زمستان داغ بازار ارز

بازار ارز در سال ۱۳۹۶ تحولات دامنه دارتری را نسبت به‌سال‌های اخیر پشت سرگذاشت. درحالی که بازار ارز هر ساله در برخی از مقاطع سال به‌دلیل سفرهای خارجی یا تسویه حساب‌های پایان سال میلادی با نوساناتی همراه می‌شد، ولی امسال با ورود عوامل دیگری، علاوه بر رشد بیشتر نرخ ارز که به رکوردشکنی آن منجر شد، زمان نوسانات نیز افزایش یافت.

به طوری که در اوج نوسانات نرخ دلار به ۵ هزار تومان و یورو به بیش از ۶۲۰۰ تومان رسید. اما در روزهای پایانی بهمن ماه با ورود نیروی انتظامی و دستگیری دلالان که از سوی بانک مرکزی به‌عنوان دلیل اصلی التهابات ارزی معرفی شدند و همچنین بسته سه گانه این بانک برای مدیریت بازارسمت و سوی قیمت‌ها در بازار ارز تغییر کرد و رو به کاهش گذاشت.

به گزارش آرمان اقتصادی به نقل از ایران، بازار ارز به‌عنوان یکی از بازارهای اصلی در اقتصاد نقش مهمی در اثرگذاری و تنظیم سایر بازارهای اقتصادی دارد. نظام ارزی کشور مطابق بند (ج) ‌ماده ۸۱ قانون برنامه پنجم توسعه و بند (ت) ماده ۲۰ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه «شناور مدیریت‌شده» است. از این‌رو هر گونه دخالت در بازار ارز باید از طریق ساز و کار عرضه و تقاضای ارز دنبال شود. بر اساس قانون احکام دائمی دامنه نرخ ارز با توجه به‌حفظ رقابت‌پذیری در تجارت و با ملاحظه تورم داخلی و خارجی و شرایط اقتصاد کلان تعیین می‌شود.

متوسط نرخ ارز رسمی در سال ۱۳۹۵ در حدود ۳۱۴۰۱ ریال و نرخ بازار آزاد در حدود ۳۶۴۲۹ریال بوده است که بیانگر اختلافی در حدود ۵۰۲۸ ریال است. براین اساس متوسط رشد برای نرخ رسمی دلار در حدود ۶,۲ درصد و برای نرخ ارز بازار آزاد کمتر از ۵.۶ درصد بوده است.

 در شش ماه نخست سال ۱۳۹۶، متوسط نرخ ارز رسمی حدود ۳۲۶۶۸ ریال و نرخ بازار آزاد حدود ۳۷۹۱۸ ریال بوده است. در این دوره متوسط رشد نرخ رسمی دلار در حدود ۶,۵ درصد و برای نرخ ارز بازار آزاد در حدود ۸.۲ درصد بوده است. آمارها نشان می‌دهد در پایان سه ماهه اول سال ۱۳۹۶ متوسط نرخ ارز رسمی (مبادله ای) برابر ۳۲۴۴۲ ریال و متوسط نرخ بازاری برابر ۳۷۵۷۵ ریال بوده است. اختلاف دو نرخ مذکور در فصل اول سال‌جاری برابر ۵۱۳۳ ریال بوده که حکایت از کاهش ۱۱۴۰ ریالی نسبت به زمستان ۱۳۹۵ دارد، اگرچه میزان شکاف ارزی در فصل بهار سال‌جاری افزایش ۷۵۰ ریالی را نسبت به فصل مشابه در سال ۹۵ تجربه کرده است.

نرخ‌های ارز مبادله‌ای و بازار آزاد در تابستان ۹۶ با رشدی به ترتیب ۱,۴ درصد و ۱.۸ درصدی نسبت به فصل بهار، به‌طور متوسط به ۳۲۸۹۴ و ۳۸۲۶۰ رسیدند. این رشد بیشتر متأثر از افزایش نرخ ارز در شهریور ماه بود. شکاف ارزی نیز با افزایشی حدود ۲۳۳ ریال به ۵۳۶۶ ریال رسید. در سال‌های اخیر، جهت‌گیری سیاست‌های ارزی دولت همواره به سمت کاهش شکاف بین نرخ‌های رسمی و بازار آزاد بوده است. بررسی شکاف نرخ‌های ارز رسمی و بازار آزاد از سال ۱۳۹۳ به بعد نشان می‌دهد که بانک مرکزی تلاش خود را برای حفظ فاصله موجود در کانال

۵۰۰۰ ریالی به کار گرفته است. وضعیت بازار ارز در دوره ۱۰۰ روزه ابتدای دولت دوازدهم نیز نشان می‌دهد با تدوام سیاست افزایش نرخ ارز مبادله‌ای متناسب با تغییرات نرخ بازاری، شکاف نرخ ارز در محدوده ۵۵۰۰ ریال حفظ شده است.

درماه‌های پایانی سال بازار ارز با نوساناتی همراه بوده است. به‌طوری که نرخ ارز رسمی و بازار آزاد در مهرماه سال‌جاری به ترتیب به ۳۴۰۰۸ ریال و ۳۹۷۳۲ ریال افزایش یافته که بیانگر شکاف ارزی معادل ۵۷۲۴ ریال است.

در یک‌سال گذشته، نرخ ارز در بازار آزاد دارای نوسانات اندکی بوده است؛ به طوری که هر دلار امریکا در بازار آزاد طی سال ۱۳۹۵، ۳۶۴۴۰ ریال بوده است که نسبت به سال قبل از آن ۵.۶ درصد افزایش داشته است. همچنین این ارز که اخیراً با نوسانات مقطعی و فصلی نیز مواجه بوده است، در ۱۰ ماهه سال ۱۳۹۶ به‌طور متوسط ۳۹۲۷۵ ریال معامله شد که در مقایسه با دوره مشابه سال ۱۳۹۵ به‌میزان ۸.۸ درصد افزایش نشان می‌دهد. اما نوسانات نرخ ارز دربهمن ماه به اوج خود رسید و با رسیدن دلار به نرخ ۵ هزار تومان رکوردی تازه در قیمت این ارز به ثبت رسید.