سمنان – درحالی که مسئولان استان سمنان بر ثبات قیمت بازار میوه و اقلام مصرفی نوروزی مردم تاکید کردند، شاهد افزایش قیمت برخی اقلام تا ۵۰ درصد و گاها چند برابر در سطح استان هستیم.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – محمد حسن مقدم نیا؛ دو هفته پیش در چنین روزهایی بود که مسئولان استان سمنان با قاطعیت آغاز توزیع میوه شب عید مردم را در ۷۴ غرفه و در سطح هشت شهرستان استان با قیمت مصوب اعلام کردند حتی استاندار سمنان اعلام کرده بود که ۹۰ درصد سیب و پرتغال مصرفی مردم پیش از عید توزیع می‌شود.
اما دیری نپایید که بارش برف سنگین در بسیاری محورهای استان سمنان به خصوص مسدود شدن محورهای ارتباطی بین سمنان و استان‌های گلستان و مازندران بهانه‌ای دست برخی عرضه کنندگان میوه و اقلام مورد نیاز مردم داد تا قیمت‌ها را تا ۵۰ درصد هم گران کنند، موضوعی که اصلاً ارتباطی به جاده‌ها نداشت و به بهانه‌ای واهی می‌ماند چرا که تمام میوه و اقلامی مانند مرغ مصرفی مردم به گفته مسئولان در انبارها موجود بود.
یک دنیا گرانی و ۲ نظریه محتمل
درباره گرانی‌ها اما دو نظریه مطرح است نخست اینکه به واقع نیاز مایحتاج مصرفی مردم نیازمند تردد کامیون‌ها بین شهرهای استان‌های مازندران و گلستان دارد و مسدود شدن راه‌ها در روزهای بیست و هفتم اسفندماه ۹۷ تا سوم فروردین ماه ۹۸ سبب کمیاب شدن اقلام و گرانی آن‌ها شد و یا برعکس این رویدادها ارتباطی به راه‌های بین جاده‌ای نداشته و عرضه محصولات انبار شده در استان به قیمت گزاف‌تر عرضه می‌شود که در این باره باید مدیران استان سمنان پاسخگو باشند، پیش از آن به نقل قول‌های پیش از عید مسئولان استان باز می‌گردیم.
استاندار سمنان هشت روز به پایان سال ۹۷ بابیان اینکه ۹۰ درصد سیب و پرتقال‌های دولتی قبل از عید در استان توزیع می‌شود، گفت: هیچ گونه کمبودی در تأمین میوه شب عید مردم وجود ندارد.
علیرضا آشناگر بابیان اینکه هیچ کمبودی در میزان ذخیره میوه شب عید در استان سمنان وجود ندارد، اعلام کرد: میزان ذخیره میوه امسال متناسب با میزان مصرف در سال گذشته و تا حدودی بیش از مصرف سال گذشته عملیات ذخیره‌سازی انجام‌شده است.
به گفته آشناگر، استان سمنان در ذخیره و تأمین سایر مایحتاج اولیه مردم از جمله گوشت قرمز، مرغ، شکر و غیره نیز مشکلی ندارد و جای هیچ نگرانی نیست.
وی در مورد تعداد غرفه‌هایی که برای عرضه میوه شب عید تعیین شدند نیز اعلام کرد: ۷۴ غرفه مربوط به اصناف و ۳۳ غرفه مربوط به تعاونی روستایی است و چند غرفه در اختیار شهرداری و سایر ارگان‌های مرتبط قرار می‌گیرد.
کاهش میوه پس از سال تحویل
این درحالی است که به محض ورود به سال جدید بیشتر غرفه‌های توزیع میوه در شهرهایی مانند شاهرود تعطیل شدند و توزیع میوه به شدت کاهش یافت تاجایی که بسیاری مردم برای تهیه میوه پس از سال تحویل به میوه فروشی‌ها مراجعه کردند.
شش روز پس از سخنان آشناگر اما معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار سمنان، گفت: یک‌هزار تن میوه شب عید نوروز با قیمت مصوب در سطح استان در حال توزیع است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
حشمت الله عسگری با بیان اینکه در ستاد تنظیم بازار برای کاهش مشکلات مردم در دریافت گوشت تنظیم بازار تمهیداتی ویژه اندیشیده شده تا شاهد مشکلات فعلی در نحوه عرضه نباشیم، ابراز کرد: حدود یک‌هزار تن میوه شب عید در بازار با قیمت مصوب در حال توزیع بوده و در این زمینه مشکلی نداریم.
وی با بیان اینکه امروز و فردا، دو برابر میزان روزهای عادی، گوشت و مرغ تنظیم بازار به مردم استان عرضه می‌شود، افزود: در ایام نوروز از ظرفیت‌های رسانه‌ها در تمامی امور از جمله خدمت رسانی و نظارت‌ها به صورت مستمر بهره‌گیری شده و این اقدامات به اطلاع مردم رسانده شود.
همچنین احسان عباس‌پور مدیر تعاون روستایی استان سمنان بابیان اینکه بیش از ۱۴۰ مرکز عرضه میوه تنظیم بازار ویژه نوروز ۹۸ در نظر گرفته‌شده است، ابراز داشت: از این تعداد ۳۲ واحد روستایی، ۱۰ واحد زیر نظر شهرداری و ۳۷ واحد نیز متعلق به تعاون روستایی را شامل می‌شود و جانمایی آن به گونه‌ای خواهد بود که امکان دسترسی تمامی شهروندان به آن فراهم باشد.
علت گرانی‌ها، تورم طبیعی در نوروز و عدم مدیریت
اما علت گرانی برخی اقلام مانند پیاز، پرتغال و سیب درختی و مرغ و … چیست؟ کارشناس و مدرس دانشگاه به خبرنگار مهر، می‌گوید: صحبت درباره تورم عیدانه بسیار مفصل است اما به طور کوتاه باید گفت برای مثال در استان سمنان نمودار مصرف و هزینه برعکس کشورهای غربی دارای یک خط سیر کوتاه در طول سال است و یکباره در شب یلدا با افزایش چندین برابری روبرو می‌شود سپس دوباره پایین آمده و باز شب عید یکباره به اوج می‌رود و این درحالی است که در کشورهای غربی نمودار خرید غالباً در تمام طول سال توازن دارد و مقداری در شب سال نو افزایش می‌یابد اما نه به شکل صفر و صدی در کشور و استان ما.
علیرضا معصومی می‌گوید: کشاورز استان سمنان در تابستان محصول خود را می‌فروشد و اصطلاحاً پول در دست دارد و تولیداتش در بازار عرضه می‌شود این تولیدات انبار شده یکباره شب عید در بازار ریخته می‌شود درست زمانی که کشاورز هم پول‌هایش تمام شده و انفجار تقاضا در برابر عرضه محدود شکل می‌گیرد پس مقداری از تورم عیدانه طبیعی است چرا که سبک زندگی ما اینگونه می‌طلبد.
وی می‌افزاید: اما مقداری از تورم اصلاً طبیعی نیست و به سو مدیریت در عرضه، نظارت و سیاستگذاری باز می‌گردد به عقیده من در این بخش به خصوص پس از سال نو مسئولان استان سمنان عملکرد خوبی نداشتند و به اصطلاح بازار از دستشان در رفت، در روزهایی که مسئولان سرگرم مدیریت بحران در راه‌ها، کالپوش، بارش برف خوش ییلاق و مهدی‌شهر و … بودند یکباره تقاضا بدون پایین آمدن ادامه یافت و عرضه با مشکل روبرو شد در نتیجه قیمت‌ها افزایش یافت که می‌شد (نه به راحتی اما) آن را مدیریت کرد.
برخی میوه‌های دولتی هم گران شدند
دیگر کارشناس اقتصاد خرد نیز می‌گوید: گرانی درباره هر قلم کالایی طبیعی بود اما شگفتی ما از این است که چرا اقلامی چون مرغ و پرتغال و سیب که عرضه دولتی داشتند گران شدند! مگر دولت آن‌ها را از دستی خریده و با دستی دیگر به مردم عرضه می‌کند!! سیب شب عید شهریورماه از دماوند و مجن مثلاً با قیمت کیلویی شش هزار تومان خریداری شده و در انبارها وجود داشته و شب عید با قیمت هشت هزار تومان عرضه شده است و پرتغال نیز به همین شکل اما این اقلام چرا باید گران شوند! مگر دولت هم به دنبال سود گرفتن از مردم بوده که قیمت‌ها افزایش یافته است؟
احسان ارزانی همچنین می‌گوید: شخصاً معتقدم که خیر؛ دولت به دنبال گران‌تر فروختن اقلام نبوده بلکه نتوانسته به خوبی بازار را مدیریت کند، طرح توزیع اقلام مصرفی تا جایی خوب پیش رفت اما یکباره گویا از دست مسئولان خارج شد تا جایی که مثلاً در شاهرود از هر سه غرفه توزیع میوه در روز دوم فروردین ماه فقط یکی باز بود آن هم در زمانی محدود.
وی می‌افزاید: سال گذشته یک‌هزار و ۲۲۰ تن میوه در استان سمنان توزیع شد و امسال به جای اینکه مسئولان آن را افزایش دهند ۲۵۰ تن هم کمتر توزیع کردند این بسیار طبیعی بود که بازار با مشکل عرضه روبرو می‌شود چرا که تقاضا تا روز ششم فروردین همچنان بالاست چرا که برخی میوه‌هایشان تمام می‌شود و برخی افراد که کوچک‌تر خانواده هستند تازه از روز پنجم میزبان مهمانانشان می‌شوند اما به عقیده من مشکل اصلی عدم توانایی دولت بر کنترل و نظارت بر بازار بود تا جایی که از روز سوم فروردین ماه مغازه داران هر کس با هر قیمتی که دوست داشت محصولش را فروخت.
میوه از مبدا گران شده است
تلاش خبرنگار مهر برای گفتگو با اسودی مدیرکل صنعت معدن و تجارت استان سمنان برای در جریان قرار گرفتن روند نظارت بر بازار شب عید ناکام ماند اما علی عامری یکی از عرضه کنندگان میوه درباره افزایش قیمت اقلام مصرفی مردم به خبرنگار مهر، می‌گوید: میوه از مبدا گران شده و این تقصیر ما نیست، من وقتی پرتغال را کیلویی پنج هزار تومان می‌فروختم باید یک هزار و ۵۰۰ تومان دیگر هم بگذارم بر روی آن و پرتغال جدید را شش هزار و ۵۰۰ تومان بخرم در نتیجه مجبورم آن را هشت هزار تومان بفروشم که این امر یعنی پرتغال پنج هزار تومانی به هشت هزار تومان تغییر قیمت می‌دهد آن هم فقط در ظرف دو روز.
عامری در پاسخ به این سوال که از بیست و پنجم اسفندماه ۹۷ تا هفتم فروردین ماه ۹۸ چند بار بازرسان صنعت، معدن به مغازه او مراجعه کرده‌اند می‌گوید: تا کنون بازرسی به این مکان نیامده است اما اگر هم بیایند ما خلافی نکرده‌ایم تمام فاکتورهای ما مشخص است، من کیوی را زمانی که شش هزار تومان می‌خریدم کیلویی هفت هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروختم اما امروز آن را ۹ هزار تومان پول می‌دهم باید چقدر بفروشم تا سود کنم؟ به نظرم این ربطی به مسئولان استان ندارد جاده‌ها بسته شده و سیل باعث شده میوه‌ها نرسد و این امر باعث گرانی می‌شود.
گرزین از دیگر کسبه استان سمنان نیز می‌گوید: امروز قیمت‌ها را دولت و صنعت معدن و استانداری و … تعیین نمی‌کنند امروز فروشنده تهرانی و شمالی و خراسانی که برای ما بار می‌فرستند تعیین می‌کند که تا دیروز سیب کیلویی هفت هزار تومان فاکتور می شده از امروز کیلویی ۹ هزار تومان فاکتور می‌شود، مشکل ما این است که بازرسان بر عملکرد من نظارت می‌کنند نه عملکرد آن کسی که از آن میوه می خرم.
مرغ دولتی برای یک روز کافی بود
یکی دیگر از فروشندگان مرغ نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: دلیل گرانی مرغ در عید کمبود آن است برخی می‌گویند سیل باعث این کمبود شده برخی می‌گویند کشتارگاه‌ها کم کشتار می‌کنند چرا که نیروهایشان به مرخصی رفته‌اند برخی هم می‌گویند مرغ به کشتارگاه‌ها نمی‌رسد ما هم در بین همه این عوامل نمی‌دانیم کدام یک راست است و کدام یک دروغ.
محمدی درباره افزایش قیمت می‌گوید: من که یک توزیع کننده مرغ هستم از خدا می‌خواهم که محصول برای من دو هزار تومان تمام شود تا من آن را دو هزار و ۵۰۰ تومان بفروشم ولی وقتی دو عدد سینه مرغ را ۲۸ هزار تومان پول می‌دهم تا آن را در مغازه بگذارم که نمی‌توانم ارزان‌تر از آن بفروشم لذا من معتقد هستم نظارت درستی از سوی دولتی‌ها بر روی عرضه، تولید و تقاضا نیست.
وی درباره مرغ دولتی نیز می‌گوید: مرغ دولتی فقط یک روز دوام آورد مردم هجوم آوردند و در سه ساعت تمامش را خریدند و دیگر به مغازه ما مرغی نیاوردند گویا آنقدر میزان این مرغ‌ها محدود بود که به کسی نرسید. حتی شائبه شد برخی از آن توسط کسانی که مسئول توزیع آن در بین مغازه‌ها بودند به برخی رستوران‌ها و حتی یک دانشگاه مطرح در استان سمنان فروخته شده اما ما هم فقط این را شنیدیم و به چشم ندیدیم.
اما در این بین یک مقام مسئول در شاهرود با یادآوری اینکه قبل از عید در شاهرود به صورت روزانه پنج تن مرغ توزیع و نیاز مردم تأمین می‌شد، گفت: در ایام نوروز روزانه ۲۰ تن مرغ در شهرستان توزیع می‌شود.
به هر صورت گرانی شب عید کم بود که عدم نظارت بر بازار سبب دامن زدن به آن هم شد به اذعان خیلی از کسبه استان سمنان از نیمه اسفندماه تا روز هفتم فروردین ماه یا بازرسان نظارت بر بازار اصلاً به واحدهای صنفیشان مراجعه نکردند و یا اگر کرده باشند فقط یکبار پای به مغازه‌شان گذاشته‌اند.
در نهایت عدم نظارت، سیل و بسته شدن جاده‌ها و تأمین مایحتاج، تقاضای بالا، تورم فروردین ماه و هر عامل دیگری که می‌توان برای این افزایش قیمت‌ها در نظر گرفت، نیازمند مدیریت است و باید دید این روند در ادامه نوروز چگونه خواهد بود.