سنگ‌اندازی مالیاتی در مسیر بیمه‌های عمر
درحالی‌که سایر کشورها سعی بر افزایش آسودگی خاطر در زندگی مردم از طریق افزایش نفوذ بیمه دارند، در ایران رشد ضریب نفوذ بیمه همچنان با موانع مالیاتی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی به نقل از شرق، در شرایطی که بیمه عمر بیش از سایر انواع بیمه مورد بی‌توجهی ایرانیان واقع شده و ضریب نفوذ آن در ایران نسبت به جهان پایین‌تر است، در اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم که در مجلس در حال بررسی است، پیشنهاد شده تا بیمه‌های عمر و زندگی مشمول پرداخت مالیات شوند. همچنین سازمان امور مالیاتی هم اصرار بر عدم معافیت مالیاتی بیمه عمر دارد. در واقع نه‌تنها اقدامی برای تشویق به استفاده مردم از بیمه عمر نمی‌شود، بلکه با کسب مالیات از آن بی‌تردید جلوی رشد ضریب نفوذ آن نیز گرفته می‌شود، همچنین باید در نظر داشت که بیمه عمر به‌خودی‌خود به‌عنوان یک سپرده‌گذاری سودآور در مقابل رقیب سرسختی مانند سرمایه‌گذاری بانکی قرار دارد.
بی‌توجهی به بیمه عمر در ایران
امروز وظیفه متولیان صنعت بیمه کشور – از سیاست‌گذاران و ناظران تا بیمه‌گران دولتی و خصوصی ـ اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی گسترده برای افزایش ضریب نفوذ انواع بیمه‌ها اعم از اشخاص، اموال و مسئولیت برای تحقق اهدافی مانند ایجاد آرامش و آسودگی خاطر در زندگی و کسب‌وکار مردم و اطمینان‌بخشی به آینده آنهاست که می‌تواند علاوه بر بالابردن سلامت روانی جامعه، سطح معیشتی و رفاهی بالاتری را برای آن رقم بزند.
پژوهشکده بیمه ضریب نفوذ متوسط جهانی صنعت بیمه را ۶.۱ درصد ذکر کرده و این ضریب نفوذ را اکنون در ایران معادل ۲.۳ درصد اعلام کرده است. به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیت‌های بیمه در ایران این ضریب جای رشد بسیاری داشته باشد، به شرطی که اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی گسترده در راستای آن انجام شود و از هر سنگ‌اندازی در این راه به دور بماند.
بی‌توجهی به بیمه عمر و ضریب نفوذ پایین آن در ایران می‌تواند ناشی از همین اطلاع‌رسانی و آشنایی بسیار محدود مردم با سازوکار این نوع بیمه باشد. هرچند باید توجه داشت که سطح توسعه کشورها و نیز درآمد سرانه رابطه مستقیمی با میزان استفاده از انواع بیمه‌ها دارد اما واقعیت این است که در کشورهای کمترتوسعه‌یافته به‌طور متوسط هشت درصد مردم از بیمه عمر استفاده می‌کنند، درحالی‌که در ایران متأسفانه تنها سه درصد مردم به بیمه عمر رو آورده‌اند. بی‌شک سرآمدی این کشورها حاصل اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی گسترده در این جوامع بوده تاجایی‌که حتی پایین‌ترین دهک‌های درآمدی را در کشورهایی مانند هند مجاب به خرید بیمه عمر کرده است. در ایران عموم مردم نه به‌خاطر مکفی‌نبودن درآمد بلکه از یک سو به علت عوامل فرهنگی و از سوی دیگر به‌دلیل بی‌اطلاعی از مزایای بیمه عمر از آن استقبال نمی‌کنند.
گوشواره‌های مالیاتی صنعت بیمه
اکنون در چنین شرایطی که متولیان بیمه با تلاش بسیار سعی بر اندکی رشد ضریب نفوذ بیمه دارند، عده‌ای با برخی اقدامات و ایجاد بعضی قوانین در راه این رشد سنگ‌اندازی می‌کنند؛ هم‌اکنون در اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم که در مجلس در حال بررسی است، پیشنهاد شده بیمه‌های عمر و زندگی مشمول پرداخت مالیات شوند. به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی یکشنبه دهم آذر ۹۸ رئیس سازمان امور مالیاتی در حاشیه دیدار با شرکت‌های بیمه تأکید کرده است: موافق معافیت مالیاتی بیمه‌های عمر نیستم. امیدعلی پارسا همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر دریافت مالیات از بیمه‌های عمر و زندگی و احتمال کاهش ضریب نفوذ بیمه در کشور گفته است: همه به‌دنبال معافیت‌های مالیاتی هستند و این‌طور نمی‌توان کشور را اداره کرد. موضوع مالیات و بیمه مسائلی درهم‌تنیده هستند و همان‌طورکه صنعت بیمه ما مشکلات خاص خود را دارد، نظام مالیاتی کشور نیز مسائل خاص خود را پیش‌رو دارد. در کل مالیات اخذ‌شده در تمامی رشته‌ها رقم مناسبی برای اداره کشور نیست و تمام واحدهای اقتصادی به‌دنبال معافیت از پرداخت مالیات هستند. به گفته پارسا قانون‌گذار در صنعت بیمه حمایت‌های لازم را به عمل آورده اما هم‌اکنون در اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم که در مجلس در حال بررسی است، پیشنهاد شده بیمه‌های عمر و زندگی مشمول پرداخت مالیات شوند.
به‌دنبال اظهارات رئیس سازمان امور مالیاتی، دبیر سندیکای بیمه‌گران با تأکید بر اینکه اخذ مالیات از بیمه‌های عمر و زندگی در قالب قانون مالیات‌های مستقیم می‌تواند به کاهش ضریب نفوذ بیمه منجر شود، از نمایندگان مجلس تقاضا کرد مفاد لایحه آن را تصویب نکنند. او گفت: افزایش ضریب نفوذ بیمه از جمله تکالیف مجلس شورای اسلامی برای صنعت بیمه است که این مهم با گسترش بیمه‌های عمر امکان‌پذیر است؛ اما متأسفانه در پیش‌نویس لایحه مالیات‌های مستقیم، پیشنهاد شده از بیمه‌های عمر، مالیات دریافت شود. چنانچه در بیمه‌های عمر و زندگی موفق عمل نکنیم، افزایش نفوذ ضریب بیمه محقق نخواهد شد. همان‌طورکه در دنیا نیز بیش از ۵۰ درصد ضریب نفوذ بیمه مربوط به بیمه‌های عمر و زندگی است. این مقام مسئول در صنعت بیمه گفت: اگر گوشواره‌هایی مانند مالیات به صنعت بیمه آویزان شود، این صنعت قادر نخواهد بود وظیفه اصلی خود را انجام دهد، چراکه در شرایط کنونی به‌دلیل افزایش هزینه‌ها مردم به‌دنبال خرید بیمه‌های عمر و زندگی نخواهند آمد و ضریب نفوذ بیمه تحقق نمی‌یابد که هیچ کاهش هم می‌یابد که به ضرر همه مردم است. از نمایندگان مجلس تقاضا داریم که در این موضوع تجدیدنظر کنند. وی افزود: سهم اخذ مالیات از بیمه عمر و زندگی به‌طور قطع در مجموع درآمدهای مالیاتی بالا نخواهد بود، پس باید ملاحظات لازم را در نظر گرفت.
رقیب سرسخت بیمه عمر
یکی از محرک‌های مهم برای رشد نفوذ بیمه عمر که شاید بیش از هر کشوری در ایران به‌کارگیری آن ضروری باشد، جذابیت‌بخشی به بیمه عمر به‌عنوان یک سپرده‌گذاری سودآور در مقابل رقیب سرسختی مانند سرمایه‌گذاری بانکی است.
مهدی محمودی، مشاور سابق بیمه مرکزی، با اشاره به این موضوع درباره عدم معافیت مالیاتی بیمه عمر گفت: من فکر می‌کنم در وضعیت اقتصادی کشور ما که بانک‌های رسمی و غیررسمی بالای ۲۰درصد سود می‌دهند و مردم هم برای تأمین قوت روزانه خودشان مایل هستند اگر کوچک‌ترین پولی دارند آن را به بانک‌ها ببرند و برای تأمین معاششان سرمایه‌گذاری کنند، اگر سازمان مالیاتی هم بخواهد این بحث را مطرح کند و چیزی از بیمه عمر بگیرد، دیگر هیچ انگیزه‌ای باقی نمی‌ماند که مردم بخواهند در بیمه عمر سرمایه‌گذاری کنند. پس قطعا این اقدام در شرایط فعلی در گرایش مردم به بیمه و ضریب نفوذ آن تأثیر منفی خواهد گذاشت.
پرویز خسروشاهی، مشاور و قائم‌مقام فعلی بیمه مرکزی، در پاسخی مبنی بر احتمال کاهش ضریب نفوذ بیمه عمر با اخذ مالیات از آن، می‌گوید: فعلا تا جزئیات بیشتری مشخص نشود، نمی‌توان نظری داد، در ضمن باید در نظر داشت که هنوز مشخص نیست استدلال دوستانی که این مسئله را مطرح کرده‌اند چیست. اگرچه بی‌شک با اخذ مالیات مستقیم و برداشتن معافیت مالیاتی بیمه عمر و زندگی سود شرکت‌های بیمه کم خواهد شد؛ بنابراین اگر معافیت بیمه عمر و زندگی برداشته شود، چه یک درصد و چه بیشتر شرکت‌های بیمه را تشویق می‌کند که به‌جای این بیمه در رشته‌های دیگر بیمه فعالیت کنند و طبیعتا وقتی روی بخشی مالیات وضع شود، می‌تواند روی توسعه آن بخش اثر منفی بگذارد.
