به گزارش ایبنا، محسن کریمی؛ معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی در رابطه با اولین توافق پولی میان ایران و روسیه و اتصال شبکه کارتی «میر روسیه» به شبکه شتاب ایران از هفته اول شهریور ماه به عنوان یکی از مواد توافق پولی میان ایران و روسیه، به جزئیات پیمان پولی اخیر در راستای فرایند دلار زدایی میان دو کشور اشاره کرد و گفت: اقدامات متقابل و مشترکی که بانک‌های مرکزی ایران و روسیه داشتند، تقریباً از ابتدای دولت سیزدهم شروع شد که در پایان دولت سیزدهم به نتیجه رسید. مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:
چه اقداماتی با روسیه صورت گرفته که موجب اعلام توافق پیمان پولی دو جانبه ایران با این کشور شده است؟
اقدامات متقابل و مشترکی که بانک‌های مرکزی ایران و روسیه داشته‌اند از تقریباً ابتدای دولت سیزدهم شروع شده بود و خوب به لطف خدا در پایان دولت سیزدهم به نتیجه رسید چهار اقدام مهم و راهبردی را بانک‌های مرکزی در کشور در دستور کار داشته‌اند که خوب دو اقدام اون قبلاً اطلاع‌رسانی شده بود بانک‌های دو کشور روابط کارگزاری پول ملی بین هم ایجاد کرده بودند بانک‌های تجاری و زیر ساخت‌های پیام رسان بانکی دو کشور هم خوب در سال گذشته به هم متصل شده و بنابراین همه بانک‌های ایرانی با همه بانک‌های روسی امکان تبادل پیام‌ها استاندارد بانکی اعم از ال سی، حواله بانکی، سایر پیام‌های استاندارد بانکی را داشتند.
یعنی این دو مرحله کامل محقق شد؟
بله، ولی برای بهره‌برداری از این دو زیر ساخت این ریلی که گذاشته شده بود دو اقدام مهم دیگر باید نهایی می‌شد یک اقدام بر قراری و تفاهمی در واقع امضای قرارداد پیمان پولی بین دو کشور بود و خوب یک اقدام دیگر همه پرداخت‌های کارتی که برای مسافران است و این دو اقدام به لطف خدا نهایی شد و ان شاءالله از هفته‌های آینده و اقدام کارتی هم از ماه آخر ماه آگوست نهایی خواهد شد و عملیاتی خواهد بود.
سوال: یعنی ایرانی‌ها در روسیه و روس‌ها در ایران می‌توانند از کارت‌های بانکی کشور خودشان هم در دستگاه خود پرداز هم در دستگاه پز استفاده کنند؟
کریمی: بله.
این چه پیامد‌ها و آثار اقتصادی می‌تواند برای ما داشته باشد خصوصاً در این شرایط تحریمی؟
ببینید من قبل از اینکه حالا موضوع پرداخت کارتی را عرض بکنم اول پیمان پولی را خدمت شما توضیح خواهم داد پیمان پولی که بین دو بانک مرکزی منعقد شده در واقع از نوع خط معاوضه نقدینگی بین دو کشور هست که خوب خیلی مصطلح است شما می‌دانید که شاید نظیر یک دهه، یک و نیم دهه پیش قرارداد‌های کارنسی سوآپ بین بانک‌های مرکزی کشور‌ها متداول بود که خوب این یک رویکرد است برای دلار زدایی است یک رویکردی است برای کاهش آسیب‌پذیری از خطرات تحریم توسط امریکایی‌ها در واقع یک اقدام تحریم ناپذیر است ما یکسری اقدامات داریم از نوع تحریم شکنی، ولی این اقدام از نوع تحریم ناپذیری است یعنی غیر قابل تحریم می‌کند کشوری را که با پول ملی خودش در توافق با بانک مرکزی باشد.
یعنی اگر یک روزی ما می‌خواستیم با روسیه مبادله داشته باشیم باید از یک ارز سوم دلار و یورو استفاده کردیم و مورد تحریم قرار می‌گرفتیم و حالا با خط اعتباری مشترک بین ایران و روسیه هر دو کشور هرگونه مبادله داشته باشند می‌توانند با ریت مشخصی که تعریف شده بین ارز دو کشور دیگر صورت بگیرد؟
چون وارد موضوع شدیم بیشتر توضیح میدهم همه کشور‌ها در گذشته در طی شش هفت دهه گذشته با دلار کار می‌کردند و دو سه دهه گذشته یورو هم اومد و کشور‌ها داد و ستد بین خودشان با دلار یورو انجام دادند، اما از یک دهه گذشته که کشور‌های مستقل به سمت روی‌گردانی از دلار و یورو رفتند این‌ها آمدند به سمت اینکه از پول‌های ملی خودشان استفاده کنند خوب پول‌های ملی کشور‌ها دارای ریسک هست ابزار‌های پوشش ریسک برای این‌ها وجود ندارد بانک‌های مرکزی در یک رویکرد نوآورانه شروع کردند به اینکه با همدیگر قرارداد‌های سوآپ ببندند قرارداد‌های معاوضه و برای همدیگر ریسک پول‌های ملی شان را می‌پوشاندند.
کشور ایران که کشور تحریمی است باید به طریق اولی وارد این فضا و این محیط عملیاتی می‌شد که خوب به لطف خدا تو دو سال گذشته این رویکرد اتخاذ شد بین دو بانک مرکزی مهم اقتصاد روسیه اقتصاد بزرگ در منطقه و خوب اقتصاد ایران هم به همین ترتیب ما با هم وارد توافق پیمان پولی شدیم در این صورت ما صادرکننده مان صادراتش به ریال انجام می‌دهد چنان‌که صادرکننده روس به روبل انجام می‌دهد این نکته مهم این است که وقتی ما می‌گوییم که باید برویم به سمت پول‌های ملی تصوری که توی یک دهه گذشته می‌شد در دهه نود این بود که فکر می‌کردند یعنی ما باید با پول ملی کشور‌های دیگر کار کنیم نخیر ما با این الگو به دنبال این هستیم که کشور‌های دیگر با پول ملی ما کار کند و ما هم با پول ملی آنها.
به این معنا که واردات ما با پول ملی آنها انجام شود و آنها هم واردات شان را با پول ملی ما انجام می‌دهند یا عبارت صادرات ما به پول ملی خودمان انجام شود، صادرات آنها هم با پول ملی خودشان، چون شما فرمودید که در گذشته گویا بین ایران و روسیه با دلار یورو انجام می‌شد بله با دلار یورو هم انجام می‌شد با روبل هم انجام می‌شد، اما هیچ گاه با ریال انجام نمی‌شد این داد و ستد الان با این پیمان پولی بانک مرکزی روسیه پذیرفت که به ریال پوزیشن بگیرد پوزیشن خیلی بالا در حساب ریالی خودش نزد ما می‌گیرد و ما برای او پوشش ریسک قائل می‌شویم کما این که او برای پوش ریسک قائل میشود و بنابراین پولمان را بدون ریسک می‌کنیم برای استفاده تجار از این حالا وقتی این زیر ساخت و جود داشته باشد خوب تجار دیگر نیاز به دلار و یورو نخواهند داشت ما ریالی را که در اینجا صادرکنندگان به دست می‌آوردند برایش امتیاز ویژه‌ای قائلیم بهش می‌گوییم ریال برون مرزی این را می‌توانند بیایند در مرکز مبادله ارز و طلا همچنان که رئیس کل اشاره کردند اونجا به نرخ توافقی به ریال عادی تبدیلش کنند؛ بنابراین یک مشوق صادراتی برای صادرکنندگان به روسیه اینجوری فراهم میشود و از همین خط اون وقت برای پرداخت‌های کارتی بین دو کشور هم استفاده میشود.
این پرداخت‌های کارتی هم می‌خواهم ازتون بپرسم در دنیا مرسوم و رایج است از دو تا کارت معروف بیشتر استفاده میشود حالا ایرانیان همه شهروندان کشور ما را محروم کردند از داشتنش حالا این شبکه مشترک بین ایران و روسیه چه جوری عمل می‌کند؟
همان طور که در موضوع پیمان پولی گفتم این یک رویکرد نوآورانه بود در این خصوص هم ما یک ابتکار و یک خلاقیت به خرج دادیم همچنان که گفتید همه کشور‌های دنیا وقتی می‌خواهند کارتشان در خارج کشور دیگر پردازش بشود خوب وقتی که مسدر و ویزا و سایر این اسکیمو‌های غربی تحریم می‌کنند کشور‌ها را از جمله کشور ایران را خوب آیا ما باید بنشینیم دست تو دست هم بگذاریم من می‌خواهم به شما عرض بکنم بعضی کشور‌های مستقل دنیا که صنعت بانکداری الکترونیک پیشرفته‌ای دارند از جمله ایران این‌ها یک شبکه پرداخت کارتی مستقل و بومی خودشان را دارند.
حالا عموم کشور‌ها علاوه بر شبکه مستقل بومی خودشان از زیرساخت مصدر و ویزا هم استفاده می‌کنند برای ارتباطات برون شان ما که یکی از کشور‌های های قدیمی هستیم در شبکه پرداخت کارتی و مستقل و بومی داریم که بیش از بیست سال قدمت دارد این، این را آوردیم به شبکه پرداخت کارتی روسیه که اسمش میر هست و قدمتش از قدمت شبکه ما کمتر است یعنی ما حتی از این جهت ما از روس‌ها جلوتریم ما این دو شبکه را به هم متصل کردیم بدون استفاده از مصدر ویزا یعنی اومدیم استاندارد‌های خودمان را به هم خوراندیم الان یک ایرانی در این طرح می‌تواند با کارت شتاب خودش برورد در روسیه خرید کند از ابتدای شهریور و یک روس می‌تواند با کارت خودش بیاید اینجا یعنی ما کارت جدیدی صادر نمی‌کنیم با همین کارت شبکه بانکی خودمان.
قطعا نیاز دیگر شهروندان ما و شهروندان روسی به اینکه بخواهند یورو بگیرند دلار بگیرند برای سفرهایشان؟
قدیم این مشکل را داشتند اگر یادتان باشد الان بیش از یک دهه است که بانک مرکزی همیشه برای ارز مسافری اسکناس دلار می‌دهد ما اومدیم یک گام جدید برداشتیم یعنی بعد از این به سمت این می‌رویم که با کشور‌های همسو از طریق کارت بانکی خودشان همان سهمیه ارزی خودشان را مثلاً میرود توی خودپرداز روسیه به اندازه سهمیه ارزی خودش می‌تواند اونجا روبل دریافت کند از حساب خودش ریال کم شود این را عرض بکنم که این یک پروژه کلان هست و قرار نیست یکدفعه از اول شهریور اتفاق بیفتد از زمانی که شروع میشود به اجرایی شدن الان دو سال است که دارد زیر ساخت‌های فنی برایش آماده میشود نرم افزارنویس‌ها دارند رویش کار می‌کنند و این‌ها همه تست هایش دارد پاس میشود از اول شهریور فاز اولش عملیاتی میشود یعنی اینکه کارت‌های شتاب ایران در خودپرداز‌های روسیه کار می‌کنند تا پایان سال میلادی جاری کارت‌های روسیه توی پذیرنده‌های فروشگاهی ایران پردازش میشود.
چون ما خودپردازهایمان خیلی اسکناس‌های درشت ندارد بعد از این بعد از پایان سال جاری میلادی وارد فاز سوم می‌شویم که اون وقتی است که کارت‌های ایران در پذیرنده‌های فروشگاهی روسیه پذیرش میشود پس بنابراین از اول شهریور توی مغازه‌ها با کارت شتاب نمی‌شود خرید کرد در روسیه میشود در خودپرداز‌ها روبل دریافت کرد و به جای اینکه اینجا صف بسته شود و آیا اینکه کسی میرود آن کشور نمی‌رود آن کشور بلیطش رو کنسل می‌کند می‌خواهد یه سوء استفاده‌ای از این امکانی که بانک مرکزی فراهم کرده اینجا وجود ندارد هر کسی وارد این کشور شد می‌تواند استفاده کند.
پس دو جنبه مثبت دارد یکی همان طور که گفتیم یک روش تبادل مالی تحریم ناپذیر است دومی هم یک فشار و باری را از حالا نظامی که ما داریم ارزی در کشور داریم ذخیره ارزی ما برداشته میشود حالا این را کار را با بقیه کشور‌ها میشود انجام داد؟
علت اینکه رفتیم با یک کشور پیشرفته‌ای که برای خودش حرفی برای گفتن دارد و همین الان شبکه میر روسیه فکر می‌کنم یازده و دوازده کشور اقماری متصل‌اند یعنی شبکه روسیه اگر چه دیرتر از ما به وجود اومده، ولی به لحاظ اتصالش با کشور‌های حوزه اقماری خودش خیلی از ما جلوتر است ما رفتیم با این هسته ارتباط برقرار کردیم که بتوانیم بلافاصله با این اقمار اینکه اون‌ها به میر متصل‌اند وصل شویم یعنی ما بلافاصله بعد از این میتوانیم نوید این را بدهیم که با فاصله‌های زمانی خیلی کوتاه شبکه شتاب ایران به ده ۱۱ کشوری دیگر متصل بشود اتحادیه اوراسیا هستند حتی کشور‌هایی مثل مصر هستند که به این شبکه متصل هستند، ولی علاوه بر این ما این الگو رابرای تعامل با کشور‌هایی که مراودات اجتماعی بسیار بالایی باهاشون داریم مثل عراق، افغانستان هم سرلوحه قرار دادیم شما می‌دانید میلیون‌ها نفر ایرانی و افغانستانی میلیون‌ها نفر ایرانی و عراقی در رفت و آمد بین دو کشور هستند بنابراین این الگو ان‌شاءالله می‌تواند اونجا مفید واقع بشود خصوصاً اینکه این کشور‌هایی که اسم آوردم این‌ها صنعت بانکداری الکترونیک هم ندارند و ما میتوانیم به این‌ها انتقال تکنولوژی بکنیم و باعث پیشرفت دو کشور شویم.