مصائب قالیبافان در بام ایران/ حکایت هنری از «عرش» تا «فرش»!

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: استان چهارمحال و بختیاری مهد دست بافته‌های اصیل و متنوع است و در این میان «فرش بختیاری» با نقش کاملاً ویژه و متفاوت خود در میان فرش‌های ایرانی مشخص است.

از مناطق مهم بافت قالی در این استان می‌توان به شهرکرد، چالشتر، بخش شوراب و روستاهای فارسان، باباحیدر و چلگرد و اردل اشاره کرد. اکثر قالی‌هایی که به نام «قالی بختیاری» «شهرت دارد، در منطقه چهارمحال بافته می‌شود.

در این میان قالی‌های چالشتر از معروفیت جهانی برخوردار بوده و اصالت نقشه، ثبات رنگ و دقت در بافت از مشخصات این فرش است.

فرش «چالشتری» به ثبت جهانی شده است

علی‌رضا جیلان رئیس اداره فرش سازمان صمت چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: چهار سبک در چهارمحال و بختیاری برای بافت قالی و زیرانداز مورداستفاده قرار می‌گیرد که فرش «بختیاری» یا «چالشتری» به‌عنوان یکی از این سبک‌ها ثبت جهانی شده است.

وی عنوان کرد: سبک «گلنده» در «بروجن»، «گبه‌بافی» در «اردل» و سبک «آرایه‌ای» معروف به سبک «شیرازی» در منطقه «لردگان» به‌صورت سفارش پذیری یا مستقل در حال تولید است.

رئیس اداره فرش سازمان صمت چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه بازار از آنِ فرش‌های بی‌عیب‌تر است، گفت: نحوه بافت، تراکم، طرح و بی‌نقص بودن از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در قیمت فرش است و اگر فرش سالم، دقیق و درست بافته شود با قیمت بالاتری به فروش می‌رسد.

دایرهالمعارف فرش تنظیم می‌شود

جیلان تصریح کرد: حفظ پیشینه تاریخی فرش دستباف و آموزش بافنده‌ها در دستور کار این اداره قرار دارد که اقدامات خوبی در این راستا در حال انجام و اجرا است.

وی افزود: در تلاشیم تا آنچه به‌عنوان «دانش فرش» و یا «گذشته فرش» محسوب می‌شود را جمع‌آوری و تحت عنوان دایره المعارف تنظیم کنیم و در این مسیر کمک دانشگاه‌ها و بزرگان عرصه فرش را می‌طلبد.

رئیس اداره فرش سازمان صمت چهارمحال و بختیاری به بیمه بافندگان اشاره کرد و ادامه داد: بافندگی به‌عنوان شغل نیازمند آن است که از بیمه برخوردار باشد و همچون دیگر حرفه‌ها تضمین مالی برای بافنده در نظر گرفته شود.

مشکل بیمه قالیبافان

جیلان با بیان اینکه در یک بازه زمانی ۲۰ هزار نفر از این بافندگان بیمه شدند، اظهار کرد: به علت مشکلاتی از قبیل کمبود اعتبار این موضوع به نتیجه نرسید و در حال حاضر کمتر از هشت هزار نفر از مجموع ۱۰۰ هزار بافنده استان بیمه دریافت می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه تعدادی از بافندگان از خدمات بازنشستگی بیمه تأمین اجتماعی استفاده می‌کنند، گفت: سال گذشته هفت هزار نفر متقاضی جدید برای بیمه به‌عنوان بیمه عشایر روستایی و کشاورزان پیش ثبت‌نام شدند اما این طرح نیز به علت مشکل عدم اعتبار به مشکل برخورد.

رئیس اداره فرش سازمان صمت چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: به دنبال اصلاح بودجه مربوط به بخش بیمه هستیم تا روزنه امیدی برای بافندگان ایجاد شود.

مشکلات کرونا در مسیر خرید فرش

جیلان با اشاره به شیوع کرونا در کشور و چهارمحال و بختیاری، گفت: کرونا در یک مقطع کوتاه در بخش خرید مواد بافندگی از شرکت‌های تعاونی ناهماهنگی‌هایی به وجود آورد.

وی با بیان اینکه حوزه فرش در مسیر گرانی کالاها قرار گرفته است، ادامه داد: بالا رفتن قیمت مواد اولیه برای تولیدکنندگان مشکلاتی را به وجود آورد.

رئیس اداره فرش سازمان صمت چهارمحال و بختیاری با اشاره به تأثیر محدودیت‌های کرونایی بر روی خرید فرش، اظهار کرد: قالیبافان در منازل خود اقدام به بافت قالی می‌کنند که کرونا و تعطیلی‌ها بر تولیدات این حوزه اثر منفی نداشته است.

جیلان به تعطیلی بخش‌های رنگ‌رزی و خریدوفروش مواد اولیه اشاره کرد و گفت: محدودیت‌های کرونایی تنها در بخش رنگ رزی و فروش مواد اولیه بوده است که با نوبت‌بندی و برنامه‌ریزی مدیریت شد.

بنابراین گزارش، آمار سنجی رسمی در خصوص تعداد فرش‌بافان چهارمحال و بختیاری انجام‌نشده اما آمار بیش از ۱۰۰ هزار بافنده در حوزه فرش بر اساس مراجعه بافنده‌ها به شرکت‌های خصوصی و یا مکان‌های مختلف برای دریافت مواد و مصالح بافندگی و به‌صورت تقریبی جمع‌آوری‌شده است.

هم‌اکنون ۵۳ هزار نفر از بافندگان فرش وابسته به شرکت تعاونی فرش دستباف و روستایی هستند و در طول سال ۲۰۰ هزار مترمربع فرش در استان بافته می‌شود.