چرا نظام بانکی باید اصلاح شود؟
به قلم آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه می گوید: مروری بر روند شاخصهای سلامت بانکی نشان میدهد تا سال ۱۳۹۴ سلامت بانکی به صورت مستمر تضعیف و اجرای کارکردهای نظام بانکی با مشکلات بیشتری همراه شده است و در صورتیکه اقدامات عاجلی انجام نشود، کارکرد نظام بانکی دچار اختلال خواهد شد که در آن صورت، بانک مرکزی مجبور به مداخلات گسترده میشود که نتیجهای جز تورم و رکود بیشتر و طولانی در پی نخواهد داشت.
رئیسجمهور در دیدار با فعالان اقتصادی گفتهاند یکی از اصلیترین اقدامات دولت دوازدهم اصلاح نظام بانکی خواهد بود و باید تلاش کنیم تا بتوانیم رونق اقتصادی را در کشور ایجاد کنیم. به دلیل بانک محور بودن نظام مالی کشور، سهم غالب تامین مالی اقتصاد از طریق بازار پول صورت میگیرد. در شرایطی که بروز تنگنای اعتباری در شبکه بانکی کشور، تامین مالی اقتصاد را با مشکل جدی مواجه ساخته است، اصلاح نظام مالی کشور برای بهبود و تقویت تامین مالی اقتصاد از مهمترین الزامهای دستیابی به رشد هدفگذاری شده در برنامه ششم توسعه قلمداد میشود و از این رو انجام این اصلاحات بانکی در راس اولویتهای تیم اقتصادی دولت قرار گرفته است. برای صحبت درباره اصلاح نظام بانکی باید با یک سوال شروع کرد. اصلاح نظام بانکی یعنی چه؟ اشکالات نظام بانکی ما کجاست که نیاز به اصلاح دارند؟ تا به حال مستقیما شنیده نشده است که چه اشکالاتی در نظام بانکی وجود دارد که وضعیت نظام بانکی ایران را آشفته ساخته و نیاز به اصلاح دارند. مروری بر روند شاخصهای سلامت بانکی نشان میدهد تا سال ۱۳۹۴ سلامت بانکی به صورت مستمر تضعیف و اجرای کارکردهای نظام بانکی با مشکلات بیشتری همراه شده است و در صورتیکه اقدامات عاجلی انجام نشود، کارکرد نظام بانکی دچار اختلال خواهد شد که در آن صورت، بانک مرکزی مجبور به مداخلات گسترده میشود که نتیجهای جز تورم و رکود بیشتر و طولانی در پی نخواهد داشت. اولین مشکل نظام بانکی آن است که بانکهای ما صورتهای مالی شفافی ندارند. در واقع شفافیت اقتصادی در نظام بانکی دیده نمیشود. سودی که بانکها در صورتهای مالی خود نشان میدهند ناشی از عملکرد آنها نیست و بیشتر برای حفظ قیمت سهم آنهاست. بانک مرکزی با استانداردسازی صورتهای مالی، بانکها را ملزم به شفافسازی در این صورتهای مالی کرده است و برگزاری مجمع بانکها منوط به ارائه صورتهای مالی شفاف طبق استانداردهای بانک مرکزی است. پس میتوان این کار بانک مرکزی را در راستای اصلاح نظام بانکی دانست. مشکل دیگر در بانکهای ما مساله معوقات بانکی است. این مطالبات و رقم بالای معوقات بانکی نشانگر آن است که بانک به صورت صحیح و منطقی و با علم به وضعیت گیرنده تسهیلات، منابع مالی خود را تخصیص نداده است. در نتیجه بانکها باید برای ارائه تسهیلات خود به سراغ اعتبارسنجی و راستیآزمایی بروند تا بتوانند تسهیلات خود را به افراد حقیقی و حقوقی معتبری ارائه دهد. به این ترتیب ریسک بازنگشتن پول به بانک کمتر میشود. مشکل شبکه بانکی از دو بعد تنگنای مالی و پایداری مالی بر اقتصاد اثر گذاشته است و تنگنای مالی از مسیر کاهش منابع در دسترس بنگاهها موجب تشدید رکود شده است. یکی از مشکلات دیگر بانکها، بحث تعداد شعب بانکی است. تعداد شعب بالای بانکها، بهرهوری بانکها را کاهش داده است. این مورد باید اصلاح شود. برخی بانکها نیز زیانده هستند که به تشخیص بانک مرکزی در جهت ساماندهی نظام بانکی، تصمیم به ادغام گرفتند.