۱۱استان اول کشور شامل تهران، اصفهان، خراسانرضوی، فارس، خوزستان، آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی، کرمان، گیلان، مازندران، البرز، معادل ۸۷درصد کل سپردههای کشور و ۸۵.۶درصد کل تسهیلات بانکی را جذب کردهاند و سهم آنها از بازار پول و بانکداری کشور تقریبا ۶ برابر بیست استان دیگر کشور در جذب تسهیلات و ۶.۶ برابر آنها در جذب سپرده است.
بهگزارش آرمان اقتصادی (ECOIDEAL)، پنج استان بزرگ کشور شامل تهران، اصفهان، خراسانرضوی، فارس و خوزستان نیز روی هم معادل ۷۶درصد سپردهها را جذب کردهاند و این ۵ استان روی هم ۷۴درصد تسهیلات معادل ۷۴۵هزارمیلیارد تومان تسهیلات دریافت کردهاند، همچنین استانهای آذربایجانشرقی، مازندران، البرز، کرمان و گیلان در رتبههای ۶ تا ۱۰ جذب سپرده بانکی قرار دارند. سهم تهران نیز به تنهایی حدود ۵۸درصد جذب سپرده و ۶۱درصد جذب تسهیلات در سراسر کشور بوده و سهم استان تهران به تنهایی بیش از ۳۰ استان دیگر کشور است. البته دلیل اصلی این عدم تعادل در تهران، به خاطر آن است که همه شرکتهای داخلی وخارجی، کارخانهها، واردکنندگان و صادرکنندگان، توزیعکنندگان کالا و فعالان بزرگ اقتصادی ترجیح میدهند که در تهران دفتر داشته باشند در حالی که کارخانه و زمین و تجارت و تولید آنها عمدتا در استانهای کشور پراکنده است و برای استفاده از مزیتهای مناسب و اقتصادی استانها و همچنین برای نزدیک بودن به مرکز، بودجهها و مخارج دولتی، وزارتخانهها و بانکها در تهران ترجیح میدهند که در تهران دفتر مرکزی و حساب و کتاب بانکی داشته باشند و در عین حال تولید و فعالیت خود را در استانهای کشور دارند.
وجود دفاتر اکثر شرکتها و بنگاههای تولیدی و تجاری کشور باعث شده که بسیاری از معاملات پولی در تهران انجام شود اما جابهجایی کالاها و اموال و داراییها یا ساختوساز و فعالیت کارخانه عمدتا در استانهای کشور است.
به عنوان مثال در استان صنعتی مانند خوزستان، اصفهان، کرمان و سایر استانها قطعا معاملات و تولید و خرید و فروش و مصرف بیش از سهم آنها از جذب سپردهها و تسهیلات بانکی است. اما در هر حال تمرکز شدید امکانات و تصمیمگیریها و معاملات پولی و بانکی در تهران یکی از چالشها و اشکالات عمده بازار پول کشور است و همین امر موضوع فعالیت موسسات غیرمجاز و نرخهای سود غیرمتعارف و بالاتر از نرخ رسمی را ایجاد کرده است.
کارشناسان میگویند که توزیع متناسب امکانات بازار پول در کشور میتواند در مسیر توسعه پایدار اقتصاد ایران نقش عمدهیی داشته باشد و سرانه امکانات و پول در اقتصاد بانک محور ایران در استانهای کشور را متناسب با جمعیت استانها ساماندهی کند.
همچنین این عدم تمرکز منابع باعث کاهش مشکلات اجتماعی، آلودگی هوا و… در تهران و مشکلات بیکاری استانها و… خواهد شد.
در بخش تسهیلات ۵ استان اول به ترتیب استانهای تهران، اصفهان، خراسانرضوی، فارس و مازندران معادل ۷۴.۶درصد کل تسهیلات را جذب کردهاند و بعد از آنها آذربایجانشرقی، خوزستان، کرمان، گیلان و آذربایجانغربی در رتبههای ۶ تا ۱۰ جذب تسهیلات قرار دارند. این ۵ استان اول روی هم ۳ برابر ۲۶ استان دیگر کشور سپردهها و تسهیلات بانکی را جذب کردهاند. همچنین ۱۱ استان اول کشور شامل تهران، اصفهان، خراسانرضوی، فارس، خوزستان، آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی، کرمان، گیلان، مازندران و البرز که هم در بخش جذب سپرده و هم در بخش تسهیلات با تغییراتی اندک رتبه ۱ تا ۱۱ را به خود اختصاص دادهاند روی هم معادل ۸۷درصد کل سپردههای کشور و معادل ۸۵.۵درصد کل تسهیلات بانکی را جذب کردهاند. به عبارت دیگر، ۱۱ استان بزرگ و اول کشور تقریبا ۶ برابر بیست استان دیگر کشور تسهیلات و ۶.۶ برابر آنها سپرده جذب کردهاند.
سهم ۶۰ درصدی تهران از بازار پول
تهران به تنهایی با بیش از ۷۷۸هزارمیلیارد تومان و سهم ۵۸.۲درصدی در جذب سپردهها داشته که بعد از کسر سپرده قانونی به ۷۰۲هزارمیلیارد تومان بالغ شده است. همچنین با بیش از ۶۱۶هزارمیلیارد تومان جذب تسهیلات و سهم ۶۱درصدی بیش از تمام استانهای کشور در بازار پول سهم دارد.
سهم ۹۰ درصدی ۱۳ استان
در جذب سپردهها بعد از تهران، استانهای اصفهان، خراسانرضوی، فارس، خوزستان، گیلان، آذربایجانشرقی، مازندران، البرز، کرمان، آذربایجانغربی، قم و یزد با سهم بیش از یکدرصد بازار سپردهها قرار دارند و این ۱۳ استان روی هم بیش از ۹۰درصد سپردهها را جذب کردهاند و بقیه استانهای کشور یعنی ۱۸ استان تنها ۱۰درصد سپردههای بانکی را جذب کردهاند.
در بخش تسهیلات نیز ۱۳ استان شامل تهران، اصفهان، خراسانرضوی، فارس، مازندران، آذربایجانشرقی، خوزستان، کرمان، گیلان، آذربایجانغربی، البرز، یزد، کرمانشاه، و گلستان با سهم بیش از یکدرصد بازار تسهیلات معادل ۸۷درصد تسهیلات را جذب کردهاند و بقیه استانها یعنی ۱۷ استان دیگر روی هم تنها بیش از ۱۲درصد تسهیلات را جذب کردهاند. تقریبا نیمی از استانها به اندازه ۷ برابر و نیم دیگر استانها تسهیلات جذب کردهاند.
۱۳ استان ۹ برابر سایر استانها
بعد از تهران، استانهای اصفهان، خراسانرضوی، فارس، خوزستان، گیلان، آذربایجانشرقی، مازندران، البرز، کرمان، آذربایجانغربی، قم و یزد با سهم بیش از یکدرصد بازار سپردهها قرار دارند و این ۱۳ استان روی هم بیش از ۹۰درصد سپردهها را جذب کردهاند و بقیه استانهای کشور یعنی
۱۸ استان تنها ۱۰درصد سپردههای بانکی را جذب کردهاند.
تسهیلات ۱۳ استان ۷ برابر بقیه استانها
در بخش تسهیلات نیز ۱۳ استان شامل تهران، اصفهان، خراسانرضوی، فارس، مازندران، آذربایجانشرقی، خوزستان، کرمان، گیلان، آذربایجانغربی، البرز، یزد، کرمانشاه و گلستان با سهم بیش از یکدرصد بازار تسهیلات معادل ۸۷درصد تسهیلات را جذب کردهاند و بقیه استانها یعنی ۱۷ استان دیگر روی هم تنها بیش از ۱۲درصد تسهیلات را جذب کردهاند. به عبارت دیگر تقریبا نیمی از استانها به اندازه ۷برابر و نیم دیگر استانها تسهیلات جذب کردهاند.
