۰درصد سپرده‌ها را در امور تجاری و پرداخت تسهیلات به کار گرفته و عملا در برابر ریسک‌ها یا درخواست مشتریان، امکان پرداخت به موقع را ایجاد نمی‌کنند و باعث انحلال می‌شوند. اما بانکداری رسمی و مجوز‌دار کشور عملا با نگه داشتن ۲۳.۲۲ درصد سپرده‌ها عملا امکان مقابله با ریسک‌ها و تامین نقدینگی را دارد.
نسبت بالای ۱۰۰ درصد تسهیلات به سپرده‌ها در ۷ استان
نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در ۷ استان بالای ۱۰۰درصد بوده است. نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در استان‌های عمدتا محروم کشور ازجمله گلستان، لرستان، اردبیل، چهارمحال‌وبختیاری، ایلام، خراسان‌شمالی و کهگیلویه‌وبویراحمد بالاتر از ۱۰۰درصد بوده است. اما در سایر استان‌های کشور این نسبت با رعایت سپرده قانونی و کمتر از ۱۰۰درصد بوده است.
رقم بالاتر تسهیلات نسبت به سپرده بعد از کسر سپرده قانونی در ۱۵ استان
رقم تسهیلات در ۱۵ استان بالاتر از سپرده بعد از کسر سپرده قانونی بوده و در استان‌های مازندران، گیلان، کرمان، کرمانشاه، سمنان، لرستان، قزوین، کردستان، زنجان، گلستان، اردبیل، چهارمحال‌وبختیاری، ایلام، خراسان‌شمالی و کهگیلویه‌وبویراحمد رقم تسهیلات بیش از سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی بوده است.
سهم بالای استان‌های بزرگ
۱۱ استان اول کشور شامل تهران، اصفهان، خراسان‌رضوی، فارس، خوزستان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، کرمان، گیلان، مازندران، البرز، روی هم ۱۱۱۷میلیارد تومان معادل ۸۷درصد کل سپرده‌های کشور و ۸۴۴هزار میلیارد تومان معادل ۸۵.۶درصد کل تسهیلات بانکی را جذب کرده‌اند و سهم آنها از بازار پول و بانکداری کشور تقریبا ۶ برابر ۲۰ استان دیگر کشور در جذب تسهیلات و ۶.۶ برابر آنها در جذب سپرده است. ۵ استان بزرگ کشور شامل تهران، اصفهان، خراسان‌رضوی، فارس و خوزستان نیز روی هم ۹۷۵ هزارمیلیارد تومان معادل ۷۶درصد سپرده‌ها را جذب کرده‌اند و این ۵ استان روی هم ۷۴درصد تسهیلات معادل ۷۳۰هزارمیلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند همچنین استان‌های آذربایجان‌شرقی، مازندران، البرز و کرمان و گیلان در رتبه‌های ۶ تا ۱۰ جذب سپرده بانکی قرار دارند.
سهم تهران نیز به تنهایی حدود ۵۹ درصد جذب سپرده و ۶۱ درصد جذب تسهیلات در سراسر کشور بوده و سهم استان تهران به تنهایی بیش از ۳۰ استان دیگر کشور است.
به نوشته تعادل، البته دلیل اصلی این عدم تعادل در تهران به خاطر آن است که همه شرکت‌های داخلی وخارجی، کارخانه‌ها، واردکنندگان و صادرکنندگان، توزیع‌کنندگان کالا و فعالان بزرگ اقتصادی ترجیح می‌دهند که در تهران دفتر داشته باشند در حالی که کارخانه و زمین و تجارت و تولید آنها عمدتا در استان‌های کشور پراکنده است و برای استفاده از مزیت‌های مناسب و اقتصادی استان‌ها همچنین برای نزدیک بودن به مرکز، بودجه‌ها و مخارج دولتی ، وزارتخانه‌ها و بانک‌ها در تهران ترجیح می‌دهند که در تهران دفتر مرکزی و حساب و کتاب بانکی داشته باشند و در عین حال تولید و فعالیت خود را در استان‌های کشور دارند.
وجود دفاتر اکثر شرکت‌ها و بنگاه‌های تولیدی و تجاری کشور باعث شده که بسیاری از معاملات پولی در تهران انجام شود اما جابه‌جایی کالاها و اموال و دارایی‌ها یا ساخت و ساز و فعالیت کارخانه عمدتا در استان‌های کشور است. به عنوان مثال در استان صنعتی مانند خوزستان، اصفهان، کرمان و سایر استان‌ها قطعا معاملات و تولید و خرید و فروش و مصرف بیش از سهم آنها از جذب سپرده‌ها و تسهیلات بانکی است. اما در هر حال تمرکز شدید امکانات و تصمیم‌گیری‌ها و معاملات پولی و بانکی در تهران یکی از چالش‌ها و اشکالات عمده بازار پول کشور است و همین امر موضوع فعالیت موسسات غیرمجاز و نرخ‌های سود غیرمتعارف و بالاتر از نرخ رسمی را ایجاد کرده است.
کارشناسان می‌گویند که توزیع متناسب امکانات بازار پول در کشور می‌تواند در مسیر توسعه پایدار اقتصاد ایران، نقش عمده‌یی داشته باشد و سرانه امکانات و پول در اقتصاد بانک محور ایران در استان‌های کشور را متناسب با جمعیت استان‌ها ساماندهی کند. همچنین این عدم تمرکز منابع باعث کاهش مشکلات اجتماعی، آلودگی هوا و… در تهران و مشکلات بیکاری استان‌ها و… خواهد شد.
گزارش وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات بانک‌ها و موسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان فروردین سال ۱۳۹۶ که به تازگی توسط بانک مرکزی منتشر شده، نشان می‌دهد که در بخش تسهیلات ۵ استان اول به ترتیب استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و مازندران ۷۳۵هزارمیلیارد تومان معادل ۷۴.۶درصد کل تسهیلات را جذب کرده‌اند و بعد از آنها آذربایجان شرقی، خوزستان، کرمان، گیلان و آذربایجان غربی در رتبه‌های ۶ تا ۱۰ جذب تسهیلات قرار دارند.
این ۵ استان اول روی هم ۳ برابر ۲۶ استان دیگر کشور سپرده‌ها و تسهیلات بانکی را جذب کرده‌اند.
همچنین ۱۱ استان اول کشور شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمان، گیلان، مازندران، البرز که هم در بخش جذب سپرده و هم در بخش تسهیلات با تغییراتی اندک رتبه ۱تا ۱۱را به خود اختصاص داده‌اند روی هم ۱۱۱۶میلیارد تومان معادل ۸۷ درصد کل سپرده‌های کشور و ۸۴۳ هزارمیلیارد تومان معادل ۸۵.۵ درصد کل تسهیلات بانکی را جذب کرده‌اند. به عبارت دیگر ۱۱ استان بزرگ و اول کشور تقریبا ۶ برابر ۲۰ استان دیگر کشور تسهیلات و ۶.۶ برابر آنها سپرده جذب کرده‌اند.
سهم ۶۰ درصدی تهران از بازار پول
تهران به تنهایی با بیش از ۷۵۹هزارمیلیارد تومان سهم ۵۸.۸۶ درصدی در جذب سپرده‌ها داشته که بعد از کسر سپرده قانونی به ۶۸۵ هزارمیلیارد تومان بالغ شده است همچنین با بیش از ۶۰۴ هزارمیلیارد تومان جذب تسهیلات و سهم ۶۱ درصدی بیش از تمام استان‌های کشور در بازار پول سهم دارد.
سهم ۹۰ درصدی ۱۳ استان
در جذب سپرده‌ها بعد از تهران، استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، گیلان، آذربایجان شرقی، مازندران، البرز، کرمان، آذربایجان غربی، قم و یزد با سهم بیش از یک درصد بازار سپرده‌ها قرار دارند و این ۱۳ استان روی هم بیش از ۹۰درصد سپرده‌ها را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌های کشور یعنی ۱۸ استان تنها ۱۰درصد سپرده‌های بانکی را جذب کرده‌اند.
در بخش تسهیلات نیز ۱۳ استان شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، مازندران، آذربایجان شرقی، خوزستان، کرمان، گیلان، آذربایجان غربی، البرز، یزد، کرمانشاه و گلستان با سهم بیش از یک درصد بازار تسهیلات معادل ۸۷ درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌ها یعنی ۱۷ استان دیگر روی هم تنها بیش از ۱۲درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند. تقریبا نیمی از استان‌ها به اندازه ۷برابر نیم دیگر استان‌ها تسهیلات جذب کرده‌اند.
۱۳ استان ۹ برابر سایر استان‌ها سپرده جذب کرده‌اند
بعد از تهران، استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، گیلان، آذربایجان شرقی، مازندران، البرز، کرمان، آذربایجان غربی، قم و یزد با سهم بیش از یک درصد بازار سپرده‌ها قرار دارند و این ۱۳ استان روی هم بیش از ۹۰درصد سپرده‌ها را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌های کشور یعنی ۱۸ استان تنها ۱۰درصد سپرده‌های بانکی را جذب کرده‌اند.
تسهیلات ۱۳ استان ۷ برابر بقیه استان‌ها
در بخش تسهیلات نیز ۱۳ استان شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، مازندران، آذربایجان شرقی، خوزستان، کرمان، گیلان، آذربایجان غربی، البرز، یزد، کرمانشاه و گلستان با سهم بیش از یک درصد بازار تسهیلات معادل ۸۷ درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌ها یعنی ۱۷ استان دیگر روی هم تنها بیش از ۱۲درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند. به عبارت دیگر تقریبا نیمی از استان‌ها به اندازه ۷برابر نیم دیگر استان‌ها تسهیلات جذب کرده‌اند.
