«تحوّل تولید ۲۵۰ میلیون نفری در کشاورزی» ــ ۵ | رویکردهای ضروری در مدیریت جهادی و موفق چیست؟

خبرگزاری تسنیم؛  کارگروه بررسی‌های ویژۀ اقتصادی؛ پروندۀ ویژۀ «مزرعۀ پدری»، بخش  ۱۳۱

اشاره |خبرگزاری تسنیم، طی سال‌های حیات خود، همواره رویکرد تحولی در بخش کشاورزی را مدنظر قرار داده و پیگیری این خط را در قالب‌های گوناگون  بر خود فرض دانسته است. ازجمله و بصورت مشخص، کنش‌گری فعال و انتشار و پیگیری صدها مطلب تخصصی پژوهشی در قالب پرونده‌های «مزرعۀ پدری»، «جهادسازندگی»، «تراریخت»، «ایران، ایری، راکفلر» و «مرغ ایرانی» ازجمله خط سیرهایی است که طی سال‌های گذشته تاکنون، به‌صورت لاینقطع ادامه داشته، و ظرفیت‌ها و چالش‌های بخش کشاورزی را در حوزۀ مدیریت راهبردی و تاکتیکی توصیف کرده است.

+ پروندۀ مزرعۀ پدری را به تفصیل در {اینــــجا} پی بگیرید

طی روزهای آینده، برای کمک به دولت جدید در اتخاذ یک رویکرد مناسب و تحول‌خواه در این حوزه، سلسله‌مطالبی در خبرگزاری تسنیم با عنوان «تحول ۲۵۰میلیون نفری در کشاورزی»، روی خط خواهد رفت، و به‌ویژه رویکردهای مهمی که در تحول‌خواهی بخش کشاورزی مورد نظر است را مطرح خواهد نمود. مطالب اولیه از این حوزه، یادداشت سیاستی و مشورتی، حاصل از تراوشات قلم محمدتقی امانپور، دربارۀ اقتضائات حکمرانی و مدیریت جهادی در دولت تحول‌خواه جدید بوده، که به‌صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفت  و چهار بخش از آن منتشر شد.

امانپور، بین رجال سیاسی کشور، شخصیتی شناخته شده است. از روزهای مبارزۀ پیش از انقلاب، تا ملاقات با حضرت امام در روزهای اول پیروزی، که با محوریت او به ایجاد «جهادسازندگی» منجر شد، تا تکیۀ انحصاری و چهارده‌ساله‌اش بر کرسی معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهادسازندگی در سه دولت، و ایجاد مرکز مهم تحقیقات مهندسی جنگ جهاد، و مدیریت او بر حوزۀ صنعت نفت که پس از انحلال جهاد اتفاق افتاد، همگی از او یک مدیر جهادی و تحول‌خواه ساخته است.

شاید همین تحول‌خواهی است که موجب شده، دانشگاه هاروارد طی دو نوبت از او دعوت کند، تا رویکردهایش را در توسعۀ نهادی بین رهبران و بزرگان جهان توضیح دهد؛ و شاید همین رویکرد مدیریتی در جهادسازندگی بوده که موجب شده واژه‌های «جهاد»، «مدیریت جهادی» و «جهاد علمی» با ۲۱ نوبت تکرار در بیانیۀ گام دوم توسط رهبر فرزانۀ انقلاب، به عنوان محور تمدن‌سازی نوین اسلامی مورد بحث قرار گیرد.

او در بخش اول {اینــــجا} ضمن بیان مقدمه، کلیات و فهرست این یادداشت مطول سیاستی را توضیح داد. در بخش دوم {اینــــجا} به بیان ۲۸ ظرفیت عمدۀ سرزمینی ایران پرداخت. در بخش سوم {اینــــجا}  چالش‌های پیش روی دولت جدید را توضیح داد. بخش چهارم {اینــــجا}  حاوی برنامه‌هایی برای در دست گرفتن عنان سرمایه‌ها و فرصت‌ها، و از میان برداشتن  اشکالات و چالش‌های سرزمینی ایران ماست. امانپور در بخش پنجم و پایانی که پیش روی شما قرار دارد، به رویکردهای ضروری در مدیریت جهادی و موفق این سرزمین زرخیز و مظلوم پرداخته است.

* * * * *

فصل چهارم) رویکردهای ضروری مدیریتی

۱-۴) حمایت از بخش خصوصی کارآفرین: عزم ملی برای کاهش تصدی­‌گری و همزمان تولید دانش حکمرانی و تولی­‌گری و کارفرمایی و رهبری بازارهای هدف با پیگیری و حمایت از تدوین و تصویب و اجرای قوانین و مقررات مورد نیاز و مزیت­‌آفرینی برای دست­‌اندرکاران با رویکرد حمایت از بخش خصوصی کارآفرین رویکرد مدیریتی تحول­‌آفرین در اقتصاد ملی است. نگرانی سیاسی و امنیتی از تقویت بخش خصوصی کارآفرین بی­‌مورد و توهم است.  مردم‌سالاری دینی واقعی موکول به حمایت از نقش­‌آفرینی آنها و توسعۀ کسب و کار بخش خصوصی است. وضع قوانین کارآمد برای مدیریت تأثیرگذار اقتصادی در فرایندهای سیاسی اجتماعی نیز جای خود دارد.

۲-۴) دولت ملی فراگیر: پرهیز از سیاسی­‌کاری، باندبازی، رانت­‌سازی و ایجاد بستر و فضای تعاملات فراجناحی در بهره­‌گیری کارآمد از ظرفیت اجتماعی کشور و برقراری ثبات و آرامش مدیریتی در ساختارها و فرایندها و مشاغل یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای شکل­‌گیری دولت ملی فراگیر است. تحقق این امر نیازمند خلق «اخلاق حرفه­‌ای حکمرانی» است. غفلت از این مهم باعث واپس­‌گرایی و تحجّر و فروپاشی است.

۳-۴) تقوای الهی و اخلاق حرفه­‌ای: رعایت واقعی تقوای الگوی الهی با شناسایی، حفاظت و بهره­‌برداری شایسته و جامع از داشته‌ها، دارایی­‌های نقد و غیرنقد و ظرفیت­‌های فرهنگی اجتماعی و اقتصادی با ایجاد سامانه­‌های هوشمند، اشراف اطلاعاتی، نظارت و مدیریت لحظه­‌ای عملکردها و استفادۀ همه‌جانبه از قابلیت فضای مجازی و ایجاد نظام سالم و کارآمد و اخلاق‌مدار متکی به اخلاق حرفه­‌ای روزآمد جهانی و به‌ویژه آموزه­‌های دینی برای کسب­‌وکار حلال، سالم و پربرکت یک رویکرد واجب روزآمد است. در این رویکرد باید ادبیات کسب و کار بازمهندسی شود و آموزش کسب و کار در برنامه­‌های درسی و تربیتی لحاظ شود و کسب و کار شأن و جایگاه ارزشمند واقعی خود را پیدا کند.

۴-۴) جهاد علمی و مدیریت جهادی: بازمهندسی و مهندسی مجدد ساختارها و فرایندهای حاکمیتی برای تحقق واقعی جهاد علمی و مدیریت جهادی در عمل و پرهیز از بهره­‌برداری سیاسی از رهنمودهای مقام معظم رهبری بدون تلاش واقعی برای تحقق آنها با تأکید بر تشویق پیگیری عملیاتی این رویکرد در زیرساخت­‌های مرتبط با نهادهای ارشد حاکمیتی به‌عنوان الگوی مدیریت و رهبری مدیریت جهادی روزآمد و کارآمد ضروری و از اولویت برخوردار است. تدوین و ارائۀ الگوی مدیریت جهادی با منطق ایجاد هم­‌افزایی و توانمندسازی دست­‌اندرکاران در هر بازار هدف و حوزۀ فعالیت یک امر واجب و ضروری است. جهاد علمی نیز رویکرد ضروری دیگری است که با مفاهیم «دانش‌محور بودن همۀ فعالیت­‌ها» و «دانش­‌بنیان نمودن همۀ ساختارها و فرایندها» و به‌ویژه استفادۀ وسیع و کارآمد از ابزارهای مدیریت دانش همچون بانک­‌های اطلاعاتی هوشمند ساختارهای هوشمند مشارکت‌جویی اجتماعی، بازارهای هوشمند تهاتری، بازارهای هوشمند نیروهای آزاد از رویکردهای مدیریتی ضروری و اولویت­‌دار است.

۵-۴) مزیت کارآمد کاربری اراضی: مزیت­‌آفرینی برای جذب سرمایه در بخش کشاورزی و تأمین اراضی با کاربری غیرکشاورزی برای سرمایه­‌گذاران ساخت و ساز و شهرک­‌سازی به شرط سرمایه­‌گذاری همزمان در بخش کشاورزی  به‌عنوان راه­‌حل مؤثر در جلوگیری از تغییر کاربری اراضی مرغوب کشاورزی و جذب سرمایه و فناوری  به بخش کشاورزی یک رویکرد نوآورانه خواهد بود.  تغییر کاربری غیرعلمی اراضی کشاورزی و رانتی یک اقتصاد مافیایی و  تعیین صحیح کاربری و اختصاص کاربری­‌های موردنیاز  فعالیت­‌های توسعه­‌ای یک فرایند تولید ثروت ملی است و نیازمند مدل­‌سازی و قوانین و مقررات جامع است.

۶-۴) انرژی سبز و تجدیدپذیر: حمایت از سرمایه­‌گذاری در تولید انرژی­‌های تجدیدپذیر به‌ویژه تبدیل ضایعات و محصولات جانبی کشاورزی به انرژی و فراورده­‌های با ارزش بالا رویکرد روزآمد مورد نیاز است. جلوگیری از آلودگی منابع زیستی، جلوگیری از تخریب منابع و فراهم­‌سازی بهره­‌برداری  پایدار از منابع زیستی موکول به توسعۀ فناوری در تولید و استفاده از انرژی­‌های تجدیدپذیر است.

۷-۴) اقتصاد پساکرونا: ارائۀ الگوهای جامع توسعۀ پایدار پساکرونا و استفاده از مزیت­‌های رقابتی و مزیت‌آفرین غذا و دارو، پوشاک، گردشگری و حمل و نقل پساکرونایی یک رویکرد فراگیر در همۀ بخش­‌های اجرایی است. اقتصاد پساکرونایی متکی به فناوری­‌های هوشمند فرصتی برای یک رقابت واقعی در اقتصاد جهانی و بازمهندسی تمدن جهانی است.

۸-۴) تأمین آب و برق و گاز و مخابرات پایدار: مجانی بودن مصرف آب و برق و گاز و تلفن ثابت برای نیاز ضروری تعریف شده خانوار  و پلکانی نمودن هزینۀ مصارف بالاتر با طراحی تراز مثبت درآمد و تأسیس صندوق حمایت از سرمایه­‌گذاری در زیرساخت­‌های موردنیاز از محل منابع به‌دست آمده رویکردی است که با افزایش هزینه برای مصارف بالاتر مشارکت مصرف­‌کنندگان را در تولید آب و برق امکان­‌پذیر و تأمین پایدار آب و برق گاز و تلفن و ارتباطات را فراهم می­‌کند. برنامه­‌های عملیاتی کارآمدی تهیه شده که با این رویکرد مشکل آب و برق کشور به‌طور کامل حل می­‌شود. ذیلاً بعضی از نکات مهم برنامه ذکر می­‌شود:

۱-۸-۴) آب و برق مجانی پیام ملی امام خمینی و انقلاب اسلامی در آستانۀ پیروزی انقلاب بوده­ است. این مهم به‌شایستگی عملیاتی نشده­ است. پیام ملی امروز باید مجانی نمودن آب و برق و گاز و تلفن ثابت باشد.

۲-۸-۴) تعیین نیاز ضروری هر فرد به خدمات ذکر شده باید تعیین شود و شبکۀ پایش ملی برای کنترل مصرف از خدمات مذکور طراحی و اجرا شود. بخش خصوصی سرمایه­‌گذار برای کلیۀ اقدامات وجود دارد.

۳-۸-۴) پلکانی نمودن هزینۀ خدمات چهارگانه یک ضرورت است تا مصارف کنترل شود. از سوی دیگر محدودیت مصارف نیز باعث محدودیت توسعۀ بازار می­شود. لذا مصارف می­تواند با پرداخت هزینه­‌های پلکانی تعیین شده بدون محدودیت باشد.

۴-۸-۴) وقتی قیمت­‌ها بالا می­‌رود نوآوری برای تولید ارزان مشتری پیدا می­‌کند. فناوری­‌های بی­‌شماری در داخل کشور خلق شده­‌اند که تولید آب و برق و گاز تجدیدپذیر و ارتباطات فعال هوشمند را ممکن می­‌سازند.

۵-۸-۴) استفاده از الکتروموتورهای مغناطیس ثابت (BLDC) تا ۵۰­درصد مصرف برق را کاهش می­‌دهد. استفاده از لامپ­‌های LED نوآورانه با پوشش پلیمرهای نورافشان مصارف روشنایی را تا ۸۰­درصد کاهش می­‌دهد، استفاده از میکروتوربین­‌ها و جایگزینی CCHP به‌جای مشعل­‌های سنتی در موتورخانه­‌ها ضمن کاهش ۵۰ تا ۸۰ درصدی مصرف سوخت تولید همزمان سرما، گرما و برق را فراهم و یک راندمان کلی ۵۰۰ درصدی به ازای سوخت مصرفی ایجاد می­‌کند.

۶-۸-۴) اگرچه مصرف آب ارزان در شرب و صنعت همۀ دست­‌اندرکاران را از تولید فناوری بازچرخانی آب در کشور غافل نموده اما ایجاد نظام مصارف دوگانه و چندگانۀ آب شرب و صنعت و بازچرخانی آب مصرفی یک ضرورت ملی واجب و اجتناب‌ناپذیر است. تعیین قیمت پلکانی آب مصرفی سرمایه­‌گذاری و تولید فناوری پیشرفته در این زمینه را نیز اقتصادی و امکان­‌پذیر می­‌کند.

۷-۸-۴) حمایت همه‌جانبه از تولید ابزارهای هوشمند مدیریت دانش و برنامه­‌ریزی برای هوشمندسازی شهر و روستا و ایجاد نسل جدید شهرک­‌های هوشمند یک برنامۀ ملی است که ضمن مدیریت مصارف و اقتصادی نمودن تولید آب و برق و گاز و تلفن توسط بخش خصوصی منجر به خلق بازارهای نوآورانه و هوشمند کسب و کار و تأمین پایدار خدمات مذکور می­‌گردد.

۹-۴) ایجاد پوشش همگانی سلامت، امنیت غذایی، اشتغال و بازنشستگی برای همگان در حداقل­ نیازهای ضروری و آزادسازی قیمت­‌ها در دیگر خدمات در کلیۀ بازارهای کالا و خدمات می­‌تواند منجر به جهش تولید و سرمایه­‌گذاری بخش خصوصی گردد. عدم تعیین تکلیف در آزادسازی قیمت خدمات منجر به شکل­‌گیری رانت، مافیای واردات و صادرات، فساد و تبهکاری فراگیر شده ­است و باید به آن پایان داده شود.

تکملۀ اول)

شایستگی­‌های مورد نیاز مدیریتی داوطلبان ریاست جمهوری، در تمامی ادوار

۱-۵) داشتن روحیۀ جهادی و انقلابی برای رهبری علمی و روزآمد امور اجرایی کشور متکی به دانش، تجربه، سابقۀ اجرایی، توان تأثیرگذاری و جریان­‌سازی برای هم­‌افزایی و عزم ملی برای آبادانی و شکوفایی کشور اصلی­‌ترین قابلیت مدیریت اجرایی است که باید فراهم باشد.

۲-۵) داشتن اشراف راهبردی به موضوعات اجرایی بخشی و فرابخشی برای ایجاد هم­‌افزایی و توانمندسازی دست­‌اندرکاران و توان رهبری سیاست­‌گذاری و خلق رویکردهای نوآورانه تحول‌آفرین برای جلوگیری از مدیریت جزیره­‌ای بخشی و ناکارآمد دستگاه­‌های اجرایی

۳-۵) داشتن روحیۀ تأثیرگذاری جمعی و جریان­‌ساز برای به‌کارگیری سرمایه­‌های اجتماعی به‌ویژه جوانان، گروه­‌های جهادی، نیکوکاران در سطح ملی و همراه با فراخوان جهانی ایرانیان برای مشارکت در توسعۀ ملی.

۴-۵) داشتن رویکرد فراجناحی و استفادۀ مؤثر از همۀ قابلیت­‌های نیروی انسانی و ارتقای جایگاه اخلاق و آموزه­‌های اسلامی در تعاملات اجتماعی و اقتدار برای اعمال حاکمیت و اجرای قوانین و مقررات و فرهنگ­‌سازی کار جمعی و جهادگرانه

۵-۵) توانایی مذاکرات مؤثر جهانی و داشتن ایده­‌های کارآمد در دیپلماسی اقتصادی متکی به وجاهت ملی و جهانی برای مزیت­‌آفرینی برای همکاری­‌های منطقه­‌ای و جهانی

۶-۵) توانایی تبدیل فرایندهای مافیایی سیاسی اقتصادی به فرایندهای مزیت­‌آفرین تولید ثروت برای همۀ کارآفرینان و نوآوران و به‌کارگیری ظرفیت باندهای مذکور در فرایندهای کارآفرینی، نوآوری و مزیت­‌آفرینی کسب و کار متکی به عزم ملی و یکپارچگی مدیریت در کل نظام. نظام اسلامی باید این توانایی را در کل ساختارهای نظام فراهم کند اما فرمانروایی امور اجرایی باید این بینش را حتماً داشته باشد.

۷-۵) حمایت از فضای باز اقتصادی اجتماعی با رویکرد هم­‌افزایی و توانمندسازی ملی و فراهم­‌سازی زمینۀ رشد و تعالی فرهنگی اجتماعی کشور متکی به مقبولیت عمومی و حمایت­‌های کلان نظام. نفاق صرفاً یک رویکرد سیاسی یا دینی نیست. عملکردهای دوگانه و متفاوت و ضد هم در همۀ زمینه­‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی باید به‌درستی آسیب­‌شناسی شده و با طراحی مدل، وضع قوانین و مقررات آموزش ملی فراگیر از گهواره تا گور عملیاتی شود.

۸-۵) داشتن سوابق اجرایی کارآمد و نوآورانه، سلامت و شفافیت کاری و روحیۀ خدمت‌گزاری و شجاعت در پاسخگویی و قاطعیت در اجرای قانون و سالم­‌سازی ساختارها و فرایندها بدون ملاحظات جناحی و رانتی و متعهد بودن به تأمین منافع همگان و پاسخگویی در حکمرانی یک ضرورت ملی است.

۹-۵) داشتن مقبولیت لازم در نظام اسلامی برای ایجاد یکپارچگی وحدت­‌آفرین و روحیه و انسجام داخلی و عزم ملی تحت رهبری واحد ولایت فقیه و پایان دادن به رویکردهای فرافکنی ناکارآمدی­‌ها با جریان­‌سازی برای تضعیف دیگران و عمده­ کردن نداشتن اختیارات و یا دخالت­‌ها و امثال آن و شناسایی و مدیریت چالش­‌های پنهان سیاسی اجتماعی و رفع آنها با مشارکت مردم برای تأمین حداکثری آرامش و ثبات سیاسی اجتماعی نظام یک قابلیت و توانایی مدیریتی است که مدیریت ارشد اجرایی کشور باید دارا باشد، آن را با حوصله و صبورانه به کار گرفته و تحول و تغییر را رهبری کند و در این مسیر ناملایمات را تحمل کند و صحنه را خالی نکند. ممکن است گفته شود که با رویکردهای سیاسی داوطلبان ادوار که معمولاً از هر ابزار و روشی برای پیروزی در انتخابات استفاده می­‌کنند آیا سلامت کاری و رویکرد نوآورانۀ متکی بر علم روزآمد مدیریتی و رعایت تقوای الهی یک انتظار نامعقول است. اما باور و تجربۀ شخصی اینجانب آن است که این قابلیت­‌ها و باورها قابل دسترس است و برنامه و اقدامات پیشنهادی کاملاً اجرایی و قابل پیاده­‌سازی است، اما به عزم و مشارکت همۀ دست­‌اندرکاران نیازمند است. این مفهوم با روشنی با رویکرد مدیریت جهادی متکی به جهاد علمی توضیح داد­ه شده­ است.

۱۰-۵) ساختارسازی دانش مدیریت راهبردی: طی ۴۲ سال گذشته بسیاری از غفلت­‌ها به‌دلیل ضرورت انسجام در حفظ نظام و دیگر ملاحظات نادیده گرفته شده­ است. ایجاد ساختار علمی برای تولید دانش حکمرانی، مدیریت راهبردی و رهبری فعالیت­‌ها و بازارهای هدف یک امر واجب و غفلت از آن نابخشودنی است. وضع موجود آن است که برای هیچ سمت راهبردی در جامعه افراد آموزش داده نمی­‌شوند. رشد و کسب قابلیت­‌ها شخصی و تصادفی است! لذا در هیچ زمینه­‌ای این رشد و کمال­‌جویی حرفه­‌ای نمی‌تواند به‌طور تصادفی به بلوغ برسد. به‌کارگیری و انتخاب کارگزارانی که خودساخته پرورش یافته­‌اند و برای سمت خاصی در حکمرانی مورد نظر آموزش ندیده­‌اند، آسیب­‌پذیری حکمرانی، انحراف از آرمان‌ها، نفوذ بیگانگان و ابزاری شدن افراد و جایگاه­‌ها را رقم می­‌زند. لطفاً بیدار شویم، ملاحظه‌کاری را کنار بگذاریم و با عزم ملی مرحلۀ تمدن­‌سازی را آنچنان که در بیانیۀ گام دوم رهبر معظم انقلاب اسلامی آمده­ است آغاز کنیم. اینجانب خود را موظف و مکلف به تکمیل این برنامه و پیگیری قاطع اجرایی شدن آن می­‌دانم. ان‌شاء­الله.

انتهای پیام/