نبرد غرب و روسیه برای کریدورهای گازی بالکان

غرب و روسیه همزمان با پیشبرد برنامه ژئوپلتیکی خود در بالکان، برای کنترل حمل گاز طبیعی از طریق این منطقه پر آشوب نبرد می‌کنند.

به گزارش آرمان اقتصادی، مسکو در بالکان با مجموعه شکست‌هایی روبه‌رو شده است. مونته‌نگرو به ناتو پیوسته است در حالی که به نظر می‌رسد دولت سوسیال دموکراتیک جدید مقدونیه از موضع قبلی خود برای طرفداری از روسیه فاصله گرفته است.

اما در حالی که غرب می‌تواند به کشورهای حوزه بالکان مشوق‌هایی مانند دورنمای عضویت در اتحادیه اروپا یا سرمایه‌ گذاری داخلی را عرضه کند، روسیه نیز می‌تواند کارت انرژی را رو کند.

گاز یک چهارم از مصرف انرژی اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد و در سال ۲۰۱۶ شرکت گازپروم روسیه یک سوم از گاز این منطقه را تامین کرد و در بالکان نیز وابستگی به گاز با فشارهای اتحادیه اروپا برای تعطیلی نیروگاه‌های زغال سوز، افزایش پیدا می‌کند.

کرواسی در حال حاضر در عضویت اتحادیه اروپا قرار دارد، اما کشورهای بالکان غربی نظیر آلبانی، بوسنی، مقدونیه، مونته‌نگرو، بلغارستان، صربستان همگی در مراحل مختلفی از روند پیوستن به این بلوک هستند.

به گفته تیموتی لس، مدیر موسسه مشاوره ریسک سیاسی “نوا اروپا”، روسیه در صربستان، بوسنی، بلغارستان و مقدونیه تلاش می‌کند وابستگی به عرضه گاز را به وابستگی سیاسی تبدیل کند و مانع یکپارچگی این کشورها با غرب شود. با این‌همه حداقل در حال حاضر نفوذ روسیه در بخش انرژی بالکان به دلیل عدم وجود زیرساخت محدود شده است.

بدون خطوط لوله گاز این کشور نمی‌تواند گاز مورد نیاز بیشتر کشورهای این منطقه را تامین کند و در اینجاست که غرب امیدوار است با حمایت از پروژه‌های رقیب از مسکو جلو بزند.

 جنگ خطوط لوله

منافع رقباتی غرب و روسیه در بازار گاز بالکان تنها اهمیت ژئواستراتژیک این منطقه را افزایش می‌دهد.

پاسکال میلو، وزیر خارجه سابق آلبانی در این باره به خبرگزاری فرانسه گفت: اروپای جنوب شرقی در تقاطع کریدورهای انرژی‌ قرار دارد که شرق و غرب را به یکدیگر متصل می‌کنند. این منطقه به عنوان یک منبع اقتصادی توجه آنها را جلب نمی‌کند، اما به عنوان یک مسیر ترانزیت برای سایر بازارهای استراتژیک در اروپا و برای ذخیره سازی گاز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

 تحلیلگران، می‌گویند غرب احساس می‌کند باید به استفاده مسکو از انرژی به عنوان اهرمی برای کنترل منطقه پاسخ دهد.

به گفته تیموتی لس، پس از چند سال که طی آن روسیه بازی انرژی را برنده شده بود، به نظر می‌رسد غرب برتری بیشتری پیدا می‌کند. شماری از پروژه‌های حمل گاز که احتمالا اتکای منطقه به انرژی روسیه را کاهش می‌دهند در دست احداث هستند.

پروژه خط لوله ترانس آدریاتیک که مورد حمایت اتحادیه اروپا قرار دارد، گاز آذربایجان را از طریق ترکیه به یونان، آلبانی و از میان آدریاتیک به ایتالیا می‌برد و انتظار می‌رود نخستین تحویل آن در سال ۲۰۲۰ انجام گیرد. خط لوله ۸۷۰ کیلومتری ترانس آدریاتیک از نظر ظرفیت که ۱۰ میلیارد مترمکعب در سال است، ممکن است از نظر اقتصادی چندان مهم به نظر نرسد.

به گفته نیکولاس مازوچی، محقق اندیشکده فرانسوی IRIS،  خط لوله ترانس آدریاتیک بیشتر یک پروژه ژئوپلتیکی است که می‌تواند امنیت گاز اتحادیه اروپا را حتی به میزان اندک افزایش دهد.

غرب به دنبال راهی برای رسیدن به قفقاز است و شاید روزی از گاز خزر یا خاورمیانه استفاده کند در حالی که قلمرو روسیه را دور می‌زند.

اتحادیه اروپا و آمریکا تمایل دارند خط لوله ترانس آدریاتیک را برای ایجاد یک حلقه گازی به دور منطقه بالکان از آلبانی و با عبور از مونته نگرو و بوسنی، تا کروواسی گسترش دهند. این پروژه به همراه یک پایانه گاز طبیعی مایع برنامه‌ ریزی شده در جزیره Krk کروواسی که تا حدودی از سوی اتحادیه اروپا تامین مالی شده است، رقابت قوی میان غرب و روسیه ایجاد خواهد کرد.

هفت کشور حوزه بالکان شامل آلبانی، بوسنی، بلغارستان، کروواسی، کوزوو، مقدونیه و مونته نگرو در ماه مه قراردادی را برای ساخت مشترک یک خط لوله گاز طبیعی امضا کردند که می‌تواند وابستگی آنها به روسیه را برطرف کند. این پروژه مورد حمایت آژانس توسعه آمریکا USAID قرار دارد.

و اروپایی‌ها از خط لوله ایونیان-آدریاتیک حمایت می‌کنند که از آلبانی آغاز شده و با عبور از مونته نگرو و بوسنی، تا کروواسی امتداد دارد.

روسیه به نوبه خود در اکتبر سال ۲۰۱۶ قراردادی با ترکیه برای ساخت خط لوله ترک استریم امضا کرد که گاز روسیه را از طریق آب‌های ترکیه در دریای سیاه به اروپا منتقل می‌کند.

الکساندار موچیچ، رییس جمهور صربستان ماه جاری در سفر به ترکیه، اظهار کرد: وی مایل است این خط لوله به کشورش متصل شود.

اما کارشناسان می‌گویند این پروژه از نظر ژئوپلیتیکی فوق العاده حساس است و به موارد فنی زیادی دارد. پروژه مذکور مستلزم کار در عمق حداکثر دو کیلومتری زیر دریا است.

به گفته ایگور دکانیچ، استاد دانشکده معدن‌کاری، زمین شناسی و مهندسی نفت زاگرب، این پروژه به مسائل متعددی بستگی دارد که شامل روابط میان ترکیه، روسیه و اتحادیه اروپا مسئله مهاجرتی و سوریه هستند.

انتهای پیام