مزیت‌های خاص شبکه‌های اجتماعی داخلی در مقابل خطرات پیام‌رسان‌های خارجی
با توجه به ایجاد پلتفرم‌های چندگانه ایرانی با کاربردهای تماس صوتی و تصویری، خدمات بانکی، تماشای فیلم، بازی، سفارش غذا، کسب درآمد و غیره، انتظار می‌رود گرایش به پیام‌رسان‌های خارجی در شبکه‌های اجتماعی با توجه به خطرات حریم خصوصی کاهش یابد، اما پروژه‌هایی مانند همستر این منطق را برهم می‌زند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، متخصصان ایران در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات طی‌سالیان اخیر توانسته‌اند نسخه‌های کاربردی و امنی را برای برقراری ارتباط میان افراد تولید کنند، به‌نحوی که علاوه‌بر ارسال پیام، قابلیت‌ها و امکانات بیشتری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
توسعه پلتفرم‌های داخلی با حمایت از کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال
«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و «احسان خاندوزی» وزیر امور اقتصاد و دارایی، دهم آبان ۱۴۰۱ از «آیین‌نامه حمایت از سکوها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال» رونمایی کردند. در این آیین‌نامه ۳۰ نوع حمایت برای رونق کسب‌وکارهای اینترنتی مقرر شده است که سازمان‌های مشارکت‌کننده از جمله صداوسیما، بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه باید آنها را به اجرا درآورند.
سکوهای داخلی بر اساس این آیین‌نامه مشمول دریافت خدمات پرداخت، حمایت تبلیغاتی فراگیر، تأمین منابع برای تجهیزات موردنیاز سکوهای مشمول، حمایت مالیاتی، انواع تسهیلات، حمایت از استقرار در پارک علم و فناوری، تسهیل احراز هویت و مجوز کسب‌وکار، داده و اطلاعات کاربران و غیره خواهند بود که مسیر آنها را برای ارائه خدمات باکیفیت به کاربران کشورمان فراهم کرده است.
افزایش ۸ برابری مخاطبان پیام‌رسان‌های داخلی
«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات آذرماه سال قبل(۱۴۰۲) ضمن تاکید بر وجود ظرفیت مطلوب در شبکه‌های اجتماعی داخلی، اظهار کرد: «در یک‌سال و نیم گذشته مخاطبان پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی بعضا تا ۵ و ۶ برابر و حتی تا ۸ برابر افزایش پیدا کرده است، این افزایش هم در تعداد کاربر روزانه و هم در تعداد کاربر فعال ماهانه محاسبه شده است.»
وی با بیان این‌که زمینه لازم برای فعالیت کسب‌وکارها در سکوهای داخلی بیش از گذشته فراهم شده است، خاطرنشان کرد: «دولت در سال گذشته آیین‌نامه حمایت از کسب و کارها و سکوهای اقتصاد دیجیتال را تصویب کرد که در این آیین‌نامه یک بسته حمایتی پیش‌بینی شده که بندهایی از آن اجرا شده و در حال پیگیری اجرایی شدن سایر بندهای آن هستیم.»
درخواست کشورها برای اتصال به شبکه اجتماعی یکپارچه ایران
اتصال داخلی میان پیام‌رسان‌ها «اینترکانکشن یا MXP» به‌معنای ایجاد امکان ارسال پیام از مبدا یک پیام‌رسان ایرانی به سایر سکوهای مشابه بومی است. در این شیوه سرور mxp به‌طور خودکار مطلوب‌ترین مقصد برای ارسال پیام را انتخاب می‌کند. نکته قابل توجه این است در این روش نیاز به نصب هیچ نرم‌افزار دیگری وجود ندارد و صرفا یک قابلیت به پیام‌رسان‌های داخلی اضافه شده است، از لحاظ امنیتی نیز پیام‌های مبادله‌شده بین سرورهای پیام‌رسان‌ها با استفاده از آخرین فناوری‌های موجود به صورت رمزنگاری مبدا به مقصد «end to end encryption» رمزنگاری شده و عملا امکان رمزگشایی آنها در طول مسیر وجود ندارد.
استفاده از این قابلیت برای کاربران اختیاری است و کاربر برای فعال‌سازی این قابلیت باید به بخش تنظیمات پیام‌رسان مراجعه کرده و آن را فعال کند. با این حال استقبال فراوانی از این فناوری شده است و با گذشت چندین ماه از رونمایی این قابلیت، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اوایل تابستان ۱۴۰۲ اعلام کرد که برخی کشورها اعلام کردند این قابلیت بین پلتفرم‌های ما و آنها ایجاد شود که این امر در دست رایزنی قرار دارد.
«مهدی مظفری» مدیرکل پایش، ممیزی و نظارت سازمان فناوری اطلاعات دی‌ماه سال گذشته(۱۴۰۲) از استفاده بیش از دو میلیون کاربر از قابلیت اتصال مشترک میان پیام‌رسان‌های داخلی خبر داد و گفت: «طرح «اتصال متقابل» بین پیام‌رسان‌های ایرانی قابلیتی نو در دنیاست که برای رفع انحصار و نیاز مردم برای ارتباط با یکدیگر در پیام‌رسان‌های بومی ایجاد شد، آمار میزان استفاده کاربران از این قابلیت به ترتیب پیام‌رسان‌های ایتا، بله، آی‌گپ و گپ اختصاص دارد که امکان ارسال پیام به یکدیگر را بدون نیاز به نصب پیام‌رسان دیگر پیدا کرده‌اند.»
با توجه به مطالب فوق، به بررسی تعدادی از پیام‌رسان‌های بومی می‌رویم تا مزیت‌ها و خدمات آنها را بررسی کنیم:
«ایتا»، تلگرام ایرانی با قابلیت‌های بهتر
برنامه ایتا از برنامه‌های نوپای ایرانی است که در سال ۹۶ توسط شرکت اندیشه یاوران تمدن منتشر شد. این برنامه نه تنها بر پایه فضای ابری ساخته شده، بلکه به کاربران این امکان را می‌دهد تا در یک لحظه بتوانند از چند دستگاه به‌صورت همزمان استفاده کنند، در صفحه اصلی این سایت نوشته شده است: «پیام‌رسان ایتا با هدف برآوردن کلیه نیازهای کاربران ایرانی در یک برنامه پیام‌رسان طراحی شده است».
واضح‌ترین مزیت ایتا استفاده از فضای ابری و ذخیره‌سازی پیام‌ها در کنار قابلیت مولتی پلتفرم است. اما نکته جالب‌تر آن است که این برنامه به کاربران خود وعده کاهش ۶۶ درصد از حجم اینترنت را می‌دهد. به گفته صفحه رسمی این برنامه، تنها یک‌سوم حجم اینترنت در زمان استفاده از ایتا محاسبه می‌شود، این برنامه در کنار ربات‌های کارآمد، API مختلفی در اختیار علاقه‌مندان می‌گذارد تا بتوانند از آنها استفاده کنند.
در «سروش» رایگان پخش زنده ببینید و بازی کنید
شرکت سروش ابتدا در بهمن سال ۹۴ به‌طور آزمایشی یک نسخه از این برنامه را به بازار عرضه کرد، پس از گذشت تقریبا یک سال سازندگان تصمیم گرفتند تا از این برنامه به‌طور رسمی رونمایی کنند، گفتنی است که این برنامه با حمایت صداوسیما شروع به کار کرد اما در سال ۹۷ تصمیم گرفت تا فعالیت خود را به صورت مستقل ادامه دهد.
اپلیکیشن سروش در کنار قابلیت‌های کلیدی مانند تماس تصویری، استفاده از ربات‌ها، اینترنت رایگان، از ویژگی پخش زنده نیز برخوردار است که تقریبا می‌توان گفت در هیچ پیام‌رسان دیگری دیده نشده است، این قابلیت خلاقانه به کاربران اجازه می‌دهد تا در زمان‌های مختلف به رادیو و تلویزیون ملی دسترسی داشته باشند، گفتنی است که امکان استفاده از بازی‌های مختلف، لذت را برای کاربران افزایش می‌دهد.
تماس تصویری و پرداخت قبوض با امنیت بالا در «آی‌گپ»
آی‌گپ مانند هر پیام‌رسان پیشرفته دیگری به کاربران خود امکان ارسال پیام‌های شامل متن، عکس، ویدیو، فایل صوتی و پوشه‌های مختلف را می‌دهد، اولین انتشار این برنامه به آبان‌ماه سال ۹۴ بازمی‌گردد، این برنامه در کنار «گپ» از معدود برنامه‌های ایرانی هستند که از قابلیت تماس صوتی و تصویری برخوردارند، این برنامه همچنین از قابلیت‌هایی مانند کیف‌پول، امکان کارت به کارت کردن، استعلام و پرداخت قبوض، سیستم هواشناسی پیشرفته، مشاوران تغذیه و ربات‌های دیگر نیز برخوردار است.
گفتنی است که، سیستم دسته‌بندی موضوعات مختلف در این برنامه به خوبی رعایت شده و دسترسی افراد، بسیار گسترده و آسان است، اما یکی از مهم‌ترین مزایای این برنامه در کنار متن باز بودن، استاندارد رمزگذاری پیشرفته آن است که برای رمزگذاری متقارن مورد استفاده قرار می‌گیرد، این قابلیت به کاربر این اجازه را می‌دهد تا با ساخت کد تصادفی و ارسال آن به سرور اصلی، امنیت پیام‌های خود را بالا ببرد، چرا که پس از این عمل تمامی پیام‌های رد و بدل شده با یک کد مشخص محافظت می‌شوند، گفتی است که پیام‌رسان آی‌گپ اولین پیام‌رسان ایرانی است که قابلیت استیکر متحرک و بومی را برای کاربران خود فراهم کرد.
«بله»، بانکی در قالب پیام‌رسان
برنامه بله در شهریور سال ۹۵ با حمایت بانک ملی ایران راه‌اندازی شد و با شعار «پیام‌رسان با امکانات مالی» وارد بازار شد. می‌توان گفت برنامه “بله” یکی از کامل‌ترین پیام‌رسان‌های ایرانی است و تقریبا از تمامی امکانات موجود در انواع پیام‌رسان‌های جهان بهره می‌برد، امکاناتی همانند ارسال متن، تصاویر و انواع پوشه‌ها با سرعت بالا از قابلیت‌های اولیه این برنامه هستند.
بیشتر مزایای این برنامه به مسائل بانکی مربوط می‌شود، قابلیت‌هایی مانند کیف پول، درخواست پول، تسهیلات مسکن، خرید بسته‌های اینترنتی و چندین قابلیت دیگر در بخش “بانک من” این برنامه را به یک اپلیکیشن بانکی کامل تبدیل کرده است. قابلیت‌هایی مانند مولتی‌پلتفرم و مکان‌نما از دیگر نکات مثبت این برنامه هستند، همچنین امکاناتی از قبیل مخفی کردن آخرین بازدید، قطع اتصالات متفرقه به حساب و قابلیت رمزگذاری بر روی دسترسی‌ها امنیت برنامه را به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
کسب درآمد، تماشای فیلم و سفارش غذا همه باهم در «روبیکا»
روبیکا چندین مزیت اساسی دارد که باعث شده است تعداد کاربران آن در ماه‌های اخیر رشد بالایی را تجربه کند. این پلتفرم ابزاری است که می‌توان از آن برای ایجاد کانال و ساخت پیج استفاده کرد و امکان تماس صوتی و تصویری در آن وجود دارد، روبیکا برای کاربران خود امکان کسب درآمد از طریق محبوبیت صفحه و کانال را فعال کرده است و کمتر از ۱۵ روز با فعالان خود تسویه حساب می‌کند.
سفارش غذا، انجام بازی‌های متنوع و تماشای فیلم و سریال‌های مختلف، از جمله دیگر امکانات روبیکا است. نظرسنجی برنامه‌های خاص تلوزیونی در این پلتفرم انجام شده و دسته‌بندی محتوایی آن متناسب با مناسبت‌های ملی و مذهبی قابل توجه است، همچنین پخش زنده برنامه‌های ورزشی و ارائه سریال‌های نمایش خانگی و تدوین برنامه‌های محتوایی برای کودکان از جمله ویژگی‌های خاص روبیکا است.
اما علی‌رغم مزیت‌های فراوان پلتفرم‌های فوق، اخیرا با پررنگ شدن بازی تلگرامی “همستر” برای کسب درآمد، شاهد عضویت زیادی از افراد در تلگرام هستیم که با ترفندهای مختلف به دنبال جمع‌آوری ارز دیجیتال «نات کوین» بیشتری هستند،. هنوز منبع درآمد این ارز مشخص نیست اما شنیده‌ها حاکی از آن است که پروژه‌های پول‌شویی جهانی و تجارت بردگان جنسی از منابع مالی این بازی پول‌ساز هستند. حال می‌خواهیم به خود تلگرام بپردازیم.
همکاری «تلگرام» با داعش!؟
تلگرام صرفا یک برنامه پیام‌رسان است که بر پایه فضای ابری ساخته شده و بر روی سیستم عامل‌های اندروید، iOS، ویندوز، مک و لینوکس قابل اجرا است. تلگرام یک برنامه با متن باز محسوب می‌شود که البته اخیرا متن کدهای نوشته شده در نسخه‌های جدید آن دیگر با سرعت در فضای مجازی در دسترس قرار نمی‌گیرد، اپلیکیشن تلگرام ابتدا در سال ۲۰۱۳ به صورت رسمی به دنیا معرفی شد.
در برنامه‌های پیام‌رسان تلگرام، امکان حذف کردن پیام دیگران در قسمت پیام شخصی، از ایرادات این برنامه است که منتقدان فراوانی دارد. از آنجا که محتویات رد و بدل شده به اندازه یک مدرک می‌توانند مفید باشند، چنین قابلیتی واقعا حریم شخصی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این برنامه همچنین در سال ۲۰۱۵ تحت سوءاستفاده داعش قرار گرفت و باعث شد این گروه تروریستی عضو کانال‌های تلگرامی‌اش را تا ۹۰۰۰ نفر افزایش دهد. علت این سوءاستفاده آن بود که تلگرام در ابتدا از حذف کردن محتوای برنامه‌های داعش خودداری کرده بود.
«واتس‌آپ»، جاسوسی در قالب پیام‌رسان
واتس‌اپ یک برنامه پیام‌رسان فوری محسوب می‌شود که توسط شرکت سهامی واتس‌اپ ساخته شده و در حال حاضر از زیر مجموعه‌های فیسبوک است. واتس‌اپ در ژانویه سال ۲۰۱۴ برای تمامی سیستم عامل‌ها منتشر شد، این در حالی است که برنامه واتس‌اپ از سال ۲۰۰۹ در برخی کشورها در دسترس قرار داشت، این برنامه فعالیت خود را در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ بر روی گوشی‌های ویندوز پایان داد.
از واضح‌ترین معایب واتس‌اپ، عدم پشتیبانی از فضای ابری است و این امر باعث می‌شود برنامه واتس‌اپ هر چند وقت یک‌بار نیاز به ایجاد پشتیبانی داشته باشد که گاها مدت زیادی را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین با وجود سابقه بد فیسبوک در فروش اطلاعات کاربران، این امر احساس امنیت را از کاربران سلب می‌کند، چنان‌که برخی منابع خبری طی گزارش‌هایی همچنان بر فروش اطلاعات کاربران واتس‌اپ تاکید دارند.
گفتی است که، سادگی زیاد این برنامه در طولانی مدت باعث دل‌زدگی و خستگی کاربر می‌شود، چرا که عدم امکان استفاده از قابلیت‌های متفاوت، فرد را از لحاظ ذهنی در یک فضای سوت و کور قرار می‌دهد. عدم امکان استفاده از نسخه نصب شده بر روی رایانه‌های شخصی بدون فعال بودن نسخه گوشی برنامه، از مسائلی است که در زمان‌های ضروری استفاده از واتس‌اپ می‌تواند واقعا آزاردهنده باشد.
پورنوگرافی و آسیب‌های روانی «اینستاگرام»
شبکه اجتماعی اینستاگرام در سال ۲۰۱۰ توسط دو مهندس نرم‌افزار خلاق ساخته شد و اکنون در مالکیت شرکت «متا» است. این نرم‌افزار در دنیا بیش‌از یک میلیارد مخاطب دارد و در ایران نیز کاربران فعال زیادی دارد. اینستاگرام تاکنون فقط در سیستم‌های عامل «Android و ios» ارائه شده است، بنابراین کاربرانی که از «linux» یا سایر سیستم عامل‌ها استفاده می‌کنند، به این برنامه به‌طور مستقیم دسترسی ندارند. این برنامه یک نسخه‌ی تحت‌وب دارد اما نسخه‌ی تحت‌وب آن تمام امکانات نسخه‌های موبایل را پوشش نداده است.
محتوای منتشر شده در اینستاگرام حاوی تصاویر و ویدئوهای حجیم است. با ورود به اینستاگرام تمام داده‌ها به‌صورت خودکار دانلود و نمایش داده می‌شوند، یعنی شما بدون این‌که تصمیم بگیرید پست فردی را ببینید، اینستاگرام آن داده را دانلود می‌کند، همین موضوع باعث می‌شود که حجم اینترنت مصرفی شما به شدت زیاد باشد.
همچنین اینستاگرام به بستری جهت خودنمایی‌های پوچ و بیهوده برای برخی افراد تبدیل شده است، بعضی افراد تنها از جنبه‌های مثبت زندگی خود عکس و فیلم منتشر می‌کنند و خود را در نظر فالورهای‌شان مهم و ثروتمند جلوه می‌دهند، در صورتی که ممکن است حقیقت زندگی‌شان چیز دیگری باشد، این موضوع باعث می‌شود تا خیلی از افراد در این شرایط، ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خودشان مقایسه کرده و دچار احساس ناامیدی و خود کم‌بینی شوند.
اینستاگرام در حقیقت بستری برای شکار جنسی کودکان است و نه‌تنها محتواهای غیراخلاقی را مسدود نمی‌کند، بلکه آنها را مورد استاندارد متا می‌داند که موجب آسیب‌های روحی و روانی فراوانی برای کودکان و نوجوانان شده است. در همین راستا شکایتی از سوی دادستان کل نیومکزیکو آمریکا علیه متا ثبت شده است که این دادخواست ادعا می‌کند، متا و مدیرعامل آن «مارک زاکربرگ» به فیسبوک و اینستاگرام اجازه داده‌اند تا به «بستری برای آزارگران جنسی کودکان» تبدیل شوند.
بر مبنای مطالب فوق، پیشرفت متخصصان کشورمان در تولید پیام‌رسان‌های امن و اقتصادی، مشهود است. از طرفی، ناامنی و مخاطرات حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی خارجی کاملا ملموس است. بنابراین انتظار و برنامه‌ریزی سیاستگذاران و متولیان امر از کاربران فضای مجازی این بوده است که با استفاده از برنامه‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی، موجب تزریق درآمد ترافیکی به شرکت‌های داخلی شوند و از امکانات مفید و موثر این پیام‌رسان‌ها استفاده کنند.
انتهای پیام
