تقاضای جهانی طلا در سه فصل نخست ۲۰۲۵ به اوج تاریخی رسید و ایران با خرید ۵۸ تن، در میان پنج قدرت بزرگ طلا جای گرفت؛ اما بهای ارزی سنگینی پرداخت.
به گزارش آرمان اقتصادی، بر اساس تازه‌ترین گزارش شورای جهانی طلا، بازار جهانی این فلز گران‌بها در سه‌فصل نخست سال ۲۰۲۵ یکی از پررونق‌ترین دوره‌های خود را تجربه کرده است. مجموعه تقاضای جهانی طلا در این بازه به ۲٬۰۴۲ تُن رسید که از این میزان ۱٬۰۴۷ تُن به مصرف زیورآلات و ۹۴۷ تُن به سرمایه‌گذاری در قالب سکه و شمش اختصاص دارد.
رشد هم‌زمان دو بخش مصرفی و سرمایه‌ای نشان‌دهنده دوگانه‌شدن انگیزه خرید است؛ از یک‌سو بازگشت رونق به بازارهای خرده‌فروشی پس از دوره رکود کرونایی، و از سوی دیگر افزایش میل به دارایی‌های امن در فضای بی‌ثبات اقتصاد جهانی.
چین و هند؛ دو بازیگر مسلط بازار جهانی
در بین کشورها، چین با ۵۹۱ تن و هند با ۴۶۲ تن همچنان صدرنشین بازار طلا هستند و بیش از نیمی از کل تقاضای جهانی را تشکیل می‌دهند. پس از این دو، ایالات متحده با ۱۰۹ تن، ترکیه با ۷۶ تن و ایران با ۵۸ تن در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
این توزیع تقاضا نشان می‌دهد الگوی مصرف طلا به‌شدت با وضعیت تورمی و ناپایداری نرخ ارز در کشورها رابطه مستقیم دارد؛ جایی که طلا به ابزاری شناخته‌شده برای حفظ ارزش دارایی در برابر افت پول ملی تبدیل شده است.
ایران؛ پنجمین خریدار جهانی با هزینه ارزی سنگین
تقاضای ۵۸ تُنی ایران در نه‌ماهه نخست ۲۰۲۵، جایگاه پنجم جهانی را تثبیت کرده است؛ اما پشت این رشد چشمگیر، هزینه ارزی قابل‌توجهی پنهان مانده است. برآوردهای اولیه از سوی کارشناسان ارزی نشان می‌دهد واردات این میزان طلا، حدود ۶ میلیارد دلار ارز از کشور خارج کرده است.
با درنظر گرفتن مسیرهای غیررسمی و کانال‌های غیرشفاف ورود طلا به بازار، مجموع خروج ارز در سال جاری می‌تواند از ۱۰ میلیارد دلار نیز فراتر رود. در شرایطی که فشار بر منابع ارزی و محدودیت در نقل‌وانتقال مالی پابرجاست، این رقم هشداری جدی برای سیاست‌گذاران محسوب می‌شود.
رقابت منطقه‌ای و نقش ژئوپلیتیک
در خاورمیانه، میل به سرمایه‌گذاری در طلا همگام با افزایش ریسک‌های سیاسی و تورم بالا رو به افزایش است. ترکیه با ۷۶ تن و عربستان با ۴۸ تن در رتبه‌های چهارم و هفتم جهان قرار گرفته‌اند. این روند منطقه‌ای تأکید می‌کند که پویایی بازار طلا بیش از هر چیز از بی‌اعتمادی به ثبات پول ملی و بورس‌های محلی سرچشمه می‌گیرد.
همچنین روسیه (۵۱ تن)، تایلند (۳۸ تن) و ویتنام (۳۷ تن) در جایگاه‌های بعدی دیده می‌شوند؛ کشورهایی که ترکیب تورم بالا و فضای سرمایه‌گذاری بی‌ثبات، طلا را به پناهگاه اصلی سرمایه‌گذاران خرد تبدیل کرده است.
با رسیدن تقاضای جهانی طلا به اوج تاریخی، ایران نیز در این موج صعودی نقش قابل‌توجهی ایفا کرده است؛ جایگاهی پرافتخار از نظر حجم تقاضا اما پرهزینه از نظر ارزی.
در شرایط فعلی، طلا برای خانوارهای ایرانی نه‌تنها کالای تزئینی، بلکه ابزاری برای حراست از دارایی در برابر کاهش ارزش ریال است. ادامه این روند می‌تواند توازن ارزی کشور را تحت فشار قرار دهد، مگر آنکه سیاست‌های هوشمندانه برای هدایت سرمایه به بخش‌های مولد داخلی اتخاذ شود؛ جایی که جذابیت طلا به محرک واقعی رشد اقتصادی تبدیل گردد، نه عامل تشدید خروج سرمایه از چرخه تولید.
