یک کارشناسی بانکی میگوید: اقدام بانکمرکزی در زمینه فرستادن بازرسانی بهصورت ناشناس و در قالب مردم عادی به شعب بانکی و ارائه پیشنهاد چندصدمیلیونی برای محکزدن بانکها، طرح مناسبی نیست. بانک مرکزی با این طرح به جایی نخواهد رسید. بانکها باید از روش صحیح تری برای نظارت استفاده کنند.
بهگزارش آرمان اقتصادی (ecoideal)،شهریور سال جاری بانکمرکزی بخشنامهای را در راستای کاهش سود بانکی اجرا کرد. بر اساس این بخشنامه سود سپردههای بلندمدت به ۱۵درصد و کوتاهمدت به ۱۰درصد رسید. اکنون میتوان این اطمینان را داد که بیشتر بانکها این ضوابط را رعایت میکنند. در این زمینه بانکمرکزی باز هم دست به انجام اقداماتی زده است تا بتواند بانکهای متخلف را شناسایی کند. اقدامات بانک مرکزی در برخورد با بانکهای متخلف شامل جریمه مالی بانکها و بستن دسترسی به شبکه سوئیفت و شاپرک است. احمد حاتمییزد، کارشناسی بانکی در گفتوگو با آرمان میگوید: «اقدام بانکمرکزی در زمینه فرستادن بازرسانی بهصورت ناشناس و در قالب مردم عادی به شعب بانکی و ارائه پیشنهاد چندصدمیلیونی برای محکزدن بانکها، طرح مناسبی نیست. بانک مرکزی با این طرح به جایی نخواهد رسید. بانکها باید از روش صحیح تری برای نظارت استفاده کنند.»
بانکمرکزی با توجه به بخشنامه کاهش نرخ سودهای کوتاهمدت و بلندمدت بانکها، با اجرای طرحی افرادی را بهصورت ناشناس با پیشنهادات کلان مالی به بانکها میفرستد تا بانکهای متخلف را شناسایی کند. نظر شما در مورد این اقدام جدید چیست؟
با گذشت زمان، اکثر بانکها پذیرفتهاند که باید ازاین بخشنامه تبعیت نمایند. میتوان بهجرات گفت ۷۰درصد بانکها این بخشنامه را اجرا کردهاند. بانکها طی فرصت زمانی ۱۰روزهای که داشتند، به مشتریان خود اعلام کردند که تا ۱۱شهریور سپردههای خود را از کوتاهمدت مبدل به بلندمدت کنند تا سود بیشتری به آنها تعلق بگیرد. طی این مدت خبر به همه نرسید و تنها درصد کمی از مردم از این بخشنامه مطلع شدند. اقدام بانک مرکزی در زمینه فرستادن بازرسانی بهصورت ناشناس و در قالب مردم عادی به شعب بانکی و ارائه پیشنهاد چندصدمیلیونی برای محکزدن بانکها، طرح مناسبی نیست. بانکمرکزی با این طرح به جایی نخواهد رسید. بانکها باید از روش صحیحتری برای نظارت استفاده کنند. بانکها موظفند هر ششماه یکبار گزارش حسابرسی بدهند و حسابرسان باید با دقت بیشتری گزارشات را حسابرسی کنند. با حسابرسی کارنامه شش ماه اول بانکها و ارسال گزارش حسابهای ششماه دوم، تمام جزئیات حسابهای بانکها مشخص میشود. روشهای کارآگاهی و اعزام بازرسان ناشناس به جایی نخواهد رسید. در پایان سال مالی و در زمانی که هزینه سود و زیان مجموعه سپردههای بانکها شناسایی میشود، میتوان با حسابرسی فهمید که بهطور متوسط سوددهی در نیمه دوم به ۱۰یا ۱۵درصد رسیده یا این ارقام بالاتر بوده است. با استفاده از روش حسابرسی مواردی که سود بالاتر به آنها تعلق گرفته است، شناسایی میشود.
بانک مرکزی در روزهای اخیر اعلام کرد که از بانکهای متخلف مالیات دریافت میکند. این اقدام بانک مرکزی در برخورد با متخلفان را چگونه ارزیابی میکنید؟
این اقدام بانک مرکزی نیز شدنی نخواهد بود. برای انجام چنین اقدامی باید صبر شود تا بانکها سال مالیشان به اتمام برسد و کارنامه و حسابهای خود را ارائه دهند. یکسالونیم بعد میتوان برای تخلفات آنها مالیات وضع کرد. این اقدام در حال حاضر تاثیری بر عملکرد بانک نخواهد داشت و چنین اقدامی نیز از جمله طرحهای ناکارآمد است. برخی ممیزان مالیاتی نیز اغلب با وعده وام بانکی و تسهیلات مسکن نیز میتوانند بهراحتی تصمیم خود را مبنی بر اعلام تخلف بانکها عوض کنند.
بانک مرکزی بهتازگی اعلام کرده است طیف متنوعی از مجازاتها را در نظر گرفته که شامل معرفی مدیرعامل بانک به هیات انتظامی، برکناری رئیس شعبه متخلف و بستن دسترسی به شبکه سوئیفت و شاپرک است. بهنظر شما این اقدامات تا چه حد میتواند در جلوگیری از تخلفات بانکها اثرگذار باشد؟
بانک مرکزی قادر نیست در حدی دخالت کند که رئیس شعبه را عزل یا نصب کند. بانک مرکزی تنها میتواند هیاتمدیره و مدیرعامل را مسئول بداند. روسای شعب را نمیتوان به این راحتی برکنار کرد. تمام جزئیات و کلیات بانک برعهده هیاتمدیره است و رئیس شعبه و کارمندان را در این زمینه نمیتوان مسئول دانست. اما در مورد بستن دسترسی به سوئفت و شاپرک میتواند اقدامات لازم را داشته باشد و بانکها را از این نظر تحریم کند. چنین اقدامی یکی از ابزارهای مانور بانک مرکزی برای برخورد با متخلفان است.
بانکمرکزی باید چه سیاستهای دیگری را در برخورد با بانکهای متخلف انجام دهد؟
بارها این مطلب توسط مسئولان و کارشناسان و اساتید علم اقتصادی عنوان شده است که نرخ بهره بانکی را نمیشود بهصورت دستوری تعیین کرد. بانک مرکزی با ابزار مختلف در حال تلاش برای متقاعد کردن بانکها و پیروی آنها از بخشنامه است. بانکها باید موظف شوند تا حسابهای خود را بر اساس استاندارد بینالمللی تهیه کنند. اگر بانکها استاندارد بینالمللی گزاشدهی مالی را اعمال کنند، وضعیتشان تغییر میکند. با اجرای این استاندارد بانکها نمیتوانند درآمد موهوم نشان دهند. در حال حاضر اگر بانکی تصمیم میگیرد سود بیشتری بدهد، این مساله را در نظر گرفته است که باید درآمد لازم را برای پرداخت سود داشته باشد. اگر بانکی زیانده باشد، اقدام به دادن سود بیشتر نمیکند. البته بانکها توهم دارند که درآمد بالایی دارند، زیرا حسابها و ترازنامه و صورتهای مالی آنها طبق اصول استاندارد نیست.