جمهوری آذربایجان امسال صادرات گاز خود را بیش از ۱۰ درصد افزایش می‌دهد اما در اجرای تعهد برای دو برابر کردن صادرات به اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۲۷، با چالش‌هایی روبروست.
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی، جمهوری آذربایجان امسال به هدف تعیین شده برای صادرات گاز طبیعی دست پیدا می‌کند اما باکو هنوز راه درازی در پیش دارد تا موفق شود به تعهدات صادرات بلندپروازانه خود برای سال ۲۰۲۷ عمل کند.
الهام علی اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، در یک کنفرانس سیاسی در انگلیس در ژوئیه، با معرفی آذربایجان به‌عنوان یک «تامین‌کننده قابل اعتماد»، اعلام کرد پیش‌بینی می‌شود حجم صادرات سالانه این کشور برای سال میلادی جاری بیش از ۱۰ درصد نسبت به کل صادرات سال ۲۰۲۲ افزایش یابد و به حدود ۱۳ میلیارد متر مکعب برسد.
اگر آذربایجان به این هدف صادراتی دست پیدا کند، اولین باری خواهد بود که این کشور، بیش از نیمی از صادرات گاز خود را به اروپا ارسال می‌کند.
تولید گاز جمهوری آذربایجان در هفت ماه اول سال میلادی جاری، در مجموع، به ۲۹.۵ میلیارد مترمکعب رسید که ۴.۶ درصد نسبت مدت مشابه سال قبل افزایش داشت. مجموع صادرات در مدت مذکور، با ۵.۷ درصد افزایش، به ۱۴.۷ میلیارد مترمکعب رسید که اندکی بیش از نیمی از آن (۷.۸ میلیارد مترمکعب)، به اروپا ارسال شد.
در حالی که رشد صادرات این جمهوری سابق شوروی قوی است، حجم کلی، هنوز بسیار کمتر از سطحی است که آذربایجان برای تحقق وعده دو برابر کردن صادرات گاز خود به اروپا به ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال تا پایان سال ۲۰۲۷، نیاز دارد. به عبارت دیگر، باکو باید ظرف مدت بیش از سه سال، حجم صادرات خود را بیش از ۵۰ درصد افزایش دهد.
علی اف تلاش کرد مانع گمانه زنی درباره ظرفیت صادرات آذربایجان شود، اما جزئیات چندای ارائه نکرده است. وی در جریان کنفرانس انگلیس گفت: در تلاشیم تا هر آنچه لازم است انجام دهیم که بتوانیم تعهد خود را برای تامین ۲۰ میلیارد متر مکعب گاز برای اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۲۷ اجرا کنیم؛ این هدف ماست.
با حفاری چاه‌های تولیدی جدید توسط شرکت بریتیش پترولیوم، تولید میدان گازی «شاه دنیز» جمهوری آذربایجان، همچنان در حال افزایش است. بریتیش پترولیوم همچنین اعلام کرده که امیدوار است در اواخر سال جاری یا اوایل سال ۲۰۲۵، تولید خود را از یک میدان گازی عمیق جدید در زیر میدان نفتی «آذری چراغ گونشلی» آغاز کند.
اما نکته مهم آن است که بریتیش پترولیوم و باکو تایید نکرده‌اند که آیا افزایش تولید برای انجام تعهدات باکو در قبال اتحادیه اروپا و همچنین پاسخگویی به افزایش مصرف داخلی و افزایش تقاضا در کشورهای همسایه ترکیه و گرجستان کافی است یا خیر.
کلید حل چالش صادرات باکو در دست ترکمنستان
کلید حل چالش‌های صادراتی باکو ممکن است در دست ترکمنستان باشد. جمهوری آذربایجان و ترکیه علاقه خود را به انعقاد یک قرارداد عرضه ترانزیت با عشق آباد نشان داده‌اند تا شکاف عرضه به اروپا، برطرف شود. اما مشخص شده که توافق با ترکمنستان به این راحتی نیست.
آلپارسلان بایراکتار، وزیر انرژی ترکیه، در اواخر ژوئیه، به عشق آباد سفر کرد تا چارچوب توافقی را که در بهار با ترکمنستان برای تحویل سالانه، حداکثر ۲ میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه برای ترانزیت به اروپا امضا شده بود، قطعی کند. این توافق شامل سواپ با ایران و آذربایجان بود.
بایراکتار در دیدارهای دو روزه با مقامات ارشد ترکمنستان، از جمله سردار بردی محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان و آناگلدی ساپاروف، وزیر انرژی، پیشرفت چندانی در جهت نهایی کردن توافق نداشت. این مقام ترکیه‌ای تنها با توافقی برای ادامه کار بر روی قرارداد احتمالی سواپ گاز و تعهد مبهم به توسعه خط لوله ای که ظرفیت انتقال سالانه ۱۵ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان را از طریق دریای خزر به ترکیه و اروپا خواهد داشت، به آنکارا بازگشت.
طرح‌های مربوط به چنین خط لوله‌ای، از اواخر دهه ۱۹۹۰، مورد بحث قرار گرفته و مسکوت مانده که تا حد زیادی به دلیل هزینه‌های هنگفت آن بوده است.
با فرض اینکه جمهوری آذربایجان، برای انجام تعهدات صادراتی خود بتواند تولید گاز را به اندازه کافی افزایش دهد، باکو همچنان باید ظرفیت خطوط لوله انتقال گاز به اروپا را توسعه دهد. در حال حاضر، سه خط لوله که کریدور گاز جنوبی را تشکیل می‌دهند، از ظرفیت انتقال سالانه اندکی بیش از ۱۰ میلیارد متر مکعب برخوردارند. تنها توسعه برنامه ریزی شده‌ای که در حال حاضر، در دست انجام است، مجموع آن را به ۱۱.۲ میلیارد متر مکعب در سال می‌رساند.
توافقات گازی جمهوری آذربایجان
تا به امروز، هیچ تعهدی برای افزایش ظرفیت خط لوله گاز قفقاز جنوبی که از جمهوری آذربایجان از طریق گرجستان به ترکیه می‌رود یا خط لوله TANAP که گاز جمهوری آذربایجان را از طریق ترکیه به یونان می‌رساند، وجود نداشته است.
در این بین، توافقاتی حاصل شده است. شرکت نفت دولتی جمهوری آذربایجان (سوکار)، در اول اوت، گازرسانی به جئوپلین که بزرگترین واردکننده گاز اسلوونی است را آغاز کرد. با این توافق، تعداد کشورهای جنوب شرقی اروپا که گاز آذربایجان را وارد می‌کنند، به ۶ کشور می‌رسد. بلغارستان، یونان، مجارستان، رومانی و صربستان، دیگر کشورهای این منطقه هستند که گاز جمهوری آذربایجان را دریافت می‌کنند.
بازارهای بزرگ اتحادیه اروپا برای گاز از جمله آلمان، هنوز تمایلی به واردات گاز از جمهوری آذربایجان نشان نداده اند. جمهوری آذربایجان و ترکیه با توجه به تعهدات ناکافی برای پرداخت هزینه‌های توسعه کریدور گازی جنوب، به دنبال راه حل‌هایی هستند.
اپراتور شبکه گاز یونان (DESFA) در آوریل اعلام کرد در تلاش است ظرفیت اتصال برون مرزی خود با ترکیه را به ۵.۵ میلیارد متر مکعب در سال افزایش دهد و در ژوئیه، وزیر انرژی ترکیه، برنامه‌هایی را برای افزایش ظرفیت اتصال بین مرزی این کشور با بلغارستان به ۷ میلیارد متر مکعب در سال یا حتی ۱۰ میلیارد متر مکعب در سال اعلام کرد.
بر اساس گزارش اویل پرایس، چنین اقداماتی، در کنار ظرفیت استفاده نشده موجود در شبکه گاز ترکیه و توسعه برنامه ریزی شده خط لوله در کشورهای بالکان، می‌تواند راه درازی برای دستیابی به ظرفیت خط لوله مورد نیاز برای تحقق هدف صادرات گاز به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۷ آذربایجان باشد.
انتهای پیام