تتر (USDT) یک استیبل کوین است، به این معنی که قرار است قیمت ثابت ۱ دلار آمریکا را حفظ کند. در حالی که معمولاً بسیار نزدیک به یک دلار است، ممکن است نوسانات کوچکی وجود داشته باشد و بر قیمت تتر تاثیر بگذارد. اما دلیل این نوسانات یا به اصطلاح دیپگ شدن (depeg) چیست؟
دلایل نوسانات قیمت تتر
نوسانات تتر دلایل خاصی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عرضه و تقاضا
تصور کنید تتر(USDT) یک سطل آب است که نشان دهنده دلار آمریکا است. وقتی تقاضا برای این ارز دیجیتال زیاد باشد (یعنی مردم تتر بیشتری می‌خواهند)، مانند این است که افراد بیشتری از آن سطل آب می‌خواهند. این مورد می‌تواند قیمت را کمی به بالای ۱ دلار برساند زیرا خریداران برای عرضه محدود رقابت می‌کنند. برعکس، اگر تقاضا کاهش یابد، قیمت ممکن است لحظه‌ای به زیر ۱ دلار برسد.
عدم اطمینان بازار
زمانی که بازار ارزهای دیجیتال دچار آشفتگی می‌شود، اغلب سرمایه‌گذاران به سمت استیبل کوین‌هایی مانند تتر می‌روند. این افزایش ناگهانی تقاضا می‌تواند باعث افزایش موقت قیمت شود.
در اصل بیشتر این نوسانات طبق اصل عرضه و تقاضا رخ می‌دهد.
ذخایر تتر
شرکت تتر ادعا می‌کند که هر USDT توسط ۱ دلار آمریکا ذخیره شده پشتیبانی می‌شود. با این حال، ترکیب دقیق این ذخایر کاملاً شفاف نیست. اگر نگرانی‌هایی در مورد حمایت ایجاد شود، می‌تواند اعتماد را از بین ببرد و باعث نوسان قیمت شود.
رویدادهای پیش‌بینی نشده
رویدادهای پیش‌بینی نشده که در تحلیل تتر نمی‌گنجند می‌تواند باعث ایجاد وحشت در بازار شود. به عنوان مثال این اتفاق در مارس ۲۰۲۰ رخ داد، زمانی که تتر در طی کووید۱۹ برای مدت کوتاهی به زیر ۱ دلار سقوط کرد و دیپگ شد.
مهم است که به یاد داشته باشید این نوسانات معمولاً کوچک و کوتاه مدت هستند. مکانیزم‌های تتر معمولاً برای بازگرداندن قیمت به ۱ دلار کار می‌کنند. با این حال، عدم شفافیت کامل در مورد ذخایر همچنان یکی از نگرانی‌های برخی سرمایه‌گذاران است.
در کنار قیمت خود تتر که متصل به یک دلار آمریکا است، در ایران نیز قیمت ریال نسبت به دلار نوساناتی را دارد. این نوسانات قیمت دلار در ایران به عوامل متعددی بستگی دارد که می‌توان آنها را به دو دسته کلی عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی تقسیم کرد:
دلایل نوسانات قیمت دلار در ایران
عوامل اقتصادی
- نرخ تورم: بالا بودن نرخ تورم در ایران باعث می‌شود که ارزش پول ملی به مرور زمان کاهش یابد و در نتیجه قیمت دلار افزایش پیدا کند.
- نرخ بهره: نرخ بهره پایین در ایران باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در ارز برای مردم جذاب‌تر شود و در نتیجه تقاضا برای ارز افزایش پیدا کند و قیمت آن بالا برود.
- وضعیت صادرات و واردات: اگر صادرات ایران به دلیل تحریم‌ها یا مشکلات دیگر کاهش پیدا کند و در مقابل واردات افزایش یابد، تقاضا برای ارز افزایش پیدا می‌کند و قیمت آن بالا می‌رود.
- بدهی‌های دولت: بالا بودن بدهی‌های دولت می‌تواند باعث ایجاد بی‌ثباتی اقتصادی و در نتیجه افزایش قیمت ارز شود.
- وضعیت اقتصادی جهانی: اگر وضعیت اقتصادی جهان به گونه‌ای باشد که تقاضا برای دلار افزایش پیدا کند، قیمت دلار در ایران نیز می‌تواند افزایش پیدا کند.
عوامل غیر اقتصادی
- تحریم‌ها: تحریم‌های اقتصادی علیه ایران باعث شده است که صادرات نفت ایران کاهش پیدا کند و در نتیجه درآمد ارزی ایران کاهش یابد. این موضوع باعث شده است که تقاضا برای ارز افزایش پیدا کند و قیمت آن بالا برود.
- مداخلات دولت: گاهی اوقات دولت برای کنترل قیمت ارز در بازار دخالت می‌کند. این دخالت‌ها می‌تواند شامل خرید و فروش ارز توسط دولت یا وضع قوانین و مقررات جدید باشد.
- انتظارات تورمی: اگر مردم انتظار داشته باشند که در آینده تورم افزایش پیدا کند، برای حفظ ارزش پول خود اقدام به خرید ارز می‌کنند. این موضوع باعث افزایش تقاضا برای ارز و بالا رفتن قیمت آن می‌شود.
- سفته‌بازی: برخی از افراد سودجو با خرید و فروش ارز در بازار آزاد به دنبال کسب سود هستند. این فعالیت‌ها می‌تواند باعث نوسانات قیمت ارز شود.
در حال حاضر، نوسانات قیمت دلار در ایران به دلیل ترکیبی از این عوامل است. تحریم‌ها، بالا بودن نرخ تورم و انتظارات تورمی از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که باعث افزایش قیمت دلار در ایران شده‌اند.
راه حل های کنترل نوسانات قیمت دلار
- کاهش تورم: یکی از مهم‌ترین راه حل‌های کنترل نوسانات قیمت دلار، کاهش تورم است.
- افزایش صادرات: افزایش صادرات باعث افزایش درآمد ارزی ایران می‌شود و در نتیجه تقاضا برای ارز کاهش پیدا می‌کند و قیمت آن پایین می‌آید.
- کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی: دولت باید وابستگی خود به درآمدهای نفتی را کاهش دهد و منابع درآمدی جدیدی ایجاد کند.
- کنترل انتظارات تورمی: دولت باید با اقدامات مناسب، انتظارات تورمی را در جامعه کنترل کند.
- جلوگیری از سفته‌بازی: دولت باید با سفته‌بازی در بازار ارز برخورد کند.