عراق؛ بازار جذابی که روحانی آن را پس گرفت

به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی،  سال ۹۶ حجم تبادلات تجاری ایران و عراق افزایشی حدود ۲.۵ میلیارد دلار داشت و به بیش از ۱۳ میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار رسید.

این روند افزایشی در حالی رخ داد که مذاکرات سیاسی مقامات دو کشور روز به روز بر روشن شدن افق همکاری‌های تجاری و صنعتی بین ایران و عراق می‌افزاید. برنامه ریزی برای افزایش تبادلات تجاری ایران و عراق تا ۲۰ میلیارد دلار از اهداف اصلی سفر رئیس جمهور و هیئت تجاری همراه به عراق است. گفتنی است هیات ۳۰ نفره فعالان بخش خصوصی نیز به سرپرستی غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران حسن روحانی را در سفر به بغداد همراهی می‌کنند.

از سوی دیگر با وجود مخالفت‌های عراق با سیاست تحریم‌های ایران شاید بتوان گفت این همکاری‌ها در آینده‌ای نه چندان دور گسترده‌تر شده و ایران در بازار عراق به عنوان شریک نخست تجاری شناخته شود. افزایش سهم بازار عراق توسط تجار و تولیدکنندگان ایرانی مدتهاست که هدف گذاری شده است اما با وجود نزدیکی مرزی، دسترسی و حمل و نقل زمینی و سایر تسهیلاتی که در امور تجاری ایران و عراق وجود دارد بخش خصوصی و برخی فعالان اقتصادی فرصت سوزی کرده و عرصه را به ترک‌ها و اعراب دیگر واگذار کردند.

با سفر حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان اما می‌توان این امید را داشت که فعالان اقتصادی نیز با امید و پشتکار بیشتر و در کنار آن ارتقاء سطح کیفی و کمی محصولات رقبا را از کشور همسایه خارج کنند.

به گزارش آرمان اقتصادی، عراق کشوری با مساحت ۴۳۸۰۰۰ کیلیومتری و دارای جمعیتی بالغ بر ۳۸ میلیون نفر است. شهرهای موصل، کرکوک، بصره، اربیل، نجف و کربلای معلا از بزرگترین شهرهای این کشور و مراکز اصلی توریستی، تجارت و بازرگانی هستند. عراق تنها یک منطقه آزاد تجاری به نام خورزبیر دارد که مشمول فرآیند تجارت آزاد محسوب می‌شود.

تولید ناخالص داخلی عراق در سال ۲۰۱۷ بر اساس برابری قدرت خرید ۶۶۰ میلیارد دلار و نرخ تورم این کشور ۲ می‌باشد.

عراق با دارا بودن بیش از ۴۷ میلیارد دلار ذخایر ارزی و طلا به عنوان یکی از همسایگان و طرف‌های تجاری اصلی ایران محسوب شده و در اغلب سازمانهای بین المللی و منطقه‌ای، شورای همکاری غربی، شورای همکاری گمرکی، صندوق عربی توسعه اقتصادی و اجتماعی، اوپک و سازمان تجارت جهانی عضو می‌باشد.

تجارت عراق

عراق علاوه بر محصولات نفتی و فرآورده‌های آن در محصولات کشاورزی همچون خرما، گندم، جو، برنج، انواع سبزیجات، پنبه جزء تولیدکنندگان مطرح منطقه بوده و کشورهایی مانند هند با ۲۲.۱٪، چین ۲۰٪، آمریکا ۱۶.۸٪، کره جنوبی و یونان ۵٪و ایتالیا با ۴.۴۹٪ مهم‌ترین مشتریان محصولات و کالاهای عراقی هستند.

اما نیازهای کشور عراق به کالا وخدمات تاکنون توسط کشورهای امارات ۲۴.۴٪، ترکیه ۱۸.۱٪، چین ۱۶.۶٪،‌ ایران ۱۲.۸٪، کره جنوبی ۲.۸٪ و هند و آمرکا در مجموع نزدیک به ۵٪ از تأمین شده است. ایران به عنوان بزرگترین کشور همسایه عراق سهم چهارم را در صادرات کالا به عراق به دست آورده است که هدفگذاری برای افزایش این سهم با سفر رئیس جمهوری به این کشور صورت گرفته است.

اقلام صادراتی و وارداتی عراق

یکی از نکات جالب توجه این است که در تولید خرما کشور عراق به عنوان یکی از تولیدگنندگان بزرگ دنیا محسوب می‌شود اما با وجود جمعیت کمتر از ایران پس از پاکستان با خرید ۱۱ میلیون و ۴۶۲ هزار دلار خرما از ایران، بزرگ‌ترین مشتری خرمای ایران و عراق است که بیش از ۱۱ میلیون و ۸۹ هزار دلار خرمای ایرانی را از تاجران خریداری کرده است.

طی سال‌های ۸۷ تا امسال حجم صادرات ایران به عراق از حدود ۲.۷۶۲ میلیون دلار به ۷.۳۲۲ میلیون دلار در نه ماهه سال جاری رسیده است. البته این در حالی است که واردات ایران از عراق از سال ۸۷ که حدود ۶۷ میلیون دلار بوده به ۳۶ میلیون دلار در سال جاری رسیده است.

افزایش حجم تبادلات تجاری ایران و عراق تا مرز ۲۰ از دستاوردهایی است که رئیس جمهور در سفراخیر خود به عراق بر آن تاکید داشته است. این موضوع قطعاً نیاز به بازنگری در کیفیت و کمیت تولید و بسته بندی و سایر شاخص‌های صادرات کالا از سوی فعالات تجاری و صنعتی ایران دارد.

بخش خصوصی که همراه با حسن روحانی به عراق سفر کرده‌اند از دستاوردهای سفر اظهار رضایت کرده و برنامه‌های آینده خود را تشریح کردند.

بخشی از اظهار نظرهای فعالان اقتصادی و بخش خصوصی را در ادامه می‌خوانید:

رئیس اتاق بازرگانی ایران:

 بانک اطلاعاتی منسجم از کالاهای باکیفیت تشکیل شود تا جلوی تجارت کالای بی‌کیفیت گرفته شود. این مسئله به نفع ایران است. صادرات و واردات کالاها نباید یک‌طرفه باشد. باید هر دو کشور به هم دیگر صادرات و واردات داشته باشند.

یحیی آل اسحاق:

ایران از نظر اقتصادی مزیت‌های فوق العاده‌ای را برای عراق دارد و به دلیل نزدیکی به این کشور از لحاظ جغرافیایی هزینه پروژه‌های عمرانی این کشور را کاهش می‌دهد. علاوه بر این سرمایه‌گذاری‌های بلندمدتی در این کشور از سوی ایران صورت گرفته است و سالانه حدود دو میلیون گردشگر از ایران به عراق می‌روند و دو میلیون گردشگر از عراق به ایران می‌آیند.

در بخش‌های مختلف نظیر مواد غذایی، مصالح ساختمانی، خدمات فنی – مهندسی و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی نیز تعاملات مطلوبی بین دو کشور برقرار است و برخی از افراد سیاسی نمی‌توانند در مورد مبادلات اقتصادی ایران و عراق را تصمیم بگیرند و نگاه سیاسی را در این حوزه دخیل کنند.

سیدحمید حسینی:

ایجاد شهرک صنعتی مرزی، واردات و صادرات از سرزمین عراق و بهره گیری شرکت‌های بین المللی ایرانی برای بازرسی و کنترل کالاهای صادراتی ایران به عراق از جمله این موارد است.

عراق یک بازار بسیار خوبی برای ایران به خصوص واحدهای صنعتی کشور محسوب می‌شود، و ایرانی‌ها جدا از تجارت می‌توانند کارهای صنعتی مختلفی در عراق انجام دهند و بخشی از ظرفیت‌های مازاد صنعتی مملکت را در عراق بکار گیرند. عراقی‌ها نیز به شدت از فعالیت‌های صنعتی استقبال می‌کنند و انتظار دارند ایرانی‌ها فقط در بازارعراق تجارت نکنند بلکه به رشد صنعت عراق نیز کمک کنند.

کیوان کاشفی:

از مدت‌ها پیش مقدمات سفر هیات عالی‌رتبه ایرانی به عراق فراهم‌شده بود و انتظار می‌رود در این سفر مذاکرات و نتایج خوبی به خصوص در حوزه ترانزیت و بانکی صورت گیرد. حذف دلار و استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات اقتصادی ایران و عراق از دیگر مواردی است که امیدواریم در این سفر توافقات خوبی درباره آن انجام شود. در حال حاضر پول ایرانی در عراق بسیار وجود دارد و تجار عراقی با استفاده از ریال می‌توانند از ایران خرید انجام دهند که این موضوع برای کشور یک مزیت محسوب می‌شود.

شهلا عموری:

توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق صرفاً اقتصادی نیست بلکه موجب پیوندهای عمیق سیاسی و افزایش مناسبات بین دو کشور خواهد شد. همچنین در شرایط تحریم به‌غیر از استفاده از ظرفیت صادرات به کشور عراق می‌توان واردات از این کشور را داشته باشیم. در حال حاضر ظرفیت‌های بی‌شماری پیش روی فعالان اقتصادی دو کشور وجود دارد. بخش خصوصی می‌تواند در زمینه‌های بسیاری ازجمله صدور خدمات فنی مهندسی، گردشگری و انرژی سرمایه‌گذاری مشترک داشته باشد.

هانی فیصلی:

توسعه و رونق اقتصادی بین دو کشور ایران و عراق میسر نخواهد شد مگر با همت و درایت در امور اقتصادی کشور؛ مشکلات بسیاری در حال حاضر پیش روی فعالان اقتصادی ایرانی و عراق وجود دارد که مانع از توسعه روابط و برآورده شدن انتظارات تجاری مطلوب میان ایران و عراق می‌شود.