انواع مختلف ارزهای دیجیتال کدامند؟
در ۳ ژانویه ۲۰۰۹ یک فرد ناشناس (گروهی از افراد ناشناس) به نام ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را راه‌اندازی کرد که هنوز هم بزرگترین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار است. بیت کوین مخصوصاً به خاطر ویژگی‌های تمرکززدایی، تغییرناپذیری، مقاومت در برابر سانسور و کمیابی مورد توجه جهانیان قرار گرفت.
اگرچه بیت کوین اولین ارز دیجیتال جهان بود، اما تنها ارز دیجیتال موجود نیست. در حال حاضر، بیش از ۱۳,۰۰۰ ارز دیجیتال در بازار وجود دارد. این ارزهای دیجیتال را می‌توان بر اساس موارد استفاده، کاربردپذیری و فاکتورهای دیگر طبقه‌بندی کرد. در ادامه به بحث در مورد انواع مختلف ارزهای دیجیتال خواهیم پرداخت.
انواع ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال متعددی وجود دارد و هر یک از آن‌ها عملکردهای متفاوتی دارند. اگرچه ساتوشی ممکن است بیت کوین را به عنوان ابزاری برای مبادله (مانند ارزهای فیات) ابداع کرده باشد، اما استفاده از ارزهای دیجیتال فراتر از این گسترش یافته است. از آنجایی که بلاکچین به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد که تقریباً هر چیز ممکنی را با استفاده از رمزنگاری خلق کنند، برخی از ارزهای دیجیتال به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوان از آن‌ها به عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری یا به عنوان ذخیره ارزش و با قابلیت معامله در صرافی‌ها و بازارهای مختلف استفاده کرد.
برخی پروژه‌های دیگر کریپتو حتی پا را فراتر می‌گذارند. به‌عنوان مثال، NFTها توکن‌های کریپتو منحصربه‌فردی هستند که اشیای دنیای واقعی مانند هنر، موسیقی، املاک و مستغلات، آیتم‌های درون بازی و غیره را به نمایش می‌گذارند. به خاطر رشد سریع کریپتو در طی سال‌های گذشته، توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران به طور مداوم به دنبال راه‌هایی برای ابداع و سرمایه‌گذاری در «بیت کوین بعدی» هستند. همچنین، برای آشنایی کامل با بیت کوین می‌توانید به صفحه بیت کوین چیست رجوع کنید.
| دسته‌بندی | نمونه |
| کوین‌ها | BTC |
| توکن‌ها | BAT |
| استیبل کوین‌ها | USDT |
| توکن‌های صرافی | BNB |
| توکن‌های دیفای | UNI |
| میم توکن‌ها | Shiba Inu |
| توکن‌های حاکمیتی | COMP |
| NFTها | BAYC |
| توکن‌های گیمفای | AXS |
| رپد توکن‌ها | WBTC |
کوین‌ها
کوین‌ها عبارتند از ارزهای دیجیتالی که از شبکه بلاکچین مخصوص خودشان استفاده می‌کنند. آن‌ها در اصل به عنوان ارزهای بومی عمل می‌کنند که مکانیسم‌های مالیات و پاداش را در زنجیره‌های خود تسهیل می‌کنند. به‌عنوان مثال، ماینرها در شبکه بیت کوین به عنوان پاداش BTC کسب می‌کنند، در حالی که ولیدیتورهای اتریوم به عنوان پاداش ETH دریافت می‌کنند.
برخی از کوین‌ها مانند بیت کوین به عنوان یک ذخیره ارزش عمل کرده و جایگزین‌هایی را برای پول فیات ارائه می‌کنند. کمیابی بیت‌کوین – به این معنی که تنها ۲۱ میلیون عدد از آن وجود خواهد داشت – باعث می‌شود که به یک ذخیره ارزش جایگزین برای پول فیات و تورم تبدیل شود. کوین‌های دیگر مانند ریپل (XRP) کاربردهای منحصربهفرد زنجیره‌ای دارند که مثلاً می‌توانیم از آن برای تسهیل پرداخت‌های فرامرزی استفاده کنیم.
بیشتر بخوانید:
کاردانو یکی از کوین‌های محبوب بازار به شمار می‌رود. برای آشنایی بیشتر از صفحه کاردانو چیست دیدن کنید.
توکن‌ها
توکن‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که بر روی پلتفرم بلاکچین دیگر ساخته و عرضه می‌شوند. هنگام ایجاد یک توکن، از یک الگوی مشخص پیروی می‌کنید و لازم نیست که توکن را از ابتدا کدنویسی کنید. این باعث می‌شود که روند ایجاد توکن‌ها سریع‌تر و آسان‌تر از کوین‌ها باشد.
مؤلفه رمزنگاری بلاکچین توسعه توکن‌های منحصربه‌فردی که از زیرساخت‌های زنجیره‌ای استفاده می‌کنند را تسهیل می‌کند، مانند استاندارد توکن ERC-20 اتریوم. مشخصه دیگر توکن‌ها این است که برای پرداخت کارمزد تراکنش باید از همان ارز دیجیتال بومی بلاکچین اصلی استفاده کنید. برای مثال، در صرافی غیر متمرکز Uniswap که بر روی بلاکچین اتریوم ساخته شده است، برای پرداخت گس فی به اتریوم نیاز دارید.
استیبل کوین‌ها
استیبل کوین یک ارز دیجیتال است که ارزش آن برای تثبیت قیمت به یک دارایی پایدار مانند دلار آمریکا یا طلا وابسته است. استیبل کوین‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تمام مزایای ارزهای دیجیتال را ارائه دهند و در عین حال، از نوسانات گسترده ارزهای دیجیتال به دور باشند. اساساً، این نوسانات باعث می‌شود که ارزهای دیجیتال برای استفاده روزمره یا حتی به عنوان یک ذخیره ارزش غیر جذاب باشند، زیرا حتی بیت کوین نیز به عنوان بزرگترین ارز دیجیتال بازار نوسانات قیمتی قابل توجهی را تجربه می‌کند.
استیبل کوین‌ها به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند.
استیبل کوین‌ها با پشتوانه ارز فیات
استیبل کوین‌های با پشتوانه ارز فیات محبوب‌ترین نوع استیبل کوین با نسبت ۱:۱ هستند. یک صادرکننده یا متصدی مرکزی پشتوانه ارز فیات را در اختیار دارد که بایستی متناسب با تعداد استیبل کوین‌های در گردش باشد. USDT، USDC و BUSD برترین استیبل کوین‌های با پشتوانه ارزت فیات از نظر ارزش بازار هستند.
استیبل کوین‌ها با پشتوانه کریپتو
پشتوانه این نوع استیبل کوین‌ها یک دارایی دیجیتال یا سبدی از دارایی‌های دیجیتال است. قراردادهای هوشمند در این نوع استیبل کوین‌ها به عنوان متصدی مرکزی عمل می‌کنند. هنگام خرید کردن (مینت کردن) این استیبل کوین‌ها، شما کریپتو خود را در یک صندوق قرارداد هوشمند قفل می‌کنید تا به همان مقدار توکن دریافت کنید. DAI بزرگترین استیبل کوین با پشتوانه کریپتو ار نظر ارزش بازار است.
استیبل کوین‌های الگوریتمی
به جای استفاده از پشتوانه ارز فیات یا کریپتو، استیبل کوین‌های الگوریتمی به واسطه الگوریتم‌های تخصصی و قراردادهای هوشمند برای تنظیم عرضه توکن‌های در گردش به ثبات قیمت دست می‌یابند. اساساً زمانی که قیمت توکن بیشتر از مقدار هدف کاهش می‌یابد، این الگوریتم تعداد توکن‌های در گردش را به حداقل می‌رساند و برعکس. FRAX مثال رایجی از استیبل کوین‌های الگوریتمی است.
استیبل کوین‌ها با پشتوانه کامودیتی
دسته چهارم استیبل کوین‌ها با پشتوانه کامودیتی مانند فلزات گرانبها، نفت یا املاک و مستغلات هستند. طلا محبوب‌ترین پشتوانه در این نوع استیبل کوین‌ها به حساب می‌آید و XAUT و PAXG بزرگترین استیبل کوین‌ها با پشتوانه طلا هستند. دارایی‌های با پشتوانه کامودیتی اجازه سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی را می‌دهند که ممکن است دور از دسترس باشند.
توکن‌های صرافی
توکن‌های صرافی ارزهای دیجیتالی هستند که توسط صرافی‌های کریپتو منتشر می‌شوند. اغلب، توکن‌های صرافی برای جذب سرمایه جهت توسعه کسب و کار عرضه می‌شوند، اما همه صرافی‌ها توکن بومی خود را ندارند. تصمیم‌گیری برای عرضه یا عدم عرضه توکن بر اساس اهداف صرافی صورت می‌گیرد. از کاربردهای معمول توکن‌های صرافی می‌توانیم به شیوه‌های پرداخت، حاکمیت و افزایش نقدینگی اشاره کنیم. به طور کلی، این توکن‌ها نقش مفیدی در صرافی‌های خودشان ایفا می‌کنند و به دارندگان مزایایی مانند پاداش‌های معاملاتی را ارائه می‌دهند. توکن بایننس (BNB) یکی از بزرگترین توکن‌های صرافی از نظر ارزش بازار است.
توکن‌های دیفای
توکن‌های دیفای ارزهای دیجیتال بومی اپلیکیشن‌های غیر متمرکز هستند. اکثر این توکن‌ها از استاندارد ERC-20 استفاده می‌کنند، زیرا اکثر اپلیکیشن‌های دیفای بر روی شبکه اتریوم اجرا می‌شوند. توکن‌های دیفای به عنوان پاداش به کاربرانی ارائه می‌شوند که دارایی‌های خود را در استخر نقدینگی یک پروتکل قفل می‌کنند.
توکن‌های دیفای اغلب نقش خاصی را در اپلیکیشن‌های غیر متمرکز ایفا می‌کنند که از نظر فنی، آن‌ها را به توکن‌های کاربردی تبدیل می‌کند. به‌عنوان مثال، می‌توانیم به توکن UNI اشاره کنیم که حق رأی به طرح‌های پیشنهادی صرافی غیر متمرکز Uniswap را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. کاربران ممکن است توکن‌های دیفای را از طریق لیکوئیدیتی ماینینگ یا به صورت ایردراپ دریافت کنند.
میم توکن‌ها
پروژه‌های ارز دیجیتال که اغلب با میم‌ها در ارتباط هستند، میم توکن نامیده می‌شوند و برخی از آن‌ها دارای ارزش بازار بزرگ‌تر از یک میلیارد دلار هستند، مانند ارز دیجیتال دوج کوین و شیبا اینو. این توکن‌ها به عنوان یک توکن سرگرم‌کننده در ارتباط با یک میم کوین مشهور مثل دوج شکل گرفته و شهرت پیدا کرده‌اند.
برای اینکه این دست توکن‌ها بتوانند به رشد خود در دراز مدت ادامه دهند، باید چیزی فراتر از جوک‌ها و شوخی‌های اینترنتی ارائه دهند. برخی از آن‌ها مانند شیبا اینو در گذر زمان به پروژه‌های بزرگ‌تری تبدیل شده‌اند. مثلاً شیبا اینو علاوه بر پروژه ShibaSwap، قصد دارد در آینده نزدیک پروژه Shibarium را نیز راه‌اندازی کند.
توکن‌های حاکمیتی
توکن‌های حاکمیتی ارزهای دیجیتالی هستند که به دارندگان این توکن‌ها اجازه می‌دهند تا به آینده پروژه‌های وب۳ رأی بدهند. نقش اصلی آن‌ها تمرکززدایی در تصمیم‌گیری و دادن حق رأی به جامعه در مدیریت آن پروژه‌ها است. داشتن توکن‌های بیشتر به معنای قدرت رأی بیشتر هنگام رأی دادن به طرح‌های پیشنهادی است.
این دسته از توکن‌ها یک عنصر تصمیم‌گیری جدایی‌ناپذیر برای سازمان‌های خودگردان غیر متمرکز (DAO) در نظر گرفته می‌شوند. توکن COMP نمونه معروفی از توکن‌های حاکمیتی است که به اعضای جامعه Compiund اجازه می‌دهد تا به تصمیم‌گیری‌های مهم رأی بدهند.
NFTها
NFTها دقیقاً ارز دیجیتال نیستند، اما توکن‌های منحصربه‌فردی هستند که به دارندگان آن‌ها اجازه می‌دهند تا مالکیت خود را بر آیتم‌های دیجیتالی یا واقعی ثابت کنند. NFTها می‌توانند نشان‌دهنده هر چیزی از فایل‌های دیجیتالی مثل موسیقی و ویدئوها گرفته تا املاک و مستغلات و بلیط‌های رویدادها باشند. به عنوان یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌های NFT می‌توانیم به مجموعه Bored Ape Yacht Club اشاره کنیم. یکی از ویژگی‌های منحصربهفرد NFTها این است که حتی اگر دویست نسخه کپی از یک NFT ایجاد کنید، هر آیتم منحصراً از بقیه قابل شناسایی خواهد بود، زیرا هر توکن NFT دارای خصوصیات ویژه‌ای (متادیتا) است.
بیشتر بخوانید:
چنانچه قصد خرید تتر دارید اما نمی‌دانید از کجا شروع کنید، زوم ارز آموزش خرید تتر را به صورت کامل در اختیارتان قرار می‌دهد.
توکن‌های گیمفای
گیمفای (GameFi) یکی از جدیدترین ترندهای بلاکچین است که مفاهیم دیفای و NFT را ترکیب می‌کند. برخلاف بازی‌های سنتی، گیمفای از مدل play to earn استفاده می‌کند. این مدل مستلزم تشویق بازیکنان برای مشارکت و پیشرفت از طریق فعالیت‌ها است.
برخی از پلتفرم‌های گیمفای پا را فراتر گذاشته و از بعضی جوانب حوزه دیفای مانند استیکینگ بهره گرفته‌‌اند. به این ترتیب، بازیکنان می‌توانند از پاداش‌های استیکینگ برای خرید مثلاً آیتم‌های بیشتری در بازی استفاده کنند. از برترین توکن‌های گیمفای می‌توانیم به توکن AXS اشاره کنیم.
رپد توکن‌ها
بلاکچین‌های مختلف نمی‌توانند به صورت یکپارچه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به عنوان مثال، شما نمی‌توانید از ارز دیجیتال بیت کوین در زنجیره غیر بومی مانند اتریوم استفاده کنید، زیرا فقط بلاکچین بیت کوین زبان بیت کوین را می‌فهمد.
رپد توکن‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که به شما امکان می‌دهند ارزش یک دارایی بومی را به یک دارایی غیر بومی منتقل کنید. به عنوان یکی از محبوب‌ترین نمونه‌های رپد توکن می‌توانیم به WBTC اشاره کنیم که با نسبت ۱:۱ به ارزش بیت کوین گره خورده است. شما با استفاده از رپد توکن WBTC می‌توانید در اکوسیستم اتریوم در فعالیت‌های مختلف دیفای مانند لندینگ، استیکینگ، ییلد فارمینگ و غیره شرکت کنید.
سخن آخر
ما در اینجا به معرفی انواع مختلف ارزهای دیجیتال پرداختیم. همانطور که پیش‌تر اشاره شد، در حال حاضر بیش از ۱۳,۰۰۰ ارز دیجیتال مختلف در بازار وجود دارد و روز به روز با گسترش فناوری بلاکچین به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. ارزهای دیجیتال را می‌توانیم به بیش از ۸۰ دسته‌بندی مختلف تقسیم کنیم. ما در این مطلب سعی کردیم با معرفی ۱۰ دسته‌بندی اصلی ارزهای دیجیتال ایده کلی درباره نقش ارزهای دیجیتال مختلف در فضای کریپتو را در اختیارتان قرار دهیم.
منبع: زوم ارز
