آیا اشتغال‌زایی وظیفه دولت است؟
یکی از موضوعاتی که در خلال بحث‌های انتخاباتی، بسیار بدیهی تلقی می‌شد، این بود که دولت چه میزان شغل ایجاد کرده‌است؟ باید گفت اصولا کار دولت ایجاد شغل نیست. البته این موضوع در فضای هیجانی انتخابات قابل بیان نبود و حتی اکنون نیز اگر بیان شود از سوی منتقدان غیرمنصف، به‌عنوان خلف وعده حامیان دولت تلقی خواهد شد. وظایف دولت در حوزه اقتصاد تا حدود زیادی مشخص است:
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی، تامین کالاهای عمومی، مدیریت برون‌ریزها (Externalities) و بهبود توزیع درآمد که در کتب اقتصادی به تفصیل بیان شده است.
نمونه واضحی از نقش مثبت دولت، اپلیکیشن‌های اینترنتی تاکسی (اسنپ و تپسی) هستند که بیش از صدهزار راننده شاغل در تهران دارند؟ آیا این مشاغل را دولت ایجاد کرده؟ خیر. آیا دولت نقشی در ایجاد این مشاغل داشته؟ بله؛ از طریق ایجاد فضا و بستر مناسب، حمایت از توسعه اینترنت و آزادی اقتصادی برای فعالیت.
در شرایط فعلی اقتصاد ایران، وظایفی که حاکمیت باید بر آنها اهتمام ورزد که منجر به ایجاد اشتغال توسط بازار، بخش خصوصی و خلاصه مردم (و نه دولت) شود شامل این موارد است:
– ادامه مهار تورم و ایجاد فضای باثبات اقتصادی برای سرمایه‌گذاری و تجارت و عدم توجیه فعالیت‌های سفته بازی.
– افزایش آزادی‌های اقتصادی، حذف مجوزها، رانت‌ها و انحصارها در حوزه‌های مختلف.
– جلوگیری از اعمال نفوذ و ایجاد انحصار از سوی اتحادیه‌ها و اصناف (که خود یکی از معضلات اقتصاد ایران هستند).
– حمایت از ایجاد زیرساخت‌های مناسب (اینترنت پرسرعت، تامین انرژی، حمل‌و‌نقل، شبکه بانکی و مالی و…).
– بهبود روابط خارجی کشور برای توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی.
– ارائه تصویر مناسب از کشور در سطح جهانی به‌عنوان مقصد سرمایه‌گذاری.
– حمایت از طبقات خاص ناتوان و محروم (البته این وظیفه منحصر به دولت نیست و جامعه مدنی هم نقش پررنگ‌تری دارد).
البته همه مواردی که در بالا اشاره شد، جزو وظایف کل حاکمیت (و نه‌تنها دولت به معنی قوه‌مجریه) است. خوشبختانه در شرایط پساانتخابات، روندهای خوبی در میان اقشار جوان، تحصیلکرده و اهالی صنعت و کسب‌وکار مشاهده می‌شود که در فرصتی دیگر به آن خواهیم پرداخت.
