صندوق تضمین اصل سرمایه چیست؟

صندوق تضمین اصل سرمایه، یک روش سرمایه‌گذاری است که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا همزمان با حفظ سرمایه اولیه خود، از بازده بالا برخوردار باشند. این بازده بر اساس تغییرات در شرایط اقتصادی کشور محاسبه می‌شود. در صورت وقوع افت در بازار، سرمایه‌گذاران با توجه به شرایط خاص، هنوز قادر به بازیابی سرمایه اولیه خود هستند. در ادامه به بررسی بیشتر صندوق تضمین اصل سرمایه چیست میپردازیم.

پیش از شروع این مطلب خالی از لطف نیست که بدانید؛ آکادمی استاد ترید ، مکانی است برای آموزش بورس در اصفهان که به شما کلیدهای موفقیت در بازارهای مالی حتی آموزش رایگان فارکس را به شما علاقه مندان ارائه می‌دهد. این آکادمی با تکیه بر دانش و تجربه استادان خود، به شما کمک می‌کند تا با فراگیری مهارت‌های لازم، در بازار سرمایه به موفقیت برسید. اگر به دنبال راهی برای پیشرفت در بازارهای مالی هستید، آکادمی استاد ترید می‌تواند راهنمای شما باشد. این آکادمی با ارائه دوره‌های آموزشی کامل و جامع، شما را قادر می‌سازد تا با اطمینان در بازار سرمایه شرکت کنید و سود کنید.

در چند سال اخیر، تورم به عنوان مهمترین مشکل اقتصادی کشور شناخته شده است. در این دوره، بزرگترین نگرانی خانواده‌ها این بوده که در کدام بازار باید سرمایه‌گذاری کنند، زیرا اگر سرمایه‌گذاری نکنند، دارایی‌های آن‌ها ارزش خود را از دست می‌دهد و قدرت خرید آن‌ها کاهش می‌یابد. بنابراین، سرمایه‌گذاری در این سال‌ها به یکی از مسائل ضروری تبدیل شده است.

با توجه به گستردگی بازارهای سرمایه‌گذاری در کشور و ناتوانی بسیاری از افراد در تحلیل کامل آن‌ها به دلیل پیشکسوتی کاری یا نداشتن دانش اقتصادی لازم، گاهی اوقات خطاهایی در انتخاب محل مناسب برای سرمایه‌گذاری اتفاق می‌افتد. علاوه بر این، بازارهای مالی همیشه با تغییراتی همراه هستند و گاهی اوقات، ورود به بازار در زمان غیرمناسب ممکن است منجر به کاهش سرمایه شود.

برای رفع این مشکل، تعدادی از شرکت‌ها صندوق تضمین اصل سرمایه را ارائه کرده‌اند تا نگرانی سرمایه‌گذاران در مورد ورود به بازار سهام را کاهش دهند. در این مقاله، به سوال “صندوق تضمین اصل سرمایه چیست؟” پاسخ خواهیم داد و چندین نمونه از این صندوق‌ها را معرفی خواهیم کرد.

 

عدم تضمین بازارهای سنتی و بازدهی پایین آنها

بسیاری از خانواده‌ها با ابزارهای مالی نوین آشنایی اندکی دارند و برای سرمایه‌گذاری به بازارهای سنتی مانند طلا، دلار یا املاک متمایل هستند. هر یک از این بازارها ویژگی‌های خاص خود را دارند. برای نمونه، بازار طلا و دلار به عنوان سرمایه‌گذاری‌هایی با ریسک بالا شناخته می‌شوند، زیرا هر تغییراتی در شرایط اقتصادی یا سیاسی می‌تواند باعث واکنش فوری در قیمت آن‌ها شود.

به همین خاطر، خانواده‌ها همیشه در نگرانی از حفظ سرمایه اولیه خود هنگام سرمایه‌گذاری در این بازارها هستند. از طرف دیگر، سرمایه‌گذاری در بازار املاک نسبت به بازار طلا و دلار ریسک کمتری دارد. ولی برای ورود به این بازار، نیاز به سرمایه بسیار زیادتری نسبت به سایر بازارهای کشور دارید.

بازار املاک نسبت به بازارهای طلا و دلار، با تأخیر بیشتری به تغییرات شرایط اقتصادی واکنش نشان می‌دهد. در این بازارهای سنتی، هیچ فرد یا سازمانی قادر به تضمین اصل سرمایه نیست. برای سرمایه‌گذاران، علاوه بر بازارهای طلا، دلار و املاک، گزینه‌ای مانند سرمایه‌گذاری در بانک نیز وجود دارد.

 

صندوق‌های سرمایه گذاری و اهمیت آنها

بازار سهام در چند سال اخیر به مکانی برای جذب سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. برای پیوستن به این بازار، دو گزینه در دسترس است. گزینه اول خرید و فروش مستقیم سهام شرکت‌های بورسی است و گزینه دوم، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سهام با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مثل صندوق تضمین اصل سرمایه است.

برای ورود به بازار سهام به صورت مستقیم، سرمایه‌گذاران نیاز به داشتن دانش مالی و اقتصادی برای تجزیه و تحلیل بازار دارند، زیرا این بازار به سرعت به اخبار واکنش می‌دهد و ممکن است گاهی اوقات تغییرات ناگهانی و هیجان‌انگیز را تجربه کند. به همین دلیل، این بازار به عنوان یکی از بازار‌های خطرناک شناخته می‌شود و هیچ گونه تضمینی برای حفظ سرمایه اولیه در آن وجود ندارد.

روش دیگر برای پیوستن به بازار سهام، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است. این نوع سرمایه‌گذاری با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا صندوق تضمین اصل سرمایه انجام می‌شود. خطر صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دلیل مدیریت توسط کارشناسان مالی و اقتصاد، نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سهام، کاهش قابل توجهی دارد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری عمدتاً در سه بخش صندوق طلا، صندوق سهام و صندوق درآمد ثابت فعال هستند.

با توجه به اینکه بخش اصلی پورتفوی صندوق سرمایه‌گذاری طلا و صندوق سرمایه‌گذاری سهامی از طلا و سهام تشکیل شده است، هر تغییر در وضعیت اقتصادی می‌تواند باعث تغییر در قیمت آن‌ها شود. اما صندوق با درآمد ثابت یا صندوق تضمین اصل سرمایه، که بزرگترین بخش آن از اوراق با درآمد ثابت تشکیل شده است، خطر کمتری دارد و اصل سرمایه در آن حفظ می‌شود. این مورد چیزی است که بسیاری از سرمایه‌گذاران به دنبال آن هستند. البته نکته قابل توجه این است که صندوق تضمین اصل سرمایه نمی‌تواند در دوران بحران اقتصادی و تورم شدید بازده بالایی را برای سرمایه‌گذار فراهم کند.

 

 

بازدهی بلندمدت در صندوق‌های تضمین سود و سهامی

همانطور که پیشتر بیان شد، بازار سهام در پنج سال گذشته عملکرد قابل توجهی را به نمایش گذاشته و نسبت به سایر بازارها عملکرد مطلوب‌تری داشته است. با بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی برجسته، معلوم می‌شود که بعضی از این صندوق‌ها عملکرد بهتری نسبت به بازار سهام ارائه داده‌اند.

برای نمونه، در پنج سال گذشته از تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ تا همین روز در سال ۱۴۰۲، قیمت هر واحد از صندوق سهام آوای کیان به طور تقریبی ۳۵.۹ برابر شده است که نسبت به سایر بازار‌های مورد مطالعه رشد بیشتری را نشان می‌دهد. با این وجود، بازار سهام برای افرادی که تمایل به مواجهه با ریسک دارند، گزینه مناسبی محسوب می‌شود.

به همین دلیل، صندوق‌های مختلط برای ارائه ترکیبی از بازده مناسب سهام و امنیت صندوق‌های درآمد ثابت به وجود آمده‌اند. اما یک نوآوری جدید نیز در حال رخ دادن است. برخی از صندوق‌ها علاوه بر این ترکیب، اصل سرمایه را نیز تضمین می‌کنند. در پاراگراف‌های بعدی به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که صندوق تضمین اصل سرمایه چیست؟

 

معرفی صندوق تضمین اصل سرمایه

در جلسه شماره ۷۹۷ هیئت مدیره سازمان بورس که در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ برگزار شده بود، موضوع ایجاد یک نوع جدید از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با نام صندوق سرمایه‌گذاری مختلط با تضمین اصل سرمایه‌گذاری مطرح و پذیرفته شد. صندوق‌های تضمین اصل سرمایه در کل دو ساختار دارند: یکی، صندوق سرمایه‌گذاری که اصل مبلغ سرمایه‌گذاری توسط ضامن تضمین می‌شود و دیگری، صندوق سرمایه‌گذاری که اصل مبلغ سرمایه‌گذاری توسط دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز تضمین می‌شود. در پاراگراف‌های بعد به تشریح این دو ساختار خواهیم پرداخت.

صندوق تضمین اصل سرمایه دارندگان واحدهای ممتاز

صندوق‌های تضمین اصل سرمایه به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت رشد بازار، دارندگان این نوع صندوق از این رشد بهره‌مند خواهند شد. ویژگی بارز این نوع صندوق‌ها این است که در صورت سقوط بازار، اصل سرمایه سرمایه‌گذار تضمین می‌شود.

به عبارت دیگر، تضمین اصل سرمایه به این معنا است که مبلغ اولیه سرمایه‌گذاری در هر شرایطی حفظ خواهد شد و سرمایه‌گذار هیچ گاه اصل سرمایه خود را از دست نخواهد داد. این صندوق‌ها شامل دو نوع واحد عادی و ممتاز هستند و واحدهای ممتاز، اصل سرمایه واحدهای عادی را تضمین خواهند کرد.

این یک روش نوین برای تامین سرمایه است که در آن واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با اهرم مالی به دو دسته تقسیم می‌شوند: واحدهای ممتاز و واحدهای عادی. واحدهای ممتاز به عنوان ETF ها به همه افراد و سازمان‌ها پیشنهاد می‌شوند و قابلیت خرید و فروش آنلاین در بازار سهام را دارند. واحدهای عادی فقط با تضمین بازگشت سرمایه اولیه در قالب صندوق‌های صدور و ابطالی قابل خرید و فروش هستند.

صندوق تضمین اصل سرمایه رکن ضامن

این یک ساختار متفاوت از صندوق تضمین اصل سرمایه است که در آن واحدهای ممتاز تنها توسط شرکت سبدگردان مدیریت می‌شوند و به افراد و سازمان‌ها عرضه نمی‌شوند. در نتیجه، صندوق تضمین اصل سرمایه فقط شامل واحدهای عادی است که با ضمانت بازگشت سرمایه اولیه قابل خرید و فروش هستند. این واحدها بر پایه صدور و ابطال کار می‌کنند و سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق اپلیکیشن، وب‌سایت یا شعب صندوق، سرمایه‌گذاری کنند.

پورتفوی صندوق با تضمین اصل سرمایه چیست؟

صندوق با تضمین اصل سرمایه دارای پرتفویی است که بر اساس تصمیمات کارشناسان می‌تواند تغییر کند. با این حال، سازمان اوراق بهادار حداقل و حداکثر مقادیری را برای آن اعلام کرده است. این صندوق‌ها به طوری طراحی شده‌اند که حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد پرتفوی آن‌ها باید سهام باشد. همچنین، حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد پرتفوی، باید از اوراق با درآمد ثابت تشکیل شده باشد.

پورتفوی صندوق با تضمین اصل سرمایه بر اساس تجزیه و تحلیل‌ها و تصمیمات مدیران و کارشناسان صندوق، با در نظر گرفتن شرایط بازار، قابل تغییر است تا بازده بیشتری را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند. یکی از ویژگی‌های بارز این نوع صندوق‌ها این است که بازده آن‌ها می‌تواند همزمان با رشد بازار افزایش یابد. به همین دلیل، مدیران صندوق می‌توانند تا حداکثر ۶۰ درصد از پورتفوی را با سهام شرکت‌های منتخب در بورس تشکیل دهند.

 

واحدهای عادی صندوق تضمین اصل سرمایه

واحدهای عادی صندوق با تضمین اصل سرمایه قابل معامله نیستند و بر اساس مکانیزم صدور و ابطال عمل می‌کنند. این واحدها برای افرادی طراحی شده‌اند که تمایلی به قبول خطر ضرر در بازار بورس ندارند.

بر اساس امیدنامه منتشر شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، حداقل مدت زمانی که سرمایه‌گذار باید در صندوق سرمایه‌گذاری کند، ۹۰ روز است. با این حال، بسته به شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردان مختلف که صندوق با تضمین اصل سرمایه را صادر می‌کنند، این مدت زمان ممکن است تغییر کند و به ۱۸۰ روز یا بیشتر افزایش یابد.

به زبانی ساده و روان، اگر شما صاحب واحدهای معمولی صندوق تضمین اصل سرمایه باشید و حداقل دوره ماندگاری تضمین اصل سرمایه را رعایت کنید، با لغو واحدهای خود، هیچ خسارت یا زیانی را تجربه نخواهید کرد. به عبارتی دیگر، در شرایطی که بازار در حال کاهش است، اصل سرمایه شما حفظ خواهد شد و در صورت رشد بازار، شما قادر به کسب سود خواهید بود. با یک مثال در ادامه، این مفهوم را بیشتر توضیح خواهیم داد.

به عنوان یک مثال، فرض کنید که یک فرد تصمیم می‌گیرد ۱۰۰ میلیون تومان را در یک صندوق با تضمین اصل سرمایه سرمایه‌گذاری کند و حداقل مدت زمان لازم برای حفظ پول در صندوق با تضمین اصل سرمایه ۹۰ روز است. اگر در روز هفتادم، سرمایه‌گذار تصمیم بگیرد که واحدهای صندوق خود را ابطال کند و در این زمان، قیمت صندوق ده درصد افزایش یافته باشد، مبلغی که سرمایه‌گذار دریافت خواهد کرد، ۱۱۰ میلیون تومان خواهد بود.

یعنی اصل سرمایه به همراه سود حاصل شده. ولی اگر همین فرد تصمیم بگیرد در روز هفتادم واحدهای صندوق خود را ابطال کند و قیمت صندوق در این مدت ۷۰ روز، ده درصد کاهش یافته باشد، مبلغی که به سرمایه‌گذار تعلق خواهد گرفت، ۹۰ میلیون تومان خواهد بود. در حقیقت، چون حداقل مدت زمان لازم برای نگه‌داری صندوق را رعایت نکرده است، اصل سرمایه‌اش تضمین نخواهد شد.

حالا فرض کنیم که این سرمایه‌گذار در روز ۹۵ام، یعنی پنج روز بیشتر از حداقل زمان مورد نیاز برای تضمین اصل سرمایه، تصمیم به ابطال واحدهای صندوق خود می‌گیرد.

در این شرایط، اگر قیمت صندوق در این بازه زمانی ۹۵ روزه ده درصد کاهش یافته باشد، هنگام ابطال صندوق، همان ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه اولیه به سرمایه‌گذار پرداخت خواهد شد و هیچ زیانی نخواهد دید. همچنین، اگر قیمت صندوق ده درصد افزایش یافته بود، در زمان ابطال صندوق، ۱۱۰ میلیون تومان دریافت می‌کرد. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذار هم اصل سرمایه و هم سود حاصل شده را دریافت می‌کند.

سخن آخر

یکی از راه‌هایی که می‌توان در بازار سرمایه به دنبال امنیت و رشد سرمایه بود، استفاده از صندوق‌های با تضمین اصل سرمایه است. این صندوق‌ها با ترکیب مناسب از سهام و اوراق قرضه، هم از سرمایه سرمایه گذاران در برابر نوسانات نگه داری می‌کنند و هم به آنان فرصت می‌دهند تا از رشد بازار سود ببرند.