اخذ کارمزد از خدمات به عنوان منبع جدید درآمد بانک‌ها
معاون توسعه و نظارت شاپرک گفت: در روند اصلاح نظام کارمزد بهتر است به سمت فروش خدمات بانکی به عنوان یک منبع جدید درآمدی از مسیر دریافت کارمزد حرکت کرد.
محمدرضا روشن نژاد در گفتگو با خبرنگار ایبِنا در خصوص مدل اصلاح نظام کارمزد گفت: تمام فعالان صنعت بانکی و پرداخت اتفاق نظر دارند که باید بحث کارمزد به عنوان یک منبع درآمد برای سیستم بانکی به شکل جدی‌تری مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: باید به دنبال ایجاد منابع جدید درآمدی از بخش کارمزد برای نظام بانکی حرکت کرد زیرا در شرایط فعلی مشتریان شبکه بانکی پذیرفته اند که بابت هر نوع سرویس با ارزش افزوده باید کارمزد پرداخت کند.
روشن نژاد اظهارداشت: این بدین معناست که یک سازوکار درآمدی جدید ایجاد شود که در سیستم بانکی کشور متداول نیست زیرا کارمزد بیشتر به عنوان یک هزینه در سیستم بانکی دیده شده و به کسب درآمد از محل کارمزد خدمات بانکی توجه نشده است.
وی تاکید کرد: اخذ کارمزد از خدمات بانکی باید به عنوان یک منبع درآمد جدید بانک‌ها تبدیل شود. روشن نژاد خاطر نشان کرد: بهتر است در اصلاح نظام کارمزد، شبکه بانکی و پرداخت از هم تفکیک نشود و بانک مرکزی با یک نگاه کل‌نگر اصلاح و سامان‌دهی نظام کارمزد در دستور کار قرار دهد.
معاون توسعه و نظارت شاپرک یادآور شد: در سیستم بانکی به طور معمول با دو نوع متخصص مواجه هستیم. متخصصین اعتبارات و سایر خدمات بانکی و در بانک‌ها نیز به دو قسمت اعتبارات و سایر خدمات تفکیک می‌شوند و شاید زمان آن فرارسیده که یک بخش جدید به عنوان کارمزد به سیستم بانکی افزوده شود.
وی افزود: بدین معنا که به این موضوع از زاویه جدیدی نگاه شود که تاکنون در نظام بانکی ایران سابقه نداشته و آن فروش خدمات بانکی به‌عنوان یک منبع جدید درآمدی از مسیر دریافت کارمزد از این خدمات است.
بانک ها به ازای جذب هر ۱۰ هزار تومان در حدود ۵۰۰ تومان هزینه می کنند
معاون توسعه و نظارت شاپرک با اشاره به رقم بالای کارمزدی که در نظام فعلی بانک ها می پردازند، گفت: شرکت شاپرک از اسفندماه سال ۹۵ اندازه‌گیری شاخصی با عنوان میزان کارمزد بانک‌ها به شبکه پرداخت را در بولتن اقتصادی خود آغاز کرده که این شاخص مشخص می‌کند هر بانک به ازای جذب هر ۱۰ هزار تومان چقدر کارمزد به شبکه پرداخت می‌پردازد.
روشن نژاد اظهارداشت: نکته جالب‌توجه رقم بالای این عدد است که حتی به حدود ۲۸۰ تومان در برخی از بانک‌ها می‌رسد؛ بدین معنا که بانک‌ها برای جذب ۱۰ هزار تومان وجه نقد، ماهانه ۲۸۰ تومان کارمزد پرداخت کرده‌اند که بیانگر میزان کارمزد پرداختی به ازای جمع‌آوری وجوه از طرف بانک‌های عامل پذیرنده است و عدد قابل‌توجهی است.
وی خاطر نشان کرد: این عدد بر اساس یک شاخص دیگر در بولتن اقتصادی شاپرک که هزینه اجاره‌بهای ماهانه هر دستگاه کارت‌خوان فروشگاهی را که در حدود ۳۰ هزار تومان در نظر گرفته شده، محاسبه و این رقم را به عدد کارمزد پرداختی بانک‌ها اضافه می‌کند.
روشن نژاد افزود: این رقم بسیار بالاتر می‌رود و به حدود ۵۰۰ تومان می‌رسد؛ یعنی به صورت میانگین بانک‌ها پذیرنده بابت جذب هر ۱۰ هزار تومان منابع مالی در حدود ۵۰۰ تومان در کل هزینه می‌کنند که رقم بالایی در سیستم بانکی است. هدف شاپرک از این گزارش محاسبه هزینه بانک‌ها در این بخش و بار مالی است که از این بخش متوجه شبکه بانکی می شود که اصلاح نظام کارمزد در شبکه بانکی را الزامی می کند.
بانک ها عامل تعیین کننده در تغییر نظام کارمزد هستند
وی در پاسخ به این پرسش که دست بانک ها از کسب درآمد از نوع کارمزد بر اساس خدمات باز است، یادآور شد: تصمیمی که بانک ها در بحث اخذ کارمزد از پذیرنده‌ها می‌گیرند در این بین نقش تعیین‌کننده دارد زیرا بانک‌ها در یک فضای رقابتی فعالیت می‌کنند و توان تغییر مدل کارمزدی را دارند.
معاون توسعه و نظارت شاپرک اذعان داشت: ساختار کارمزدی کشور از سه سال پیش تغییر کرد و به صورت تقریبی همه بانک‌ها به ساختار جدید معترض بودند؛ زیرا هزینه کارمزد تراکنش‌های کارتخوان‌های فروشگاهی بر دوش بانک‌های پذیرنده افتاد، در صورتی که این اختیار نیز به بانک‌ها داده شده بود که این هزینه را از پذیرندگان کسر کنند.
روشن نژاد افزود: ولی در طول دو الی سه سال گذشته هیچ کدام از بانک‌ها در این بخش اقدامی انجام ندادند و سوال اصلی این است که چرا بانک‌ها این هزینه را از پذیرندگان اخذ نکردند؟ زیرا به عقیده من دست بانک‌ها در اخذ کارمزد از خدمات بانکی باز است. از اینرو بانک‌ها می‌توانند در قبال ارائه خدمات از مشتریان کارمزد بگیرند؛ به شرطی که بین بانک‌ها اتفاق‌نظر و انسجام وجود داشته باشد.
معاون توسعه و نظارت شاپرک با تاکید بر این که بانک‌ها در تغییر و اصلاح نظام کارمزد نقش تعیین‌کننده دارند نه بانک مرکزی، گفت: در این روند بانک مرکزی مانع اخذ کارمزد نشده و تنها تصریح نکرده که کارمزد باید اخذ شود؛ مانند کارمزدی که نظام بانکی از پیامک‌های واریز و برداشت وجه از مشتریان بانکی اخذ کرد و بانک مرکزی در این بخش سکوت کرد.
فعالیت پرداخت یاران فرهنگ پرداخت کارمزد از سوی مشتریان را رواج می‌دهد
وی در خصوص ابلاغ بخشنامه پرداخت یاران از سوی بانک مرکزی، گفت: شرکت شاپرک در حال تعیین سازوکار برای شرکت‌هایی است که پرداخت یار نام دارند و تا پیش از بخشنامه پرداخت یار بانک مرکزی به آنها درگاه‌های واسط گفته می‌شد.
روشن نژاد ادامه داد: این شرکت‌ها از پذیرندگانی که به آنها سرویس می‌دهند، کارمزد دریافت می‌کنند و این بدین معنا است که قابلیت دریافت کارمزد در قبال خدمات در حوزه صنعت بانکداری و پرداخت وجود دارد.
