بهره برداری از ۱۷ هزار هکتار باغ در اراضی شیب‌دار ۲۷ استان

به گزارش آرمان اقتصادی به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، بهره‌برداری از ۱۶ هزار و ۸۳۴ هکتار در اراضی شیب‌دار در ۲۷ استان به‌صورت ویدئو کنفرانس با حضور رئیس‌جمهوری یکی از دستاوردهای مهم در حوزه کشاورزی در سال جهش تولید است که همزمان با ۸۰۹ طرح گلخانه‌ای و مجتمع گلخانه‌ای در ۸ استان کشور و چند طرح مهم آب و خاک در کشور فردا پنجشنبه به بهره‌برداری می‌رسد. از مزایای افتتاح این پروژه افزایش اشتغال پایدار و تغذیه و تقویت سفره‌های آب‌های زیرزمینی است که به نوبه خود باعث کاهش مهاجرت روستاییان به مناطق شهری، کاهش پدیده حاشیه‌نشینی در شهرها و کاهش تهدیدات سیاسی، امنیتی و اجتماعی ناشی از بیکاری خواهد شد.

بر اساس مطالعات انجام‌شده، بالغ‌بر ۸۶۰ هزار هکتار از اراضی شیب‌دار کشور دارای امکان توسعه کشت گونه‌های مثمر کم آب‌بر باغی و گیاهان دارویی با ارزش افزوده بالا شامل انگور، بادام، انجیر، گردو، فندق، انار، توت، گیاهان دارویی و سایر گونه‌های سازگار است که با در نظر گرفتن سیاست‌های کلان وزارت جهاد کشاورزی، توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار در فاز اول با هماهنگی سازمان برنامه‌وبودجه کشور، این سطح به ۱۰۰ هزار هکتار در یک دوره ۵ ساله منطبق با برنامه ششم توسعه، هدف‌گذاری شده است.

از سال ۱۳۹۷-۱۳۹۶ تاکنون سطحی بالغ‌بر ۶۱ هزار ۵۸۶ هکتار باغ دیم در اراضی شیب‌دار با ۱۹ هزار و ۸۶۶ نفر اشتغال جدید در سطح کشور احداث شده است.

کاهش مهاجرت روستاییان و جلوگیری از پدیده حاشیه‌نشینی و همچنین افزایش ۱۳۸ هزار تن از انواع محصولات کشاورزی از دیگر مزایای این طرح‌هاست.

تولید محصولات باغبانی در کشور ایران، دارای مزیت نسبی بالایی است و تخصیص منابع در فعالیت‌های باغبانی موجب دستیابی به بهره‌وری بیشتر در استفاده از منابع تولید می‌شود که در نهایت علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، پتانسیل مناسبی برای صادرات محصولات غیرنفتی را ایجاد می‌کند. اراضی شیبدار به عنوان یکی از پتانسیل‌های توسعه باغ‌ها در اسناد و برنامه‌های ملی مطرح شده است.

گفتنی است که در استفاده از اراضی شیب‌دار با ۳ چالش مهم از جمله محدودیت اراضی مناسب، حفاظت منابع آب و خاک و ایجاد اشتغال و بهبود معیشت افراد است.

نگاهی به اراضی با پتانسیل مناسب برای توسعه باغات نشان می‌دهد که سطح اراضی مناسب در امر توسعه باغات با توجه به محدودیت‌های گوناگون خاک گستره چندانی ندارد. در این میان بخش زیادی از اراضی کشور در شیب‌های بالای ۱۲ درصد قرار دارند که عمدتاً فاقد پوشش گیاهی دائمی و در اغلب موارد به دلیل اجرای عملیات غیر فنی (شخم در جهت شیب) در دیم‌زارها و یا عدم برنامه‌ریزی مناسب در زمینهٔ استفاده از آن‌ها، با کاهش توان بالقوه تولید و گاهی تخریب منابع خاک و آب روبه‌رو است.

در مرحله بهره‌برداری از باغ‌ها نیز به دلیل افزایش پوشش گیاهی در اراضی شیب‌دار و درنتیجه کاهش بروز روان‌آب‌های سطحی در هنگام بارندگی و افزایش ضریب نفوذ آب در زمین، منجر به تغذیه و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی خواهد شد. ضمن این که بهره‌برداران این اراضی، در صیانت از مراتع و جنگل‌ها و حفظ و حراست از آن‌ها در مقابله با مخاطرات مختلف به‌ویژه آتش‌سوزی همکاری بیشتری خواهد کرد.

علاوه بر پتانسیل بالای عرصه‌های مذکور، بارندگی مناسب در استان‌های شمال، شمال غرب و غرب کشور برای توسعه کشت گونه‌های گیاهی مثمر و کم آب‌بر در اراضی شیب‌دار، ایجاد اشتغال و بهبود معیشت از سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی است.

ایجاد اشتغال و افزایش درآمد جوامع محلی در محدوده اجرای طرح توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار

البته یکی از مهم‌ترین اثرات مثبت طرح توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار، ایجاد اشتغال و افزایش درآمد جوامع محلی در محدوده اجرای طرح است و انتظار می‌رود که با اجرای طرح، سطح درآمد و به‌تبع آن کیفیت زندگی و سطح رفاه بهره‌برداران افزایش یابد.

تولید محصولات باغبانی در کشور ایران، دارای مزیت نسبی بالایی است. به بیان دیگر، تخصیص منابع در فعالیت‌های باغبانی موجب دستیابی به بهره‌وری بیشتر در استفاده از منابع تولید می‌گردد که در نهایت علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، پتانسیل مناسبی برای صادرات محصولات غیرنفتی را ایجاد می‌نماید. اراضی شیبدار به عنوان یکی از پتانسیل‌های توسعه باغات در اسناد و برنامه‌های ملی مطرح شده است.

امکان توسعه کشت گونه‌های مثمر کم آب‌بر باغی در بالغ بر ۸۶۰ هزار هکتار از اراضی شیبدار کشور

بر اساس مطالعات انجام شده، بالغ بر ۸۶۰ هزار هکتار از اراضی شیبدار کشور دارای امکان توسعه کشت گونه‌های مثمر کم آب‌بر باغی با ارزش افزوده بالا شامل انگور، بادام، انجیر، گردو، فندق، انار، توت، گیاهان دارویی و سایر گونه‌های سازگار است. در سیاست‌های کلان وزارت جهاد کشاورزی مطابق با برنامه ششم توسعه تا پایان سال ۱۴۰۰ توسعه باغات دیم در سطح ۱۰۰ هزار هکتار هدف‌گذاری گردیده است. اجرای این سطح حدود ۳۳ هزار اشتغال مستقیم را ایجاد خواهد نمود که در سالهای بهره‌برداری، سالانه میزان ۳۳۸ هزار تن به تولید محصولات باغبانی اضافه خواهد شد. که ضمن دستیابی به اهداف اصلی طرح از جمله مسائل زیست محیطی نظیر افزایش پوشش گیاهی، کاهش بروز رواناب‌های سطحی در هنگام بارندگی و افزایش ضریب نفوذ آب در زمین، کمک به تغذیه و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی؛ با توجه به اهمیت و جایگاه محصولات باغبانی در تجارت جهانی و ارز آوری این محصولات کمک بسیار مهمی به مثبت‌تر نمودن تراز تجاری بخش کشاورزی و تأمین ارز مورد نیاز کشور خواهد نمود.

و به بیان دیگر مجموع این اتفاق‌ها موجب شده است تا از سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ تاکنون سطحی بالغ بر ۶۱۵۸۶ هکتار باغ دیم در اراضی شیبدار با ۲۰۵۲۸ نفر اشتغال جدید در سطح کشور ایجاد شده است.