کاهش انتظارات تورمی و ثبات نرخ ارز با کنترل نقدینگی/ مرکز مبادله ایران نوسانات بازار را کنترل کرد
محمدعلی رزاقی هریس؛ عضو انجمن مالی اسلامی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره تأثیر کاهش نرخ رشد نقدینگی، پایه پولی، تورم و نرخ رشد پول بر تقاضا و انتظارات اظهار کرد: از آنجایی که رشد بی‌رویه نقدینگی باعث رشد سریع تقاضا برای کالا‌ها و خدمات شده و چون در کوتاه‌مدت عرضه کالا و خدمات و تولید داخلی محدود است، این امر منجر به ایجاد تورم در اقتصاد، به خصوص اقتصادی که در شرایط تحریمی شدیدی قرار دارد، می‌شود.در این راستا می‌توان گفت موضوع کنترل حجم نقدینگی، هدف نهایی کشور‌ها برای رسیدن به اهداف کلان اقتصادی مثل ایجاد رشد در تولیدات، کنترل تورم، ایجاد موازنه در پرداخت‌های خارجی و ایجاد اشتغال است.
رزاقی بیان داشت: براین اساس می‌توان گفت اگر میزان نقدینگی افزایش یابد، تقاضا برای کالا و خدمات بیشترشده و عرضه آن در جامعه نیز کم می‌شود و در نهایت قیمت‌ها افزایش می‌یابد که این همان تورم است؛ لذا کنترل نقدینگی از مهمترین خواسته‌های تمامی جوامع اقتصادی دنیاست؛ بنابراین حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد.
عضو انجمن مالی اسلامی ایران در رابطه با تأثیر کاهش نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی بر تقاضا و انتظارات تورمی، گفت: کاهش پایه پولی و کاهش نرخ رشد نقدینگی موجب می‌شود تقاضا برای ارز کاهش یافته و بازار ارز به ثبات برسد و همچنین کاهش پایه پولی و کاهش نرخ رشد نقدینگی به کاهش انتظارات تورمی نیز منجر خواهد شد. در این راستا بانک مرکزی با مدیریت مؤثر بازار ارز می‌تواند به ثبات همراه با روند کاهش تورم که خود عامل تعدیل انتظلرات تورمی است، ایفای نقش نماید.
رزاقی با اشاره به تأثیر کاهش تنش‌های منطقه‌ای و ریسک‌های سیاسی بر تخلیه هیجانات گفت: کاهش تنش‌های منطقه‌ای و ریسک‌های سیاسی بر تخلیه هیجانات بسیار مؤثر است، چراکه به دلیل تشدید تنش‌های منطقه‌ای و نگرانی از شدت درگیری‌ها مثل تنش‌ها و درگیری‌های بین ایران و اسرائیل؛ شاهد نرخ ۷۰ هزار تومانی دلار در بازار آزاد بودیم، حتی برخی افراد منتظر دلار ۷۵ هزار تومانی نیز بودند که بعد از کاهش تنش‌های سیاسی، هیجانات کاذب و جو منفی بازار تخلیه شد و همین امر به ادامه دار شدن سیر نزولی قیمت‌ها کمک کرد و پس از تخلیه هیجانات و ریسک‌های سیاسی بازار در هفته‌های اخیر نرخ ارز غیررسمی دچار یک افت قیمت چشمگیر شد؛ لذا زمانی که تنش‌های سیاسی کاهش می‌یابد، پرش نرخ ارزی که در زمان بحران سیاسی به وجود آمده بود، تخلیه می‌شود و در این زمان است که نرخ ارز نیز کاهش می‌یابد.
وی افزود: بنابراین کاهش ریسک‌های سیاسی در کنار وجود سیگنال‌هایی از بهبود شرایط منطقه باعث می‌شود تا چشم‌انداز نرخ ارز برای برخی از فعالان بازار باثبات یا کاهشی باشد؛ چرا که کاهش ریسک‌های سیاسی در بازار مهمترین عامل در روند کاهشی محسوب می‌شود.
این پژوهشگر مالی تصریح کرد: به اعتقاد بازیگران بازار ارز ۲عامل مهم یعنی کاهش ریسک‌های سیاسی و حمایت‌های بانک مرکزی در کاهشی شدن روند نرخ ارز مؤثر هستند.
کنترل تقاضای ارز با فعالیت مرکز مبادله
رزاقی با اشاره به تأثیرمدیریت تقاضا با ساماندهی ثبت سفارش ها، تأمین ارز مورد نیاز واردات و تأمین نیاز‌های ارز خدماتی مثل ارز مسافرتی، دانشجویی در مرکز مبادله ارز و طلا گفت: موضوع مدیریت تقاضا و شناسایی دقیق و واقعی تقاضا در تأمین ارز مورد نیاز برای واردکنندگان، مسافران، دانشجویان و … بسیار مؤثر بوده است، زیرا در تقاضای ارز یک سری تقاضای واقعی وجود دارد و یک سری هم تقاضای ناشی از انتظارات و فضای روانی است که عوامل غیر اقتصادی دیگری نیز منجر به یک سری از تقاضا‌ها شده است. از این رو باید تقاضا‌های مختلف در بازار ارز را به درستی شناخت و آن را دسته‌بندی کرد.
این پژوهشگر مالی تاکید کرد: در این راستا ثبت سفارش‌ها نقش مهمی در ساماندهی و مدیریت تقاضا برای تأمین ارز مورد نیاز فعالان اقتصادی، برای تأمین ارز مسافرتی و دانشجویی و … ایفا می‌کند و می‌تواند موجب کنترل تقاضای ارز در بازار و جلوگیری از ایجاد تقاضای غیرواقعی شود؛ بنابراین با مدیریت صحیح و کنترل تقاضا در تامین ارز لازم برای واردات، تأمین ارز مسافرتی و دانشجویی و … می‌توان موضوع التهابات ارزی را حل و وضعیت ارز را ساماندهی کرد.
معاملات طلا عامل تعادل بازار ارز
این عضو انجمن مالی اسلامی ایران با اشاره به عرضه مداوم شمش و انواع سکه طلا در مرکز مبادله برای کنترل بازار طلا و سکه گفت: بازار ارز و طلای کشور به طور سنتی همبستگی بسیار بالایی با یکدیگر دارند از این رو مقررات گذاری و تنظیم گیری بازار طلا می‌تواند از جهت مدیریت بازار ارز نیز اهمیت و اقدامی اجتناب ناپذیر باشد. بدین ترتیب عرضه مداوم شمش و انواع سکه طلا در مرکز مبادله برای کنترل بازار طلا و سکه بسیار مؤثر بوده و در بازار ارز نیز اثرگذار است.
وی خاطر نشان کرد: از آنجایی که طلا به عنوان وسیله مبادله مورد قبول در بازار‌های جهانی، جایگزین مناسبی به جای پول و ارز بوده و حتی برای خرید کالا‌های مختلف استفاده شده است و در شرایط امروز اقتصاد ایران، طلا تنها یک دارایی ارزشمند یا ذخیره ارزش نیست که مردم خریداری و در خانه نگهداری کنند و هدیه بدهند یا به عنوان یک سرمایه به آن نگاه کنند، بلکه کاربرد‌ها و کارایی‌های دیگری نیز دارد که یکی از آن‌ها استفاده در مبادلات تجاری است. صادرکننده می‌تواند در مقابل ارز صادراتی خود شمش طلا وارد کند و در مرکز مبادله ارز و طلا عرضه کند. همچنین معاملات طلا و تبدیل به ارز در شرایط مختلف می‌تواند به تعادل در بازار ارز و کنترل عرضه و تقاضا کمک کند.
رزاقی در پایان تاکید کرد: امروزه استفاده از طلا تنها به عنوان یک فلز قیمتی، ذخیره ارزش، نگهداری دارایی، سرمایه گذاری و… مطرح نیست بلکه به عنوان مکمل بازار ارز و تجارت است و در بسیاری از موارد می‌تواند در رفع تعهدات ارزی، پرداخت بدهی ارزی، واردات، صادرات، هدایت سفته بازی از ارز به طلا و… موثر باشد که در این راستا وظیفه ذاتی بانک مرکزی ایجاد تعادل بازار ارز و طلا در مرکز مبادله ارز و طلا، به عنوان متولی نظارت بر واردات طلا، ضرب شمش و سکه است و بدین ترتیب می‌تواند اینها را در مرکز مبادله به حراج گذاشته و با شفافیت قانونی به متقاضیان عرضه کند.
