بانکداری تنها یک بنگاه دلالی است

*سید علی موسوی جرف/هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس

بانک‌ها به جایی رسیده‌اند که روش ربوی را با اصطلاحات شرعی دور می‌زنند. همه می‌دانیم اگر پول، پول بسازد با خود ربا می‌آورد و این مسئله‌ای است که نظام بانکی آن را نادیده گرفته و در جهت آن حرکت می‌کند.
در حالی‌که باید پول را به طرف تولید هدایت کرد تا با تولید محصول جدید و سود حاصل شده ناشی از آن، سرمایه لازم به بانک‌ها تزریق شود. می‌بینیم که متاسفانه بانکداری در کشور ما از این مسیر دور شده است. امروز بانکداری به یک بنگاه دلالی تبدیل شده که به هیچ‌وجه برای نظام شایسته نیست. با توجه به اینکه امروزه نقش بانک‌ها عوض شده است لازم است نظام بانکداری دستخوش تغییر اساسی برپایه فقه اسلامی شود. همانطور که می‌دانیم فقه اسلامی مخالف این است که بانک‌ها با پول خود پول تولید کنند. بنابراین اینکه ما در قرارداد بین بانک و تسهیلات گیرنده چند اصطلاح به‌کار بیریم و سعی کنیم شرع را دور بزنیم به هیچ‌وجه عادلانه نیست. به نظرم برای توجه بیشتر به اقتصاد اسلامی باید لایحه اصلاح نظام بانکی براساس فقه اسلامی از سوی دولت مطرح شود یا طرحی در همین باره از سوی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. گفتنی است، یکی از مشکلات دیگر سیستم بانکی ما ضعف ارتباط با بانک‌های خارجی بوده است. از ضربه‌های مهم تحریم‌ها می‌توان به نبود تبادل پول میان داخل و خارج اشاره کرد. این شرایط باعث شد که تاجران مجبور شوند واسطه شده و خود پول مبادلاتی را جابه‌جا کنند. گفتنی است، این مسئله، اقتصاد کشور را دستخوش مشکلات زیادی کرد زیرا باعث شد نقل و انتقال از سیستم بانکی به سیستم غیربانکی منتقل شود و هزینه‌های سرسام‌آوری در این بین شکل گیرد. خوشبختانه این مشکل بعد از برجام برطرف شده اما به این معنی نیست که همچنان سیستم غیربانکی می‌تواند فعال باشد. به این ترتیب باید تلاش کنیم تا سیستم بانکی به مجرای اصلی بازگردد و در این راه بانک مرکزی می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.