بازخواست حتی برای عکس!
کمتر زمانی پیش میآید که اعلام آمار از وضعیت شاخصها با نقد گروهی همراه نباشد و همه را راضی کند. مسئولان مرکز آمار میگویند اغلب به خاطر ارائه آمار از سمت گروهی بازخواست میشوند و آن هم در شرایطی که این مرکز فقط عکسی از وضعیت موجود را به طور بی طرف منتشر میکند که میتواند زشت یا زیبا باشد، اما در آن سهمی ندارد.
به گزارش آرمان اقتصادی، اول آبان ماه روز ملی آمار است؛ مروری بر پیشینه شکل گیری مرکز آمار ایران به عنوان مرجع رسمی محاسبه و انتشار آمار از این حکایت دارد که در سالهای دور و در زمانی که در سال ۱۳۴۴ قانون مرکز آمار ایران به تصویب رسید، آنگاه مجموعه آماری که پیش از این در ثبت احوال و بعد از آن در وزارت کشور بود به عنوان زیر مجموعه سازمان برنامه به رسمیت شناخته شد و فعالیت این مرکز از آن زمان به تدریج کامل تر و در حال حاضر به عنوان مرجع رسمی آمار شناخته میشود.
به بهانه روز ملی آمار در گفت و گویی با نصیری – معاون طرحهای آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار – برخی چالش ها و الزامات مرکز آمار مورد بررسی قرار گرفته است.
مرکز آمار مظلوم واقع شده است
این مقام مسئول در مرکز آمار به شرایط خاص این مرکز و بازتاب های آمارهای منتشره اشاره کرد و گفت: همواره مرکز آمار مظلوم واقع شده است و گاهی وقتی مخاطبان درک مناسبی از آمار نداشته و با وضعیت روز مقایسه می کنند، نسبت به اعداد و ارقام منتشره مرکز آمار واکنش نشان داده و ما را بازخواست میکنند.
وی با بیان اینکه حتی در سطح مدیران کشور هم این موضوع دیده میشود که نسبت به آمارهای منتشره مرکز آمار واکنش مناسبی ندارند، گفت: طی سالهایی که در مرکز آمار بودهام شاهد بودم که بارها از جانب مسئولان از استاندار گرفته تا وزیر یا مردم بازخواست شدهایم. در حالی که انتشار هر آماری ممکن است یک بار دولت پسند بوده و از نگاه مردم جالب نباشد یا این که برعکس مردم پسند باشند و دستگاههای اجرایی آن را مورد استقبال قرار ندهند و در هر حالت این مرکز آمار است که مذمت میشود.
مرکز آمار را زیر سوال نبرید
نصیری با بیان اینکه چالشهای آماری فقط خاص ایران نیست و در همه جای دنیا تولید آمار با واکنشهای متفاوتی مواجهه است، ادامه داد: این در شرایطی است که مرکز آمار در چارچوب قانون و براساس دادههای آماری و استانداردهای بین المللی حرکت کرده و آن چه را که ارائه میدهد، دادههایی است که براساس شرایط روز جامعه اتفاق افتاده و فقط آن را منعکس میکند.
وی افزود: مرکز آمار تصویری از آنچه که رخ داده را به صورت بی طرف ارائه میکند؛ به طوری که انگار عکسی از وضعیت آماری میگیرد و در اختیار مخاطبان قرار میدهد اما در این که محتوای آن عکس زشت است یا زیبا هیچ دخالتی ندارد و این موضوعی است که باید در اذهان عمومی درک مناسبی از آن وجود داشته باشد و مرکز آمار را زیر سوال نبرند. این در حالی است که نمیتوان آمار اعلامی را تنها بر مبنای آنچه مشاهده میشود ارزیابی کرد. مثلا اگر یک نفر دو فرزند بیکار دارد و مرکز آمار از کاهش نرخ بیکاری خبر داده نسبت به این موضوع واکنش نشان میدهد در حالی که آمار شخصی نیست و متوسطی از آن چه در حال رخ دادن است، خواهد بود.
تبعیت از چارچوب های بین المللی
نصیری در ادامه بر دنباله روی مرکز آمار ایران از استانداردهای جهانی تاکید کرد و افزود: ما همواره در اغلب شاخصها و آمارگیری ها در چارچوب استانداردهای جهانی حرکت میکنیم که از جمله آن میتوان به آمار نیروی کار، هزینه، درآمد یا شاخصهای اقتصادی حسابهای ملی اشاره کرد.
اقدامات در راستای نوین سازی در حوزه آمار
این مقام مسئول در مرکز آمار همچنین به جریان نوین سازی در حوزه آماری اشاره کرد و توضیح داد: ما در ایران با وجود این که قانون تاسیس مرکز آمار داریم اما قانون آمار نداریم و این خود یکی از چالشهای موجود است که البته لایحه آن تدوین شده و در کمیسیون اجتماعی دولت در حال بررسی است تا بتوان آن را در مجلس به تصویب رساند.
وی افزود: بحث تدوین سیاستهای کلی آمار نیز مورد توجه است که در کمیته آمار مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال تدوین بوده و امیدواریم مصوب شود که در تولید یکپارچه آماری بسیار موثر است و تا حدی بحث موازی کاری را منتفی میکند.
نصیری با اشاره به موضوع حکمرانی دادهها گفت: این مسئله بسیار مورد توجه است و حتی نهاد رهبری آن را پیگیری می کنند که بتوانیم در رابطه با ساماندهی دادهها حرکت کنیم. حکمرانی دادهها به عنوان پیش نیاز حکمرانی شایسته است و این در حالی است که متاسفانه در حال حاضر تمامی پایگاههای داده به یکدیگر متصل نیستند و این معضل باید حل و فصل شود.
نصیری یادآور شد: در حوزه آمار رسمی، فهرست آمار رسمی کشور تدوین شده که البته اولیه است و هر سال میتواند اقلام جدیدی به آن اضافه شود که بیش از ۴۰۰ متغیر در آن قرار دارد و میتواند در مسیر توسعه استاندارد در آمار حرکت کند.
وی گفت: چارچوب کیفیت آماری نیز ابلاغ شده و دستگاهها بر مبنای آن به صورت استاندارد باید آمار را ارائه کند.
ارتقای آمار ثبتی مبنا
آمارهای ثبتی موضوع دیگر مورد اشاره این مقام مسئول در مرکز آمار است که در این رابطه گفت: ما در تغییر رویکردی که در جمع آوری دادهها داشتیم به سمت افزایش آمارهای ثبتی حرکت کرده تا بتوانیم بیشتر آمار را از طریق تلفن یا اینترنت و با استفاده از فناوری اطلاعات دریافت کنیم. بر همین اساس، سرشماری عشایری بر مبنای سرشماری ثبتی مبنا انجام خواهد شد که به زودی از آن رونمایی میشود.
حضور خانم های نخبه در امر آمار
اما تخصص نیروهای اماری نیز مورد تاکید نصیری بود و در این رابطه توضیح داد که یکی از دلایلی که موجب میشود در برخی موارد اطلاعات آماری چندان با شاخصهای بین المللی منطبق نباشد، به خلأ دانش و اصول جمع آوری آماری برمیگردد که متاسفانه در برخی دستگاهها مدیریت آماری برعهده افراد متخصص این حوزه نیست و در این رابطه چالشهای ایجاد میکند. در حالی که ما دانش آموختگان آماری بسیاری داریم که خانمها از جمله آنها هستند و واقعا در امر آمار نخبه بوده و میتوان به خوبی از این ظرفیت استفاده کرد.
انتهای پیام