تالار دوم ابزاری کارآمد برای بازگشت ارزهای صادراتی/ مدیریت بازار ارز آسانتر میشود
صمد حسنزاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران در گفتوگو با خبرنگار ایبنا درباره تمهیدات صورت گرفته از سوی بانک مرکزی برای مدیریت بهینه بازار ارز و تسهیل بازگشت ارزهای صادراتی، به راهاندازی تالار دوم ارز در مرکز مبادله ایران اشاره کرد و گفت: این سازکار، در صورت اجرای کامل و شفاف، میتواند به بهبود فرآیند رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان و همچنین تسهیل دسترسی واردکنندگان به ارز کمک قابل توجهی کند.
وی با اشاره به اینکه تشکیل تالار دوم نتیجه مجموعهای از جلسات مشترک میان مسئولان بانک مرکزی و نمایندگان اتاق بازرگانی بوده است، افزود: هدف اصلی از ایجاد این تالار فراهمسازی امکان عرضه ارزهای صادراتی با نرخ توافقی و مناسب است؛ بهگونهای که صادرکنندگان بتوانند تعهدات ارزی خود را با سهولت بیشتری ایفا کنند و واردکنندگان نیز در فضایی شفاف و رقابتی به ارز موردنیاز دسترسی داشته باشند.
حسنزاده تصریح کرد: این توافقات با همراهی فعالان اقتصادی شکل گرفته و از ابتدا قرار بوده است منافع دو طرف را تأمین کند.
سازکار تالار دوم و ضرورت شفافیت اجرایی
رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به گذشت چند ماه از راهاندازی تالار دوم تصریح کرد: اگرچه این تالار رسما فعال شده و صادرکنندگان امکان عرضه ارز دارند، اما به دلیل برخی ابهامات در شیوه اجرایی هنوز استفاده عملیاتی آن به سطح قابل انتظار نرسیده است. مهمترین مطالبه بخش خصوصی در این زمینه، ایجاد شفافیت بیشتر در سازکار حضور صادرکنندگان، نحوه ثبت سفارشها، دامنه قیمت توافقی و فرآیند تطبیق میان عرضهکننده و متقاضی است.
وی ادامه داد: برای رفع این ابهامات، کمیته مشترکی با حضور سه نفر از معاونان بانک مرکزی و سه نفر از نمایندگان اتاق بازرگانی تشکیل شده که جلسات آن بهصورت هفتگی در جریان است. این اقدام نشاندهنده رویکرد مثبت بانک مرکزی برای تکمیل فرآیندها و رفع مشکلات موجود است.
نقش تالار دوم در مدیریت تعهدات ارزی
به گفته حسنزاده اگر تالار دوم مطابق برنامهریزی اولیه عمل کند میتواند به یکی از کارآمدترین ابزارهای مدیریت تعهدات ارزی تبدیل شود.
وی توضیح داد: صادرکنندگان ماهها درخواست داشتند که امکان رفع تعهدات ارزی با یک قیمت منطقی فراهم شود. در این تالار مقرر شده است که فاصله قیمت ارز صادراتی با بازار غیررسمی به حداقل برسد تا صادرکننده متضرر نشود و بتواند در چارچوب قانون، ارز خود را عرضه کند.
حسنزاده تاکید کرد: در صورتی که اختلاف قیمتها معقول باشد صادرکننده با رغبت به سامانه میآید و ارز خود را عرضه میکند. این موضوع در نهایت به نفع اقتصاد کلان، بانک مرکزی و همه فعالان اقتصادی است، زیرا هرچه عرضه ارز صادراتی در سازکار رسمی بیشتر شود، کنترل بازار راحتتر خواهد بود و نیاز به مداخله مستقیم نیز کاهش مییابد.
چالشهای فعلی و اهمیت بازنگری در فرآیندها
حسنزاده در ادامه توضیح داد که برخی محدودیتها در فرآیند اجرایی باعث شده بخشی از صادرکنندگان هنوز نتوانند در تالار دوم فعال باشند و تصریح کرد: برخی مقررات و آییننامهها نیازمند بازنگری است بهطوری که صادرکننده باید با سهولت و تعامل مستقیم با واردکننده معامله را انجام دهد هرچه این مسیر کوتاهتر و شفافتر باشد مشارکت افزایش مییابد.
وی تاکید کرد که فعالان اقتصادی انتظار دارند واحدهای بزرگ صادرکننده از جمله صنایع پتروشیمی و شرکتهایی که ارز قابلتوجهی در اختیار دارند نیز در این بازار حضور پررنگ داشته باشند تا تعادل قیمتی بهتر شکل بگیرد و واردکنندگان گزینههای بیشتری پیشرو داشته باشند.
مزایای بلندمدت تالار دوم برای صادرات
حسنزاده با اشاره به اینکه راهاندازی تالار دوم یکی از بهترین سیاستهایی بوده که میتواند زمینه رشد صادرات را فراهم کند افزود: اگر این سازکار به شکل کامل و صحیح اجرا شود تنشهای ناشی از فرآیند رفع تعهد ارزی کاهش مییابد و صادرکنندگان میتوانند با برنامهریزی دقیقتری فعالیت کنند و نتیجه نهایی این روند، افزایش صادرات غیرنفتی و تقویت بازگشت ارز است.
وی تصریح کرد: اکنون بخشی از مشکلات موجود موجب شده برخی بنگاهها برای صادرات از طریق کارتهای بازرگانی اجارهای یا کوتاهمدت اقدام کنند.این روشها ضمن ایجاد ریسک برای زنجیره تجارت خارجی، احتمال بازگشت ارز را نیز کاهش میدهد و اگر مسیر رسمی و قانونی در تالار دوم به شکل جذاب و مقرونبهصرفه طراحی شود، صادرکنندگان واقعی دوباره خودشان وارد عرصه صادرات میشوند و نیاز به واسطهها از بین میرود.
نقش بانک مرکزی و لزوم تقویت همکاریها
وی با اشاره به تلاشهای بانک مرکزی در ماههای اخیر گفت: بانک مرکزی رویکرد مثبتی در تعامل با فعالان اقتصادی داشته و جلسات مشترک نشان میدهد که عزم جدی برای اصلاح روندها وجود دارد. امیدواریم با ادامه این همکاریها، سرعت اجرای تصمیمات بیشتر شود و چارچوبهای اجرایی تالار دوم با نیازهای واقعی صادرکنندگان همراستا شود.
حسنزاده همچنین بر ضرورت افزایش شفافیت اطلاعاتی، تسهیل دسترسی به سامانه و اطلاعرسانی دقیقتر تاکید کرد و گفت: هر اندازه اطلاعات روشنتر، فرآینده سریعترو قیمتها منطقیتر باشد، مشارکت صادرکنندگان افزایش مییابد و این موضوع آثار مثبت و مستقیمی بر بازار ارز خواهد داشت.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر شفافیت بیشتر، بازنگری در برخی مقررات و تقویت تعامل میان بانک مرکزی و فعالان بخش خصوصی ادامه یابد، انتظار داریم در ماههای آینده شاهد حضور گسترده صادرکنندگان در تالار دوم باشیم. تحقق این هدف میتواند مسیر تامین ارز وارداتی را تسهیل کرده و نقش مهمی در پایداری بازار ارز ایفا کند.
