سامانه سین ابزار بانک مرکزی برای عبور از نظارت موثر به نظارت هوشمند

به گزارش خبرنگار ایبنا، نشست تحلیلی «فناوری نظارتی و هوش مصنوعی برای پایش بلادرنگ انطباق و کشف تقلب» روز یکشنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۴ در پژوهشکده پولی و بانکی برگزار شد.

بابک حبیب‌زاده، مدیرکل نظارت احتیاطی کلان و فناورانه بانک مرکزی در ابتدای این نشست گفت: ابزار‌هایی که برای نظارت پیشینی در نظام بانکی آماده کرده‌ایم از ابزار‌های نظارت پسینی بسیار کارآمدتر هستند، اما با نظارت هوشمندی که ایده آل ماست، هنوز فاصله داریم.

حبیب‌زاده گفت: سامانه سین در حوزه گزارشگری برای تصمیم‌گیران بانک موثر است و در لحظه، شاخص‌های سلامت بانکی را گزارش می‌دهد و ناظر می‌تواند اقدامات نظارتی خود را انجام دهد.

مدیرکل نظارت احتیاطی کلان و فناورانه بانک مرکزی تصریح کرد: سامانه سین به ابزار نظارت هوشمند مجهز است که از هوش مصنوعی استفاده می‌کند. از سوی دیگر اداره سامانه‌های بانک مرکزی بر این ابزار تمرکز کرده‌اند تا از نظارت موثر به نظارت هوشمند حرکت کنیم.

وی افزود: عزل چند تن از روسای مراکز پولشویی نشان می‌دهد قاطعیت خوبی در برخورد با موضوعات پولشویی وجود دارد. از سوی دیگر موضوع اعتبارسنجی و شمولیت آن در آحاد جامعه ضعیف است و به فرهنگ اعتبارسنجی باید توجه بیشتری شود.

حبیب‌زاده تأکید کرد: خیلی از بانک‌ها و اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی، مرکز داده بحران و پیشتیبان ندارند. از سوی دیگر در حوادث اخیر داده‌های دو بانک از بین رفت و این به علت وجود ضعف در نگهداری داده‌ها بوده است.

مدیرکل نظارت احتیاطی کلان و فناورانه بانک مرکزی عنوان کرد: مدل‌های اعتبار سنجی که در حال حاضر توسط بانک مرکزی استفاده می‌شود، مبتنی بر هوش مصنوعی بوده است. رتبه اعتباری برای چک نیز از هوش مصنوعی بهره می‌برد. از سوی دیگر شورای ملی تأمین مالی، توسعه صنعت هوش مصنوعی را در اعتبار سنجی بر عهده گرفته است و زمینه برای همکاری با دیگر شرکت‌ها و نهاد‌ها در این زمینه همواره وجود دارد.

** نظارت بر تراکنش‌های غیرمجاز وظیفه سازمان امور مالیاتی است

عباس عسگری، مدیرعامل گروه فناوری اطلاعات و ارتباطات مهیمن در ادامه این نشست گفت: دستیابی به تکنولوژی در کشور سخت نیست، اما بسط دادن تکنولوژی در دستگاه‌ها کار آسانی نیست. زیرساخت‌های قانونی لازم، مقدمه به کارگیری تکنولوژی در نظام بانکی و پرداخت کشور است.

عسگری عنوان کرد: نظارت بر تراکنش‌های غیرمجاز وظیفه بانک نیست. بلکه سازمان امور مالیاتی و دیگر نهاد‌های مربوط باید این وظیفه را بر عهده بگیرند؛ بنابراین ایده‌های جدید در نظارت بر نظام پرداخت و استفاده از ابزار‌هایی مانند هوش مصنوعی می‌تواند به کمک حکمرانی بانکی کشور بیاید.

** بانک مرکزی از ابزار هوش مصنوعی برای ارزیابی اطلاعات بانک‌ها استفاده کند

هشام فیلی، استاد دانشگاه تهران در موضوع هوش مصنوعی عنوان کرد: توانمندی‌های کشور در موضوع هوش مصنوعی باید ارزیابی شود و سپس قوانینی متناسب با آن وضع شود.

این استاد دانشگاه تهران عنوان کرد: بانک مرکزی باید به عنوان نهاد بالادستی از ابزار هوش مصنوعی برای ارزیابی اطلاعات بانک‌ها استفاده کند. به این شکل که قوانینی مربوط به هوش مصنوعی را در بالادست تصویب و سپس به بانک‌ها ابلاغ کند. از سوی دیگر رفتار‌های مشتری‌های بانک‌ها باید توسط بانک مرکزی جمع آوری و سپس به وسیله هوش مصنوعی ارزیابی شود.

فیلی گفت: جمع آوری اطلاعات مربوط به پرداخت و امور بانکی مشتریان باید در قالب قوانین بالادستی جمع آوری شود و توسط هوش مصنوعی پردازش شود.

فیلی تأکید کرد: رتبه بندی اعتباری مشتریان بانک‌ها باید گسترش پیدا کند و شاخص‌های دیگری را نیز در بگیرد و این موضوع حتما در جمع آوری اطلاعات کمک کننده خواهد بود.

این استاد دانشگاه تهران اظهار داشت: خوشبختانه مدل‌هایی از هوش مصنوعی داریم که انسان‌ها در آن نقش دارند و قابلیت استفاده در نظام بانکی کشور برای مقابله با تخلفات را دارند؛ بنابراین در ابتدای راه باید به شکل آفلاین از این هوش مصنوعی استفاده کنیم.

** بانک‌ها خط مقدم ارائه خدمات پولی و مالی به مردم هستند

علی عبدی، کارشناس بانکی در نشست مذکور گفت: تعریف درستی از تقلب تاکنون در نظام بانکداری کشور وجود نداشته است. اما در قانون پولشویی به خوبی به جرایم در این حوزه پردازش شده است.

این کارشناس بانکی عنوان کرد: بانک‌ها در خط مقدم ارائه خدمات پولی و مالی به مردم هستند و این نهاد باید به عنوان ناظر اصلی در موضوع تقلب تعیین شود. بانک مرکزی به عنوان نهاد بالادستی بانک‌ها باید آنان را ملزم به نظارت بر تقلب‌ها کند.

عبدی گفت: هوش مصنوعی قادر است رفتار‌های ناهنجار و متقلبانه را به خوبی شناسایی کند و به کمک بانک‌ها بیاید. لازم است تا از مدل‌های سنتی در موضوع نظارت بانکی به سمت تکنولوژی‌های جدید در این حوزه حرکت کنیم. رفتارشناسی مشتریان هر بانک یکی از ملزوماتی است که هوش مصنوعی قادر به شناسایی این نوع رفتار‌ها خواهد بود.

** بانک مرکزی اقدامات خوبی در موضوع تنظیم‌گری و نظارت داشته است

احسان خسروی، مدیر هوش مصنوعی و دیجیتال شرکت مشاوره مدیریت و فناوری فرانگر گفت:بانک مرکزی تا این لحظه اقدامات خوبی در موضوع تنظیم‌گری و نظارت داشته است. از جمله تنظیم‌گری که در حوزه فین‌تک‌ها داشته و مقرراتی که درباره آن وضع کرده است.

خسروی عنوان کرد: بانک مرکزی همچنین از طریق شرکت ملی انفورماتیک، ایده‌های محققین و دانشجویان را در حوزه فین‌تک‌ها پذیرا شد و از آن در حوزه تنظیم گری استفاده کرد.

وی افزود: تسریع در استقرار زیست بوم اور بنکینگ برای بانک مرکزی ضرورت دارد. به اشتراک گذاشتن اطلاعات در حوزه زیست بوم نظام بانکی اتفاق خوبی است که ذیل آن ایده‌های جدیدی را رقم خواهد زد.

مدیر هوش مصنوعی و دیجیتال شرکت مشاوره مدیریت و فناوری فرانگر تصریح کرد: بانک مرکزی زیرساختی برای ریسک‌های نوآوری در زیست بوم نظام بانکی پیش بینی کرده است. به این شکل که هر نهادی میتواند ایده خود را در یک نظام بانکی کوچک و زیر نظر ناظر پیاده کند.

وی افزود: بانک مرکزی برای استفاده از هوش مصنوعی به زیرساخت و قوانین لازم نیازمند است.