بورسبورس اوراق
حل مشکلات تامین نقدینگی شرکت‌ها با تجدید ارزیابی دارایی‌ها
از مزایای به روز شدن دارایی شرکت‌ها با تجدید ارزیابی، افزایش ظرفیت دریافت تسهیلات از بانک‌ها یا تامین مالی از طریق انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه است. هرچه ارزش دارایی‌های شرکت بالاتر باشد امکان تامین مالی با حجم بالاتر از طریق وثیقه‌گذاری دارایی‌ها افزایش یافته و این مساله می‌تواند در مرتفع شدن مشکلات تامین نقدینگی شرکت‌ها، نقش بسزایی داشته باشد.
مهدی عبدی، کارشناس بازار سرمایه در یادداشتی برای پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، در خصوص «تجدید ارزیابی دارایی‌ها و تاثیر آن در بازار سرمایه» نوشت:
یکی از مشکلات شرکت‌ها در اقتصادهایی که با تورم‌های مزمن درگیر هستند، فاصله گرفتن ارزش روز دارایی‌ها نسبت به بهای دفتری آنها است، این مساله باعث می‌شود تا در مواردی ارزش بازار شرکت‌ها در بازار سرمایه همخوانی چندانی با خالص ارزش روز دارایی‌ها نداشته باشد که این امر در شرکت‌هایی که به اصطلاح دارایی محور هستند بروز و ظهور بیشتری خواهد داشت.
راهکار اصلی برای به حداقل رساندن آثار منفی این وضعیت، به روز شدن ارزش دارایی‌ها یا همان تجدید ارزیابی دارایی‌ها است که از زوایای مختلف قابل بررسی بوده و لازم است از جنبه‌های مختلف به آن پرداخته شود.
یکی از چالش‌های تجدید ارزیابی و به روز شدن دارایی‌ها، افزایش هزینه استهلاک و در پی آن کاهش سودآوری شرکت‌ها است که در نگاه نخست ممکن است چندان به مذاق سهامداران خوش نیاید اما توجه به این نکته ضروری است که یکی از مهمترین عوامل در جهت تداوم فعالیت و سودآوری شرکت‌ها استفاده از تکنولوژی و تجهیزات جدید در فرآیند تولید شرکت‌ها بوده که ذخیره استهلاک، مهمترین منبع برای این منظور است.
به عنوان مثال شرکتی را در نظر بگیرید که در سال‌های دور اقدام به خرید دارایی و تجهیزات کرده و هم اکنون تا حدی ارزش اسقاط این دارایی‌ها را مستهلک کرده است.
هر چند در چنین شرکتی، دیگر هزینه‌ای به عنوان استهلاک وجود ندارد اما با مبلغ استهلاک انباشته موجود در حساب‌ها و با توجه به تورم موجود در فضای اقتصادی، دیگر امکان خرید تجهیزات جدید و تداوم فعالیت با آن مبالغ ممکن نخواهد بود، این درحالی است که اگر دارایی‌های این شرکت در مقاطعی معقول مورد تجدید ارزیابی قرار می‌گرفت و متناسب با آن ذخیره استهلاک در حساب‌ها منظور می‌شد، در مقطع فعلی توان شرکت برای به روزرسانی تجهیزات و افزایش سودآوری در سطح بالاتری قرار می‌گرفت.
نکته دیگر در این زمینه مزیتی است که تجدید ارزیابی دارایی‌ها در راستای سنجش عملکرد مدیران شرکت‌ها ایجاد می‌کند، شرکتی که در سال‌های گذشته و با قیمت‌های پایین ارز اقدام به خرید دارایی و تجهیزات کرده و سودآوری فعلی را که بواسطه رشد اسمی قیمت‌ها محقق شده است با دارایی‌های دفتری مورد مقایسه قرار می‌دهد و عملا ضعف‌های مدیریتی و ساختاری خود را در پس پرده تورم پنهان کرده است.
اگر دارایی‌های چنین شرکتی به روز شود، سهامداران آن به درستی درآمد و سودآوری شرکت را با ارزش دارایی‌ها مقایسه کرده و عملکرد مدیران شرکت را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
تامین مالی از طریق انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه
از دیگر مزایای به روز شدن دارایی‌ها در شرکت‌ها، افزایش ظرفیت دریافت تسهیلات از بانک‌ها یا تامین مالی از طریق انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه است. هرچه ارزش دارایی‌های شرکت بالاتر باشد امکان تامین مالی با حجم بالاتر از طریق وثیقه‌گذاری دارایی‌ها افزایش یافته و این مساله می‌تواند در مرتفع شدن مشکلات تامین نقدینگی شرکت‌ها، نقش بسزایی داشته باشد.
مساله‌ای که این روزها بیشتر مورد توجه اهالی بازار سرمایه قرار دارد، بحث افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها است، به این معنا که تمام یا بخشی از مازاد مبلغی که از محل به روز شدن دارایی‌ها در حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها قرار می‌گیرد به حساب سرمایه منتقل شود، هرچند که با انجام این فرآیند و در صورت کاهش ارزش دارایی‌ها در آینده امکان شناسایی زیان از این محل در سال‌های آتی وجود دارد اما با توجه به اقتصاد تورمی، وقوع چنین وضعیتی احتمال پایینی خواهد داشت.
نکته اساسی در بحث افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی، بحث معافیت مالیاتی است، ازآنجایی‌که با این افزایش سرمایه منابع نقدی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود اما انجام آن تنها در صورتی مقرون به صرفه است که از معافیت مالیاتی برخوردار باشد.
پیگیری مسوولان برای معافیت مالیاتی افزایش سرمایه
طبق قوانین موجود این معافیت مالیاتی به صورت دائم وجود نداشته و در قوانین بودجه سالانه به این معافیت اشاره می‌شود. با توجه به اینکه اکنون تجدید ارزیابی در مقاطع سه ساله برای شرکت‌ها الزامی شده است، باید موضوع معافیت مالیاتی این نوع افزایش سرمایه به صورت جدی توسط مسئولان مربوطه پیگیری شود.
در صورت تحقق این افزایش سرمایه در شرکت‌ها، شاهد رقیق شدن سهام شرکت‌ها و کاهش ارزش هر سهم خواهیم بود که این مساله کمک شایانی به واقعی شدن ارزش بازار شرکت‌ها در بازار سرمایه می‌کند و در راستای منافع سهامدارن خواهد بود.
اکنون بیشتر شرکت‌ها مترصد افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های استهلاک ناپذیر از جمله زمین هستند. هرچند این اقدام نیز گام مهمی در راستای به روز شدن ارزش دارایی‌ها به شمار می‌رود اما نباید مانع از تجدید ارزیابی سایر طبقات دارایی در شرکت‌ها شود.
سهامداران عمده نیز باید به این نکته توجه داشته باشند که هر چند به روزرسانی ارزش دارایی‌های استهلاک‌پذیر ممکن است هزینه استهلاک را افزایش داده و قدرت تقسیم سود شرکت‌ها را کاهش دهد، اما سپر مالیاتی ایجاد شده بواسطه هزینه قابل قبول مالیاتی بودن استهلاک و همچنین اخذ ذخیره مناسب برای انجام سرمایه‌گذاری در بلندمدت به نفع شرکت و سهامداران خواهد بود.
سازمان بورس و اوراق بهادار نقش موثر و مفیدی را در تسهیل و تسریع فرآیند تجدید ارزیابی دارایی‌ها و افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها ایفا خواهد کرد.
