کنترل انتظارات تورمی برای سیاستگذاران پولی بسیار مهم است

به گزارش خبرنگار ایبنا، تیمور رحمانی؛ عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در نشست تحلیلی تقویت سیاست‌های ارتباطی بانک مرکزی و مدیریت انتظارات تورمی که در سی و یکمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی برگزار شد، گفت: سیاست ارتباطی یعنی باید بگوییم میخواهیم به چه تورمی برسیم، چگونه به آن تورم می‌رسیم و در نهایت نیز به آن نرخ تورم برسیم. مفهوم انتظارات تورمی از زمانی در اقتصاد شکل گرفت که تبادل تورم و بیکاری در اقتصاد مطرح شد و مشخص شد که قدرت سیاست پولی در اقتصاد قابل اتکا است. تبادل بیکاری، تورم و تولید رابطه کوتاه‌مدت دارد و سیاست‌های پولی نمی‌تواند در بلندمدت اثربخشی لازم را داشته باشد. انتظارات عقلایی اگر تورم داشته باشد یقینا به تورم بالاتر منجر خواهد شد؛ بنابراین کنترل انتظارات تورمی برای سیاستگذاران پولی مهم است.

وی افزود: بانک مرکزی برای مدیریت انتظارات تورمی رویکرد جدیدی را در نظر گرفته و سیاست پولی که مبتنی بر کل‌های پولی است جای خود را به سیاست مبتنی بر نرخ بهره می‌دهد و بانک مرکزی به صورت فعال سیاست پولی را اجرا می‌کند تا به تورم مورد نظر خود برسد.

رحمانی ادامه داد: اولین جایی که مفهوم انتظارات تورمی مطرح شد، مقاله کیگان در سال ۱۹۵۶ با ارائه الگوی انتظارات تطبیقی است. مقاله کیگان مبتنی بر تورم‌های خیلی بالا و ابرتورم بود و خیلی بر نقش انتظارات تورمی بر تورم اشاره نکرد. اما مطالعات و یافته‌های فریدمن بعد‌ها نشان داد که سیاست پولی باید مبتنی بر اصولی غیرمنعطف معطوف شود تا انتظارات تورمی کنترل شود. لوکاس هم در یافته‌های خود در نهایت به این رسید که قاعده غیرقابل انعطافی شبیه به آنچه فریدمن مطرح کرد در اتخاذ سیاست‌های پولی بهتر است. کیدلند و پرسکات نیز در مطالعه‌ای با اشاره به ناسازگاری زمانی به این نتیجه رسیدند که تبادل تولید و تورم که در نهایت منجر به تورمی بالاتر از بهینه اجتماعی می‌شود؛ بنابراین سیاست پولی هم باید از جنس واکنش باشد و هم باید از جنس فعال باشد.

وی اظهار داشت: سیاست ارتباطی با کار رسانه‌ای متفاوت است. سیاست ارتباطی یک فعالیت تئوریک و دارای سبقه تاریخی است که مبتنی بر اعتبار بانک مرکزی تعریف می‌شود و هیچ ارتباطی به کار رسانه‌ای و مهندسی افکار عمومی ندارد و نباید این دو را با هم اشتباه گرفت. در ایران در دوران پس از جنگ سه تجربه سیاست ارتباطی و تصمیم به کاهش تورم وجود دارد. دولت و بانک مرکزی در سال‌های ۱۳۷۴، ۱۳۹۲ و ۱۴۰۱ سه مرتبه تصمیم گرفتند که تورم را کاهش دهند. در سال ۱۳۷۴ دولت اعلام کرد که قصد کاهش نرخ تورم را دارد و آمار‌ها نشان می‌دهد که پس از مدتی تورم کاهش پیدا کرد.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران گفت: در سال ۱۳۹۲ نیز دولت بر کاهش رشد پایه پولی برای کاهش تورم تاکید کرد. پس از اینکه دولت در سال ۱۳۹۲ اعلام کرد که می‌خواهد تورم را کاهش دهد، مدتی بعد اعلام این سیاست اثری بر کاهش تورم داشت. در سال ۱۴۰۱ هم سومین تجربه اعلام کاهش تورم را داشتیم. دولت ابتدا نرخ بهره را افزایش داد و سپس تصمیم به کاهش نرخ رشد نقدینگی گرفت.

وی افزود: بانک مرکزی در سال ۱۴۰۱ پس از اعلام کاهش نرخ رشد نقدینگی و تورم در کاهش نرخ رشد نقدینگی موفق شد و به محض اعلام این سیاست واقعا تورم کاهش پیدا کرده است. گرچه باید مدت زمان بیشتری از اجرای این سیاست بگذرد تا بتوان قضاوت کرد، اما این سه تجربه نشان می‌دهد که اولا اعلام سیاست بر رسیدن به موفقیت در کنترل تورم موثر است و ثانیا اینکه، اعلام سیاست ارتباطی باید همراه با عمل باشد تا به موفقیت برسد.